عدم انطباق واقعیت با اندیشۀ بزهکار در دفاع مشروع

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

آنچه در اندیشۀ مرتکب رفتار مجرمانه پیرامون اوضاع و احوال مشتمل بر دفاع مشروع می‌گذرد، همواره با واقعیت امر سازگار نیست. این ناسازگاری در دو فرض گوناگون قابل تصور است؛ از سویی اشتباه مرتکب نسبت به شرایط دفاع مشروع و از سوی دیگر، ناآگاهی وی از وجود آنها. برای دانستن حکم این فرض‌‌های دوگانه در نظام‌های حقوقی گوناگون، باید به جست‌وجوی دیدگاهی رفت که در هر نظام حقوقی، مبنای نگرش نسبت به ساختار دفاع مشروع است. این دیدگاه می‌تواند بر حسب اینکه متمرکز بر ضرورت وجود باور یا آگاهی مرتکب در خصوص اوضاع و احوال متضمن دفاع مشروع یا تحقق آنها در عالم واقع یا ترکیبی از این دو باشد، دیدگاهی ذهنی، عینی یا مرکب را سامان دهد و به همین ترتیب، رویکردهای ذهنی یا عینیِ ساده یا مرکبی را رقم زند. نوشتار حاضر با نگاهی تطبیقی به جست‌وجوی دیدگاه بعضی نظام‌های حقوقی، پیرامون این فرض‌ها بر آمده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Non-Conformity of Truth to Offender's Belief as to Self- Defence

نویسندگان [English]

  • Hossein Aghaienia 1
  • p dabestani 2
1
2
چکیده [English]

The thought of the offender about circumstances of self-defence does not always conform to the truth. The so-called non-conformity could be conceived in two different conditions which include, on the one hand, mistake as to existence of circumstances of self-defence and on the other hand, ignorance about them. To find the legal rule of these two conditions, it is to search for the thesis which is the ground on which every individual legal system views the general structure of self-defence. This thesis could be either a pure subjective, a pure objective or a mixed one, according to be focused on the necessity of either offender’s belief or knowledge as to circumstances of self-defence or their occurrence in reality. Accordingly, the approaches towards the current issue would be structured as pure subjective, pure objective or mixed approaches. This article is to consider the approach of few legal systems as to these dual conditions through a comparative outlook.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mistake as to Circumstances of self-defence
  • Objective Circumstances
  • Objective Thesis
  • Offender’s Ignorance as to Circumstances of self-defence
  • Reasonable Belief
  • Subjective Thesis

مراجع

  1. منابع

    الف) فارسی و عربی

    1.  آقایی‌نیا، حسین (1393)، حقوق کیفری اختصاصی، جرائم علیه اشخاص (جنایات) ، چ سیزدهم، تهران، میزان.
    2.  اردبیلی، محمدعلی (1393)، حقوق جزای عمومی، چ سیزدهم، ج 1، تهران، میزانی.
    3.  شهید اول (1411)، اللمعة الدمشقیة، چ اول، قم، منشورات دارالفکر.
    4.  شهید ثانی (1373)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج 2، چ هشتم، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
    5.  صانعی، پرویز (1371)، حقوق جزای عمومی، ج ا، چ چهارم، تهران، کتابخانۀ گنج دانش.
    6.  علامه حلی (1385)، تبصرة‌المتعلمین فی احکام‌الدین،ترجمۀ علامه شعرانی، چ ششم، تهران، انتشارات اسلامیه.
    7.  علی‌آبادی، عبدالحسین (1337)، حقوق جنائی، ج 1، چ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.  
    8.  کاتوزیان، ناصر (1386)، حقوق مدنی (ضمان قهری، مسئولیت مدنی)، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
    9.  محسنی، مرتضی (1376)، دورۀ حقوق جزای عمومی، مسئولیت کیفری، ج 3، چ اول، تهران، کتابخانۀ گنج دانش.
    10. موسوی الخوئی، سید ابوالقاسم (1976)، مبانی تکملة المنهاج،ج 1، النجف الاشرف، المطبعة الآداب.
    11. نجفی، شیخ محمدحسن (بی‌تا)، جواهرالکلام فی شرح شرائع‌الاسلام،ج 41، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
    12. نوربها، رضا (1385)، زمینۀ حقوق جزای عمومی، چ هفدهم، تهران، کتابخانۀ گنج دانش.

    ب) انگلیسی و فرانسه

    1. Aristotle(1999),Nichomachean Ethics, translated by W.D. Ross, Kitchener, Batoche Books.
    2. American Law Institute (1985), Model Penal Code, (Tenth Draft no .8).
    3. Baron, Marcia(2005), Justifications and Excuses, Ohio State Journal of Criminal Law, No.2.
    4. Dressler, Joshua(1984-1985), New Thoughts about the Concept of Justifications in the Criminal Law: A Critique of Fletcher’s Thinking and Rethinking,UCLA Law Review, No.32.
    5. Fletcher, George P.(1998), Basic Concepts of Criminal Law, New York, Oxford University Press.
    6. Fletcher, George P.(2000), Rethinking Criminal Law, New York, Oxford University Press.
    7. Fletcher, George P.(1987), Right and the Reasonable, in Justification and Excuse: Comparative Perspectives, Albin Eser and George P. Fletcher (eds.), Auckland: McGraw Hill.
    8. Greenawalt, Kent(1984), The Perplexing Borders of Justification and Excuse, ColumbiaLawReview 84, No.8.
    9. Hurd, Heidi M.(1999), Justification and Excuse, Wrongdoing and Culpability, Notre Dame Law Review, No.74.
    10. LaFave, Wayne R.(2010), Criminal Law, St. Paul, Minnesota, West Publishing Company.
    11. Robert, Jacques Henri(1999), Droit Pénal Général, Paris, Presses Universitaire de France.
    12. Robinson, Paul H.(1994), Competing Theories of Justification: Deeds v. Reasons, (paper presented at Cambridge University Workshop on Current Problems in Criminal Theory.
    13. Robinson, Paul H.(1976), A Theory of Justification: Societal Harm as a Prerequisite for Criminal Liability, UCLA Law Review, No.23.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار