قمار سایبری؛ از کارایی‌سنجی تدابیر موجود تا بایسته‌های سیاست جنایی مطلوب

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده علوم انسانی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران.

2 دانشجوی دکترای حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

3 دانشجوی دکترای حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه، مراغه، ایران.

چکیده

قمار، شرط‌بندی و بخت‌آزمایی به مدد فضای سایبر جان دوباره یافته است. بیشتر بازیگران این رفتارهای بزهکارانه، نوجوانان هستند. ماهیت خاص بزه و سن بزهکاران قمار سایبری، مقابله با آن را دشوار ساخته است. در حال حاضر، اقدامات رایج در ایران برای مقابله با این بزه، بیشتر متمرکز بر تدابیر «پیشگیری وضعی» و «مجازات» است. نوشتار حاضر با روش توصیفی-تحلیلی متکفل بررسی اثربخشی تدابیر مذکور در تقابل با بزه قمار سایبری است. یافته‌های این پژوهش مؤید آن است که کارایی پیشگیری وضعی به شیوۀ فعلی به‌دلیل ماهیت خاص فضای سایبر و ابزارهای موجود در آن که به‌راحتی مورد بهره‌برداری بزهکاران قرار می‌گیرد، اندک است. راهبرد مجازات نیز به‌سبب «کثرت بزهکاران» و «ماهیت اعتیادی بزه» مؤثر نیست. نتیجه و نظریۀ پژوهش حاضر آن است که «بسترهای بزه» و نه بازیگران آن باید موضوع مقابلۀ کیفری قرار گیرد. در این زمینه لازم است در مورد بازیگران قمار سایبری، تغییر و اصلاح بینش ایشان در خصوص مسئلۀ قمار نسبت به مجازات در اولویت قرار گیرد. در خصوص مقابله با قمارخانه‌های سایبری نیز علاوه بر تقویت همکاری‌های بین‌المللی، ضروری است اولاً؛ از تمام ابزارهایی که به کشف سریع بزه دایر کردن قمارخانه می‌انجامد و مشارکت شهروندان سایبری در امر پیشگیری را محقق می‌سازد، بهره‌برداری به‌عمل آید؛ ثانیاً؛ مسئولیت ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی، بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد؛ ثالثاً؛ به‌منظور تسریع و تسهیل تعقیب مرتکبان، تجویز قانونی نهاد دام‌گستری به‌صورت محدود ضروری است؛ رابعاً؛ سیاست‌های فیلترینگ گسترده به شیوۀ جاری که موجب تسهیل دسترسی به قمارخانه‌های سایبری شده است، مورد تجدیدنظر قرار گیرد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Cyber Gambling: Assessing the Efficacy of Existing Measures and Requirements for an Optimal Criminal Policy

نویسندگان [English]

  • Ehsan Salimi 1
  • Artin Jahanshahi 2
  • Nahid Safari 1
  • Reza Ghaderi 3
1 Assistant Professor, Faculty of Humanities, University of Maragheh, Maragheh, Iran.
2 Ph.D Student in Private Law, Faculty of Law and Political Sciences, Department of Private Law,University of Shiraz, Shiraz, Iran.
3 Ph.D Student in Criminal Law, Faculty of Humanities, Azad University of Maragheh, Maragheh, Iran.
چکیده [English]

Cyberspace has revitalised gambling, betting, and lotteries and has attracted a predominantly adolescent demographic. The digital character of the offence, combined with the offenders’ youth, significantly complicates enforcement. In Iran, the prevailing response relies chiefly on situational crime-prevention measures and punitive sanctions. A descriptive–analytical examination of these measures demonstrates that their efficacy is limited. The intrinsic features of cyberspace—anonymity, extraterritorial reach, and readily exploitable tools—enable offenders to evade situational controls with relative ease. Penal strategies likewise prove inadequate, given both the large number of participants and the addictive nature of the conduct, which attenuate the deterrent effect of punishment. A recalibration of criminal policy is therefore required: the structural environment in which the offence occurs should form the principal focus of intervention, rather than the individual gambler. Corrective efforts ought to prioritise the transformation of offenders’ attitudes toward gambling over the imposition of sanctions. As regards illegal online gambling venues, effective suppression depends upon the rapid detection of offending platforms, enhanced participation by cyber-citizens in preventive efforts, an expansion of intermediary liability for internet-service providers, the controlled use of statutory sting operations to expedite investigation and prosecution, and a re-assessment of current broad-spectrum filtering policies, whose implementation has unintentionally facilitated access to cyber-casinos.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sports betting
  • loot boxes
  • participatory prevention
  • rhizomatic prosecution

مراجع

  1. منابع

    الف) فارسی

    1. ابراهیمی، شهرام؛ ملک‌زاده، محمود (1393). دام‌گستری: ممنوعیت مطلق یا قانونمندسازی آن. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 5(8)، 1-23.
    2. آندرسن، مارتین (1393). جابه‌جایی جرم. دانشنامۀ بزه‌دیده‌شناسی و پیشگیری از جرم، مترجم: فاطمه قناد، ج1، تهران: میزان.
    3. چگینی، مهدی؛ موسوی، سید احمد (1398). قماربازی در فضای مجازی از نظر حقوق کیفری. مجلس و راهبرد، 26(100)، 331-358.
    4. حاجی ده‌آبادی، محمدعلی؛ سلیمی، احسان؛ دهقانی، پرویز (1401). پالایش محتوا در سنجۀ حق‌های بنیادین و رهیافت‌های جرم‌شناختی؛ نقد وضع موجود و درآمدی بر وضعیت مطلوب. حقوق فناوری‌های نوین، 3(6)، 77-94.
    5. حسین‌آبادی، سعید؛ زارع فرد، مصطفی. (1401). کاربرد هوش مصنوعی در نظارت الکترونیک و افزایش شفافیت امور. همایش ملی ارتقای شفافیت.
    6. حمیدی‌زاده، احسان؛ حمیدی، محمدعلی (1400). مطالعۀ پدیدارشناختی تجربۀ زیستۀ کاربران اینترنتی از سایت‌های قمار: مطالعۀ موردی کاربران سایت وان ایکس بت». جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 8(18)، 252-233.
    7. خلیلی پاجی، عارف (1401). ارزهای مجازی، جهانی‌شدن بزهکاری و سیاست جنایی. تهران: میزان.
    8. دارابی، شهرداد (1395). ریزومیک شدن پیشگیری از جرم، در پرتو ریزومیک شدن ارتکاب جرم. آموزه‌های حقوق کیفری، 13(12)، 169-198.
    9. دهقان، علی (1384). قماربازی اینترنتی. فصلنامۀ انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 1(2)، 48-77.
    10. رضوی فرد، بهزاد؛ محمد کوره‌پز، حسین (1394). راهبردهای پیشگیرانة آموزشی آگاهی‌ساز: ضرورتی پیش روی برنامه‌های کنترل انحراف سایبری. فصلنامۀ علمی کارآگاه، 9(32)، 84-102.
    11. سلطان حسینی، محمد؛ سلیمی، مهدی؛ طیبی، محسن (1398). بررسی عوامل مشارکت افراد در شرط‌بندی‌های ورزشی (مطالعۀ موردی: ورزش فوتبال). رویکردهایی نوین در مدیریت ورزشی، 7(27)، 160-147.
    12. سلیمی قلعه، احسان. (1401). سیاست جنایی مشارکتی در فضای سایبر؛ از ضرورت و کارایی تا تدابیر اجرایی. جامعۀ فرهنگ رسانه، 11(43)، 273-292.
    13. صبوری‌پور، مهدی؛ ترکاشوند، عرفانه (1397). پولشویی در بستر بانکداری مجازی. در: سیاست جنایی در برابر بزهکاری اقتصادی. تهران: میزان.
    14. طالبی، محمدعلی؛ میرزایی، خلیل، مهدوی، سید محمدصادق (1399). تنوع‌پذیری جوک‌های فارسی تلگرامی قبل و بعد از محدودسازی استفادۀ کاربران از این پیام‌رسان در ایران. مطالعات رسانه‌های نوین، 6(21)، 213-246.
    15. فرهادی آلاشتی، زهرا (1395). پیشگیری وضعی از جرایم سایبری؛ راهکارها و چالش‌ها. تهران: میزان.
    16. فضلی، مهدی (1401). قمار سایبری. انتشاریافته در دانشنامۀ رفتار سایبری، تهران: میزان.
    17. قادری، رضا؛ بیگی، جمال؛ احدی، فاطمه (1402). مطالعۀ تطبیقی افشاگری جرایم اقتصادی در قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد ایران و کنوانسیون مریدا. فصلنامۀ نظارت و بازرسی، 63، 137-158.
    18. محمودی، امیررضا؛ تقوایی، عباس؛ قوامی‌پور سرشکه، محدثه (1403). واکاوی جایگاه کنگره و اختیارات آن در نظام سیاسی ایالات متحدۀ آمریکا. فصلنامۀ تمدن حقوقی، 7(20)، 5-22.
    19. مختاری، مریم؛ ملک احمدی، حکیمه. (1396). هرزه‌نگاری و فراواقعیت؛ مطالعۀ کیفی تجربۀ کاربران ایرانی در استفاده از محصولات هرزه‌نگاری. راهبرد فرهنگ، 10(38)، 71-99.
    20. مرکز ملی افکارسنجی دانشجویان جهاد دانشگاهی. (1402). پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی محبوب ایرانیان معرفی شد، قابل دسترس در: https://www.ispa.ir/
    21. معراجی اسکوئی، شلاله؛ محمدخانی، کامران؛ دلاور، علی؛ فرهنگی، علی‌اکبر (1401). حریم‌شکنی‌های فرهنگی سایبری و ابزار کنترل اجتماعی ادراک‌شده در میان کاربران ایرانی اینستاگرام. مطالعات رسانه‌های نوین، 8(31)، 211-247.

     

    ب) عربی

    1. ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1995م). لسان العرب. بیروت: دار احیاء التراث العرب.
    2. انصاری، مرتضی بن محمدامین (1415ق). کتاب المکاسب. قم: کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
    3. خمینی موسوی، سید روح‌الله (1415ق). المکاسب المحرمه. قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).

     

    ج) انگلیسی

    1. Abbott, M . (2017). The epidemiology and impact of gambling disorder and other gambling-related harm, WHO Forum on alcohol, drugs and addictive behaviours Enhancing public health actions through partnerships and collaboration. WHO headquarters Geneva, Switzerland.
    2. Brady, A., & Prentice, G. (2019). Are Loot Boxes Addictive? Analyzing Participant’s Physiological Arousal While Opening a Loot Box. Games Cult, 16(4), 419-433. https://doi.org/10.1177/1555412019895359
    3. Chainalysis. (2023). The 2023 crypto crime report: Trends in illicit cryptocurrency activity. Chainalysis.
    4. Congress of U.S. (2006). “Internet gambling prohibition and Enforcement act”,. Available at: https://www.congress.gov/congressional-report/109th-congress/house-report/412/1
    5. Cyber Security Survey. (2015). Major Australian Businesses. Australian Cyber Security Centre.
    6. Derrington, S., Star, S. & Kelly, SJ. (2020). The Case for Uniform Loot Box Regulation: A New Classification Typology and Reform Agenda. J Gambl, 46, 302–332. https://doi.org/10.4309/jgi.2021.46.15
    7. Etuk, R., Xu, T., Abarbanel, B., Potenza, M. N., & Kraus, S. W. (2022). Sports betting around the world: A systematic review. Journal of Behavioral Addictions, 11(3), 689-715. https://doi.org/ 10.1556/2006.2022.00064
    8. Francis, K. L., Dowling, N. A., Jackson, A. C., Christensen, D. R., & Wardle, H. (2015). Gambling motives: Application of the reasons for gambling questionnaire in an Australian population survey. Journal of Gambling Studies, 31, 807-823.
    9. Fuchs, S. R. (2017). Das neue Glücksspielrecht unter besonderer Berücksichtigung von Online-Glücksspielen. Peter Lang International Academic Publishers.
    10. Gercke, M. (2014). Understanding cybercrime: Phenomena, challenges and legal response. ITU publication.
    11. Gong, L., & Rodda, S. N. (2020). An exploratory study of individual and parental techniques for limiting loot box consumption. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-28.
    12. Grande-Gosende A, López-Núñez C, GarcíaFernández G, Derevensky J, Fernández-Hermida JR. (2020). Systematic review of preventive programs for
      reducing problem gambling behaviors among young adults. J Gambl Stud, 36(1):1–22. https://doi.org/10.1007/s10899-019-09866-9.
    13. Hanson, J. S. (1996). Entrapment in cyberspace: a renewed call for reasonable suspicion. U. Chi. Legal F., 535.
    14. Holt, T. J., Bossler, A. M., & Seigfried-Spellar, K. C. (2018). Cybercrime and digital forensics: An introduction (2nd ed.). Routledge.
    15. Hume, M., & Mort, G. S. (2011). Fun, friend, or foe: Youth perceptions and definitions of online gambling. Social Marketing Quarterly, 17(1), 109-133.
    16. Kairouz, S., Paradis, C., & Nadeau, L. (2012). Are online gamblers more at risk than offline gamblers?. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 15(3), 175-180.
    17. Keen B, Blaszczynski A, Anjoul F. (2017). Systematic review of empirically evaluated school-based gambling education programs. J Gambl Stud. 33(1):301–325. https://doi.org/10.1007/s10899-016-9641-7.
    18. Köbis, N., Starke, C., & Rahwan, I. (2021). Artificial Intelligence as an Anti-Corruption Tool (AI-ACT)--Potentials and Pitfalls for Top-down and Bottom-up Approaches. arXiv preprint arXiv:2102.11567.
    19. Li, X. (2014). Phenomenal exploration into impact of anonymity on law and order in cyberspace. Kriminologija & socijalna integracija: časopis za kriminologiju, penologiju i poremećaje u ponašanju, 22(2), 102-123.
    20. Miller, B. (2014). The Regulation of Internet Gambling in the United States: It's Time for the Federal Government to Deal the Cards. J. Nat'l Ass'n Admin. L. Judiciary, 34, 527.
    21. Montiel I, Ortega-Barón, J., Basterra-González, A., González-Cabrera J, MacHimbarrena, JM. (2021). Problematic online gambling among adolescents: a systematic review about prevalence and related measurement issues. J Behav Addict.;10(3):566–86.
    22. Montiel, I., Basterra-Gonza´lez, A., Machimbarrena, JM., Ortega-Baro´n, J., Gonza´lez- Cabrera, J. (2022). Loot box engagement: A scoping review of primary studies on prevalence and association with problematic gaming and gambling. PLoS ONE, 17(1), 1-23. https://doi.org/10.1371/journal.pone. 0263177
    23. Reid, Alan S. (2018). White Collar Crime and Risk. London, Palgrave Macmillan.
    24. Rose, I. N., & Bolin, R. (2012). “Game On for Internet Gambling: With Federal Approval, States Line Up to Place Their Bets”. Conn. L. Rev., 45, 653.
    25. Seryogina, E. V., Zaytseva, L. A., Ryabko, N. V., & Serogodskaya, E. S. (2018). Сrime Analysis of Illegal Gambling Promotion in the Light of Amendments to the Criminal Code of the Russian Federation. European Research Studies Journal, 21, 954-961.

    50.Wolfgang, B. (2013). Legal challenges in the fight against cybercrime, Cybercrime –Threat, intervention, defence. BKA Autumn Conference.

    1. Young, R. (2008). Online Gambling - Focusing on Integrity and a Code of Conduct for Gambling. European Parliaments committee on internal market and consumer protection, London.
    2. Europol. (2022). Internet organised crime threat assessment (IOCTA) 2022. European Union Agency for Law Enforcement Cooperation.
    3. Zendle, D., Meyer, R. & Over, H. (2019). Adolescents and loot boxes: links with problem gambling and motivations for purchase. R Soc Open Sci, 6(6), 1-18. https://doi.org/10.1098/rsos.190049
مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی
دوره 54، شماره 2
اسفند 1403
صفحه 437-413

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار