ارزیابی پیوند حقوقی از چشم‌انداز مقاومت و غلبه بر تناقض‌های ساختاری در نظام عدالت کیفری جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکترای حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد فقه و حقوق خصوصی، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران.

چکیده

پیوند حقوقی در قامت استعاره‌ای که از انتقال انگاره‌ها و نهادها از نظام‌های غربی به سایر دستگاه‌های حقوقی دفاع می‌کند، اغلب با پشتوانۀ افزایش کارایی، تقویت حاکمیت قانون، ارتقای حقوق بشر و ادغام در نظم جهانی توجیه می‌شود. از سوی دیگر، گسترش ایده‌های غربی در سایر نظام‌های کیفری گاه بر اساس دکترین سلطه‌جویی و نادیده‌گرفتن فرهنگ سایر کشورها انجام می‌پذیرد. این مسئله به‌ویژه در نظام حقوقی ایران مشهود است؛ جایی که سیاست‌های پس از انقلاب بر اسلامی‌سازی نهادهای کیفری تأکید دارد و به رویکردی تردیدآمیز نسبت به پذیرش مفاهیم حقوقی غربی منجر شده است. این جستار می‌کوشد تا با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی با مداقه تطبیقی  به بررسی موارد تاریخی و معاصر پیوند حقوقی در ایران بپردازد و نشان دهد که چگونه نظام عدالت کیفری ایران با پذیرش انتخابیِ عناصر خارجی، ایدئولوژی و بنیادهای دینی خاص خود را حفظ کرده و توانسته است تا با بازتعریف نهادهای پیوندخورده، خود را در برابر نفوذ بیشتر ایده‌های بیگانه ایمن سازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating Legal Transplants from the Perspective of Resistance and Overcoming Structural Contradictions in the Criminal Justice System of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Asimi 1
  • Amir Barani 2
1 Ph.D., Criminal law and Criminology, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 MA. in Islamic Jurisprudence and Private Law, University of Shahid Motahari, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The concept of legal transplant, often depicted as a metaphor for the transfer of ideas and institutions from Western legal systems to other jurisdictions, is frequently justified by claims of increased efficiency, strengthened rule of law, enhanced human rights, and integration into the global order. However, the dissemination of Western ideas into other criminal justice systems is sometimes driven by a doctrine of dominance, disregarding the cultural contexts of the recipient countries. This issue is particularly evident in the Iranian legal system, where post-revolutionary policies have emphasized the Islamization of criminal institutions, leading to a skeptical stance toward the adoption of Western legal concepts. This study aims to examine the historical and contemporary instances of legal transplantation in Iran, utilizing library-based resources and a descriptive-analytical approach. It demonstrates how Iran's criminal justice system, through the selective adoption of foreign elements, has preserved its unique ideological and religious foundations, effectively shielding itself from further external influence by redefining the transplanted institutions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Safeguarding
  • Legal Transplant
  • Criminal Justice System
  • Functionalism
  • Criminal Law Resistance

مراجع

  1. منابع

    الف) فارسی

    1. اثیمی، حمیدرضا و بارانی بیرانوند، امیر. (۱۴۰۳). موانع و امکان‌های فرهنگی در پیوند حقوقی میان حقوق کیفری مبتنی بر شرع با حقوق حرفه‌ای در غرب. مجله مدیریت فرهنگی، ۱۸(۱)، ۶۸-۴۹
    2. اثیمی، حمیدرضا و محمودی جانکی، فیروز (1403). ارزیابی «پیوند حقوقی»، امکان‌سنجی اصلاحات در حقوق کیفری و محدودیت‌های آن. مطالعات حقوق تطبیقی، 15(1)، 1-22.
    3. اثیمی، حمیدرضا و یکرنگی، محمد (1402). بازاندیشی در طبقه‌بندی نظام‌های حقوقی در پرتو اشتراکات و افتراقات اجتماعی - فرهنگی. مطالعات حقوق تطبیقی، 14(1)، 29-54.
    4. برهانی، محسن و لطفعلی‌زاده، الهه (۱۴۰۲). تکثرگرایی حقوقی‌- فقهی، ثابتات شریعت و نظام تقنینی ایران. حقوق اسلامی، ۷۶(۱)، ۱۸۷-210
    5. خمینی، روح‌الله (١٣٩١). حقوق در اندیشۀ امام خمینی (س). تحقیق و تدوین: محمدجعفر حبیب‌زاده. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام ٤٥٩ خمینی (س).
    6. علوی، محمدهاشم (۱۳۹۶). تعامل شرع و قانون در حقوق کیفری ایران، ابعاد و تحولات آن. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، به راهنمایی حسین غلامی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه علامه طباطبایی.
    7. فیرحی، داوود (۱۳۹۳). فقه و سیاست در ایران معاصر. جلد اول. چاپ چهارم. تهران: نشر چشمه.
    8. کاسی، فاطمه (1396). عناصر تقابل ایدئولوژیک در داستان دفاع مقدّس «ریشه در اعماق». ادبیات پایداری، 9(۱)، 271-294.
    9. متین دفتری، احمد (1344). سیر قانون‏گذاری در ایران (سخنرانی)، ص ٢٤. به نقل از: شفیعی سروستانی، ابراهیم (بهار ١٣٩٥). فقه و قانون‏گذاری.
    10. نیکنامی، رکسانا (۱۴۰۰). گسست هژمونیک و تأثیر آن بر بحران مشروعیت دولت در فرانسه (2017 ـ2020). فصلنامۀ دولت‌پژوهی، ۲۵(۱)، ۳۳-71.

     ب) انگلیسی

    1. AP News (2024). Vatican surrogacy IVF. Retrieved from https://apnews.com/ article/vatican-surrogacy-ivf-a9229ef32f3c5b4f3b0bb7bd0e08f503
    2. Atar, N. (2007). The impossibility of a grand transplant theory. Ankara Law Review, 4 (2), 177-197.
    3. Brooks, R. E. (2003). The new imperialism: Violence, norms, and the 'rule of law'. Michigan Law Review, 101(7), 2275-2340.
    4. Dubber, M. D. (2005). The police power: Patriarchy and the foundations of American government. Columbia University Press.
    5. Dubber, M. D. & Farmer, L. (Eds.). (2007). Modern histories of crime and punishment. Stanford University Press.
    6. Graziadei, M. (2009). Legal transplants and the frontiers of legal knowledge. Theoretical Inquiries in Law, 10 (2), 723-743.
    7. Jupp, J. (2013). Legal transplants as solutions for post-intervention criminal law reform: Afghanistan’s interim criminal procedure code 2004. The American Journal of Comparative Law, 61(1), 51-92.
    8. Kawtharani, W. (2018). The Ottoman Tanzimat and the constitution. Al-Muntaqa, 1(1), 51-65
    9. Krawietz, B. (2002). Cut and paste in legal rules: designing Islamic norms with Talfiq. Die Welt des Islams, 42(1), 3-40.
    10. Mallat, C. (2020). Mapping Saudi Criminal Law. The American Journal of Comparative Law, 68(4), 836-892.
    11. Mattei, U. (1994). Efficiency in legal transplants: An essay in comparative law and economics. International Review of Law and Economics, 14(1), 3-19.
    12. Mattei, U. & Nader, L. (2008). Plunder: When the rule of law is illegal. John Wiley & Sons.
    13. Mattei, U. (2023). The Legal Metaverse and Comparative Taxonomy: A Reappraisal. The American Journal of Comparative Law, 71(4), 900-929.
    14. Rauxloh, R. E. (2011). Formalization of plea bargaining in Germany: Will the new legislation be able to square the circle. Fordham International Law Journal, 34, 295-331.
    15. Report of the Secretary-General. (2004). The rule of law and transitional justice in conflict and post-conflict societies. Retrieved from https://digitallibrary.un.org/record/527647?ln=en
    16. Walsh, A. (1987). The people who own the country ought to govern it: The Supreme Court, hegemony, and its consequences. Law & Inequality: A Journal of Theory and Practice, 5, 431-451.
    17. Wang, L. & Sin, K. K. (2013). Legal translation and cultural transfer: A framework for translating the common law into Chinese in Hong Kong. International Journal for the Semiotics of Law-Revue Internationale de Sémiotique Juridique, 26, 883-896.
    18. Watson, A. (1978). Comparative law and legal change. The Cambridge Law Journal, 37(2), 313-336.
    19. Zweigert, K., Kötz, H., Weir, T., & Kötz, H., & Weir, T. (1998). Introduction to comparative law (Vol. 3). Oxford: Clarendon Press.
مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی
دوره 54، شماره 1
آذر 1403
صفحه 80-61

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار