ورشکستگی به تقصیر و تقلب شرکتی در بستر سیاست کیفری ایران: ظرفیت‌ها، چالش‌ها و راهبرد‌ها

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 استادیار گروه حقوق، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

چکیده

نظر به وسعت شخصیت و تمکن مالی شرکت‌های تجاری، ورشکستگی به تقصیر یا تقلب شرکتی، آسیب‌های اقتصادی گسترده‌تری، نسبت به ورشکستگی تاجر حقیقی، به‌دنبال خواهد داشت. نظر به تقنین مقررات مربوط به ورشکستگی به تقصیر یا تقلب شرکتی در سه قانون متفاوت، احراز و انتساب این جرائم به شرکت و همچنین مجازات این اشخاص با چالش مواجه شده است.
در این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی ضرورت‌سنجی وجود سیاست کیفری برای جرائم ورشکستگی به تقصیر و تقلب شرکتی و ظرفیت‌های موجود جهت احراز این جرائم و انتساب آنها به شرکت و شکاف‌های موجود در خصوص مسئولیت کیفری و مجازات شرکت تجاری در فرض ارتکاب این جرائم پرداخته شده است.
به موجب یافته‌های این پژوهش بر اساس اهداف حقوق کیفری ورشکستگی، تضییع حقوق طلبکاران در حد گسترده، ضرورت حمایت کیفری از صاحبان سرمایه به‌منظور تشویق صاحبان سرمایه به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های تجاری و پیشرفت اقتصادی از علل اصلی ایجاد سیاست کیفری در خصوص جرائم ورشکستگی به تقصیر و تقلب است. امکان احراز این جرائم و انتساب آنها به شرکت‌های تجاری با استفاده از ظرفیت‌های قانونی موجود، وجود دارد. با این حال خلأ و کمبود اصلی در این حوزه مربوط به حوزۀ پاسخ‌های کیفری به این جرائم است و این موضوع نیازمند بازنگری و سیاست‌گذاری جنایی و کیفری خاص در حوزۀ ورشکستگی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Corporate Crimes of Culpable or Fraudulent Bankruptcy in the Context of Iran's Penal Policy: Capacities, Challenges and Solutions

نویسندگان [English]

  • Azim Aghababaei Taghanaki 1
  • Mahdi Amini 2
  • Rashid Ghadiri ‌BahramAbadi 2
1 Ph.D. Student, Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Literature and Humanities, Shahrekord University, Shahrekord, Iran.
چکیده [English]

According to the legalization of the provisions related to corporate crimes of culpable or fraudulent bankruptcy in the three different laws, the determination and attribution of these crimes to the company has been challenged. For this reason, this research seeks to assess the necessity of the existence of a penal policy for the corporate crimes of culpable or fraudulent bankruptcy, the existing capacities for the realization of these crimes and their attribution to the corporation, and the existing gaps regarding the criminal responsibility and punishment of the corporations in the assumption of committing these crimes.
This article examines the issue using the descriptive-analytical method and using library sources.
With regard to the goals of the criminal law of bankruptcy, extensive damage to the rights of creditors as a result of committing the aforementioned crimes, the necessity of criminal protection for capital owners in order to encourage capital owners to invest in corporations and economic progress, one of the main reasons is the need for a penal policy regarding crimes of culpable or fraudulent bankruptcy. It is possible to ascertain these crimes and attribute them to corporations using existing legal capacities. However, the main gap and deficiency in this field is related to the field of criminal responses to these crimes.
With regard to the formulation of Iran's penal policy in the aforementioned crimes, based on the natural persons of the businessman; this issue requires a review and special criminal and penal policies in the field of criminal corporate bankruptcy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corporations
  • Culpable bankruptcy
  • Fraudulent bankruptcy
  • Corporate crime
  • Penal policy

مراجع

  1. منابع

    الف) فارسی

    1. اردبیلی، محمدعلی (۱۳۹۴). حقوق جزای عمومی. ج 3، چ پنجم، تهران: میزان.
    2. الهام، غلامحسین؛ برهانی، محسن (1397)، درآمدی بر حقوق جزای عمومی: جرم و مجرم. ج 1، چ چهارم، تهران: میزان.
    3. پیرجهانگیر، غلامرضا؛ مجتهد سلیمانی، ابوالحسن (1401). تعلیق دادرسی در ورشکستگی به تقلب و ورشکستگی به تقصیر در پرتو نظام حقوقی ایران و مبانی فقهی آن. فقه جزای تطبیقی، 2(3)، 55-62. doi: 10.22034/jccj.2022.360167.1089
    4. جاهد، محمدعلی و علی‌زاده مهدی پستی، رامین (1390). «ورشکستگی به تقلّب و به تقصیر از قانون تجارت تا قانون مجازات اسلامی». مجلۀ پژوهش‌های حقوقی، ۱۰ (۲۰)، 23 - 44.
    5. حبیب‌زاده، محمدجعفر (1389). تحلیل جرائم کلاه‌برداری، و خیانت در امانت در حقوق کیفری ایران، چ اول. تهران: دادگستر.
    6. حاجی تبار فیروزجائی، حسن (1400). چالش‌های دادرسی جرائم ورشکستگی به تقصیر و تقلب در حقوق ایران. فصلنامۀ پژوهش حقوق کیفری، 9(34)، 165-186. doi: 10.22054/jclr.2021.48570.2023
    7. رحمدل، منصور (۱۳۸۳). «ورشکستگی به تقلب». مجلۀ پژوهش‌های حقوقی، ۳ (۶)، 155 - 173.
    8. رحمدل، منصور (۱۳۸۶). «ورشکستگی به تقصیر». مجلۀ مطالعات حقوق خصوصی، ۳۷ (۲)، 113 - 138.
    9. رمضانی آکردی، حبیب (۱۳۹۹). «هدف حقوق ورشکستگی». نشریۀ مطالعات حقوق خصوصی، ۵۰ (۲)، ۲۲۵ – ۲۴۱.
    10. ستوده تهرانی، حسن (۱۳۹۱). حقوق تجارت. ج 4، تهران: دادگستر.
    11. شیری، عباس (۱۳۹۷). «سیاستگذاری جنایی دربارۀ حقوق بزه‌دید‌گان». فصلنامۀ سیاستگذاری عمومی، ۴ (۱)، ۱۶۱ – ۱۷۵.
    12. صالحی، مهدی؛ عابدی، امید (۱۴۰۲). ورشکستگی به تقصیر و تقلب. مطالعات راهبردی علوم انسانی و اسلامی، ۵(۵۹)، ۱۱-۱۹.
    13. صقری، محمد (1376). حقوق بازرگانی‌: ورشکستگی ( نظری و عملی). چ اول. تهران: شرکت سهامی انتشار.
    14. عابدی، احمدرضا (۱۳۹۹). آیین دادرسی کیفری. چ دوم. تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوۀ قضاییه.
    15. عرفانی، محمود (1394). حقوق تجارت، ج 4: ورشکستگی و تصفیۀ اموال، چ سوم. تهران: جنگل.
    16. فضلعلی، محمدهادی (1398). ورشکستگی به تقصیر و تقلب (بررسی نظری و کاربردی جنبه‌های شکلی و ماهوی). چ دوم، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوۀ قضائیه.
    17. قائم‌مقام فراهانی، محمدحسین (1391). حقوق تجارت: ورشکستگی و تصفیه. تهران: میزان.
    18. کاویانی، کوروش (1393). حقوق ورشکستگی (حقوق تجارت 4). چ سوم. تهران: میزان.
    19. مصدق، محمد (۱۳۹۸). شرح قانون مجازات اسلامی (جرائم، مسئولیت کیفری، ادلۀ اثبات). ج 2،
      چ اول (ویراست دوم)، تهران: جنگل.
    20. معاونت آموزش قوۀ قضاییه (۱۳۸۷). سیاست جنایی-تقنینی ایران در جرائم اقتصادی. چ اول، تهران: جاودانه.
    21. محمدزاده وادقانی، علی‌رضا؛ امیرمجاهدی، محمدمعین (1396[الف]). «بازرگان متوقف و اعمال متقلبانه». نشریۀ مطالعات حقوق خصوصی، ۴۷ (۲)، 325 - 343.
    22. محمدزاده وادقانی، علی‌رضا؛ امیرمجاهدی، محمدمعین (1396[ب]). «تأملی بر بزه ورشکستگی به تقصیر». مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، ۴ (۲)، ۲۰۳ – ۲۲۵.

    ب) انگلیسی

    1. Alam, T. M., Shaukat, K., Mushtaq, M., Ali, Y., Khushi, M., Luo, S., & Wahab, A. (2021). Corporate bankruptcy prediction: An approach towards better corporate world. The Computer Journal, 64(11), 1731-1746. doi: 10.1093/comjnl/bxaa056
    2. Araujo, A. & Ferreira, R. V .X. & Funchal, B. (2012). “The Brazilian bankruptcy law experience”. Journal of Corporate Finance. 18 (4), 994-1004.
    3. Alschuler, A. W. (2009). “Two Ways to Think About the Punishment of Corporations”. American Criminal Law Review, 09-19.
    4. Boskov, P. & Nikoloska, S. (2016). “Criminal Processing of Bankruptcy Crimes”, in: International Yearbook (2016). Skopje Faculty of Security, 27-34.
    5. Buijze, A.W.G.J. (2013). The principle of transparency in EU law. Utrecht University Repository.
    6. Boratyńska, K. T. (2021). “A new approach for risk of corporate bankruptcy assessment during the COVID-19 pandemic”. Journal of Risk and Financial Management, 14(12), 1-14.
    7. Davchenco, T. (2021). “Investigation of Criminal Bankruptcy: Practical Problems and Ways to Resolve Them”. Krakowskie Studia Małopolskie, Judge of the Economic Court of the Nikolaev region, nr 1 (29), 17-27. DOI:https://doi.org/10.15804/ksm20210102.
    8. De Maglie, C. (2005). “Models of Corporate Criminal Liability in Comparative Law”. Washington University Global Studies Law Review, 5, 547-566.
    9. De Maglie, C. (2011). “Societas Delinquere Potest? The Italian Solution”. Comparative Perspectives on Law and Justice Book Series, 9, 255-270.
    10. Diamantis, M. E. (2015). Corporate criminal minds. Notre Dame L. Rev., 91, 2049-2090.
    11. Dolinko, D. (2003). “Restorative Justice, and The Justification of Punishment”. Utah Law Review, (1), 319 – 392.
    12. Fox, R. G. & O'hare, C. (1978). “Criminal Bankruptcy”. Monash University Law Review, (4), 181-206.
    13. Keulen, B. F. & Gritter, E. (2011). “Corporate Criminal Liability in the Netherlands”. Comparative Perspectives on Law and Justice, (9), 177-191.
    14. Khanna, V. S. (1996). “Corporate criminal liability: What purpose does it serve”. Harvard Law Review, 109 (7), 1477-1534.
    15. Kristóf, T., & Virág, M. (2020). “A comprehensive review of corporate bankruptcy prediction in Hungary”. Journal of Risk and Financial Management, 13(2), 1-20. doi: 10.3390/jrfm13020035
    16. Moulton, W. N., & Thomas, H. (1993). “Bankruptcy as a deliberate strategy: Theoretical considerations and empirical evidence”. Strategic management journal, 14(2), 125-135.
    17. Nanda, V. P. (2011). “Corporate Criminal Liability in the United States: Is a New Approach Warranted?”. Comparative Perspectives on Law and Justice, (9), 63-89.
    18. Newburn, T. (2007). “Tough on crime”: penal policy in England and Wales. Crime and justice, 36(1), 425-470. doi: 10.1086/592810
    19. Pawluczuk-Bućko, P. & Butyrskyi, A. (2021). “Criminological Characteristics of Crimes in Bankruptcy”. Studia Iuridica Toruniensia, Online, (28), 237-250. doi: 10.12775/SIT.2021.012

    43.Warren, E., (1987). “Bankruptcy Policy”. The University of Chicago Law Review, 54 (3), 775-814.

    1. White, M. J. (1989). “The corporate bankruptcy decision”. Journal of Economic Perspectives, 3(2), 129-151.
    2. White, M. J. (1994). Corporate bankruptcy as a filtering device: Chapter 11 reorganizations and out-of-court debt restructurings. The Journal of Law, Economics, and Organization, 10(2), 268-295. doi: 10.1093/oxfordjournals. jleo.a036851
    3. White, M. J. (2011). “Corporate and Personal Bankruptcy Law”. Annual Review of Law and Social Science, (7), 139-164.

    سایت

    1. Chatterjee, Roshnii. (2014), Corporate Actus Reus, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2429584 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2429584

     

مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی
دوره 54، شماره 1
آذر 1403
صفحه 39-19

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار