خرده‌فرهنگ‌های حاکم بر زندان به‌مثابة مانعی در مسیر دسترسی زندانیان ِبزه‌دیده به عدالت

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته‌ی دکترای حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 استادیار گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

امکان به رسمیت شناختن زندانیان به‌عنوان افراد مستعد بزه‌دیدگی از خصوصیات نظام عدالت کیفری دوران جدید محسوب می‌شود. یکی از کارسازترین مداخله‌ها برای حمایت از زندانیان بزه‌دیده و همچنین پیشگیری از تکرار بزه‌دیدگی آنان نیز دسترس‌پذیرسازی زندانیان بزه‌دیده به عدالت خواهد بود. بیش از هر محیط دیگری، این محیط زندان است که نیازمند دسترس‌پذیرسازی به عدالت است، زیرا که زندان به‌شدت استعداد انکار حقوق زندانیان و بزه‌دیده‌سازی آنان را داراست. مضافاً که هدف دسترسی به عدالت نیز حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیری_همچون زندانیان_ است. اما گاهی اوقات ممکن است موانعی سبب شوند تا خود این زندانیان بزه‌دیده بنابر دلایل متفاوت تمایلی در به‌کار بستن سازوکارهای دسترسی به عدالت نداشته باشند؛ یکی از این موانع، خرده‌فرهنگ زندانیان است. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش است که خرده‌فرهنگ‌های موجود در میان زندانیان چه تأثیری در رویکرد و نگرش آنان نسبت به سازوکارهای دسترسی به عدالت در زندان دارد؟ برای پاسخگویی به پرسش، از روش‌های کیفی و به‌طور خاص مصاحبة عمیق با 25 نفر از زندانیان مرد و مأموران زندان سه زندان واقع در یکی از استان‌های شمالی کشور استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که خرده‌فرهنگ‌های زندان که حاصل تعاملات مستمر میان زندانیان و مأموران زندان بوده است، نقش مهمی در نحوه و میزان دسترسی به عدالت دارد. به همین منظور باید به نقش خرده‌فرهنگ‌های زندانیان به‌عنوان مؤلفه‌ای مهم در بهبود کیفیت دسترسی به عدالت زندانیان توجه داشت. به این ترتیب باید گفت عدم اعتماد زندانیانی که بزه‌دیده واقع می‌شوند به اثربخش بودن فرایند دادخواهی‌شان و باور آنها به وجود فرهنگ سکوت کارکنان زندان در برابر خطای همکاران، ترس از تکرار بروز پیامدهای ناگوار تجربه‌شدة زندانیان دادخواه دیگر، خرده‌فرهنگ تقابل‌جویانة مبتنی بر انگارة «ما و دیگری»، نکوهش استمداد از هر فرد غیرخودی و در آخر نیز تفاهم نانوشتة میان زندانیان و مأموران زندان بر تطابق با الگوی زندانی «زبان بسته» را می‌توان از جمله موانع فرهنگی در سخت‌تر شدن دسترسی زندانیان بزه‌دیده به عدالت دانست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Subcultures Ruling the Prison as an Impediment to the Access Route of Victimized Prisoners to Justice

نویسندگان [English]

  • Mehrdad Rahnavard Vaqef 1
  • Seyed Doraid Mousavi Mojab 2
  • Mohammad Farajiha 3
1 Ph.D., Criminal Law and Criminology, Faculty of law, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
3 Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

In the dominant discourse of the criminal justice systems officials, at least it is feigned that they don`t see violence as the central core of punishment, especially imprisonment anymore. denormalization of living conditions inside the prison is removed from the agenda of prisons and normalization of prison conditions is taken. One of the most important strategies is to minimize the distance between prisoners and law-abiding citizens by improving conditions of prisoners to access to justice. To answer the question, qualitative methods and specifically in-depth interviews with 25 male prisoners and prison officers of three prisons located in the northern provinces of the country have been used. The findings of the research show that prison subcultures, which are the result of continuous interactions between prisoners and prison officers, play an important role in the quality and extent of access to justice .As such, it should be said that the prisoners' lack of trust of their complaints process being effective and their belief in the existence of the culture of silence among the prison staff against mistakes of their colleagues, the fear of repeating the unfortunate consequences experienced by other petitioning prisoners, the vengeful subculture based on the concept of "Us and Others", the condemnation of seeking help from any outsider and finally the unwritten agreement between the prisoners and the prison officers on conforming to the "Gagged" model of the prisoner can be considered as one of the cultural impediment that makes the prisoners access to justice much more harder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Access to justice
  • Prison Victimization
  • Prisoners subculture
  • Violence in prison
  • Resistance through culture

مراجع

  1. منابع

    الف) فارسی

    1. اسکات، دیوید، فلین، نیک (1399). کیفرشناسی: بایسته‌های زندان و مجازات. ترجمة محمدمتین پارسا و مهرداد ره‌نورد واقف، چ اول، تهران: مجد.
    2. ابراهیمی، شهرام (1397)، چگونگی اجرای قواعد حداقل سازمان ملل دربارة رفتار اصلاحی با زندانیان حقوق داخلی. در دانشنامة جرم‌شناسی محکومان؛ زیر نظر عباس شیری، تهران: میزان
    3. ابراهیمی، شهرام ( 1398). مدیریت زندان در سنجة موازین حداقل سازمان ملل دربارة نحوه رفتار با زندانیان(دربارة قواعد ماندلا) در: دایره‌المعارف علوم جنایی: کتاب چهارم، زیر نظر علی‌حسین نجفی‌ابرندآبادی، تهران: میزان.
    4. چلبی، ارژنگ؛ حکیمی، آزاده (1398). تحلیل نظری زندان‌پذیری در: دایره‌المعارف علوم جنایی:کتاب چهارم زیر نظر علی‌حسین نجفی‌ابرندآبادی، تهران: میزان.
    5. غلامپور، مهدی (1398). تحلیل حقوقی ـ جرم‌شناختی مرگ در بازداشتگاه و زندان. (رساله دکتری) تهران: دانشکدة حقوق، دانشگاه تربیت مدرس.
    6. غلامی، حسین (1381). پذیرش فرهنگ زندان. پژوهش حقوق عمومی، 4(7), 159-175.
    7. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین؛ هاشم‌بیگی، حمید (1390). دانشنامة جرم‌شناسی. تهران: گنج دانش.
    8. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1396). تقریرات جامعه‌شناسی کیفری(جامعه‌شناسی زندان). تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

     

    ب) انگلیسی

    1. Alpert, G. P., Noble, J. J., & Rojek, J. (2015). Solidarity and the Code of Silence. Critical Issues in Policing: Contemporary Readings, 106-121.
    2. Baumgartner, S. (2011). Does Access to Justice Improve Compliance with Human Rights Norms - An Empirical Study. Cornell International Law Journal, 44 (3), 441-490.
    3. Boston, J. (2001). The Prison Litigation Reform Act: The New Face of Court Stripping. Brook. L. Rev., 67, 429. 431
    4. Bumiller, K. (1987). “Victims in the Shadow of the Law: A Critique of the Model of Legal Protection”, 12(3): 421–39.
    5. Calavita, K., & Jenness, V. (2015). Appealing to Justice: Prisoner Grievances, Rights, and Carceral logic. Univ of California Press.
    6. Cleghorn, L. L. (2021). Victims' Access to Justice in Trinidad and Tobago: An exploratory study of experiences and challenges of accessing criminal justice in a post-colonial society. University of Kent (United Kingdom).
    7. Clemmer D. The Prison Community. New Braunfels, TX:Christopher Publishing; 1940.
    8. Crewe, B. (2012). The prisoner society: Power, adaptation and social life in an English prison. OUP Oxford.
    9. Crewe, B. (2016). The sociology of imprisonment. In Handbook on Prisons (pp. 77-100). Routledge.
    10. Diekmann, K. A., Walker, S. D. S., Galinsky, A. D., & Tenbrunsel, A. E. (2013). Double victimization in the workplace: Why observers condemn passive victims of sexual harassment. Organization Science, 24(2), 614-628
    11. Hlongwane, AL. (1994). Gang conflict in prison. MA dissertation, University of South Africa, Pretoria.
    12. Jacobs, J. B. (1975). Stratification and Conflict Among Prison Inmates. Journal of Criminal Law & Criminology, 66, 476.
    13. John, V. J. S. (2021). The Victims’ Voices: A Routine Activity Approach to Jail and Prison Victimization (Doctoral dissertation, City University of New York).
    14. Johnson, R., Rocheleau, A. M., & Martin, A. B. (2016). Hard time: A fresh look at understanding and reforming the prison. John Wiley & Sons.
    15. McKendy, L., & Ricciardelli, R. (2018). Prison culture. The handbook of social control, 293-305.
    16. Milovanovic, D., & Thomas, J. (1989). Overcoming the absurd: Prisoner litigation as primitive rebellion. Social Problems, 36(1), 48-60.
    17. Ricciardelli, R., Maier, K., & Hannah-Moffat, K. (2015). Strategic masculinities: Vulnerabilities, risk and the production of prison masculinities. Theoretical Criminology, 1, 23.
    18. Ricciardelli, R. (2014). Surviving Incarceration: Inside Canadian Prisons. Wilfrid Laurier Uni. Press, 122.
    19. Roderick A Macdonald (1995). Study Paper on Prospects for Civil Justice (Ontario Law Reform Commission, (n 84) 299–300.
    20. Scraton, P., Sim, J., & Skidmore, P. (1991), Prisons under Protest (Vol. 4), Milton Keynes: Open University Press.
    21. Shapiro, D. M., & Hogle, C. (2018). The Horror Chamber: Unqualified Impunity in Prison, Notre Dame L. Rev., 93, 2021.
    22. Silberman, M. (1988). Dispute Mediation in the American Prison: A New Approach to the Reduction of Violence. Policy Studies Journal, 16(3), 522.
    23. Silbey, Susan S. (2005).“After Legal Consciousness”, Annual Review Law Social Science 1 , 323–68
    24. Smart, A., & Zerilli, F. M. (2014). Extralegality, A Companion to Urban Anthropology, 222-238, 223-232.
    25. Trammell, R. (2012). Enforcing the Convict Code: Violence and Prison Culture, Boulder, CO: Lynne Rienner Publishers.
    26. Useem, B., & Kimball, P. (1991). States of Siege: US Prison Riots, 1971-1986. Oxford University Press.
    27. Vincent, M. (2015). Cult of the ‘Urka’: Criminal Subculture in the Gulag, 1924-1953 (Doctoral dissertation, University of East Anglia).
    28. Weisberg, R. (1992). Private Violence as Moral Action: The Law as Inspiration and Example, Law’s Violence, 175-210.
    29. Zaveloff, E. P. (2008). "They Just Want Someone They Can Talk To": Administrative Perceptions of Prison Grievance Resolution Programs.
مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی
دوره 54، شماره 1
آذر 1403
صفحه 208-179

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار