اِعمال زور برای جلوگبری از خودکشی و خودزنی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

2 دانشیار بازنشستۀ گروه حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه تهران

چکیده

اِعمال زور برای جلوگیری از خودکشی یا خودزنی شدید به‌عنوان یکی از موانع مسؤولیت کیفری در برخی از قوانین کیفری دنیا از جمله قانون جزای نمونة آمریکا مقرر شده است. حقوق ایران نسبت به این پدیده، موضع صریحی نداشته و از این‌رو، جرم نبودن خودکشی یا خودزنی ممکن است مشروعیت مقابله با آن را به چالش بکشد. هدف این پژوهش، آن است که با توسل به برخی قواعد حقوق کیفری، مانند دفاع مشروع، ایدة اِعمال زور در برای مقابله با خودکشی و خودزنی را توجیه نماید.
روش و چارچوب پژوهش در این مقاله، به‌صورت توصیفی و تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای و مقاله‌ها و بهره‌گیری از قوانین کیفری مرتبط با موضوع است.
یافته‌ها نشان می‌دهند، مشاهده‌گر خودکشی در صورت توانایی به دفع خطر، مکلف به مقابله با آن است و ماده واحدة قانون خودداری از کمک به مصدومین و رفع مخاطرات جانی (1354) مؤید این دیدگاه است. در مواردی نیز که مرتکب خودکشی یا خودزنی، کمتر از هجده سال باشد، مشاهده‌گر به‌موجب قانون حمایت از کودکان و نوجوانان (1399)، مکلف به ممانعت از نتیجه یا تشدید آن است. همچنین، اگر مشاهده‌گر بر اساس تعهد یا وظیفة قانونی ملزم به مراقبت از دیگری باشد، انفعال او در برابر خودکشی یا خودزنی می‌تواند با رعایت شرایط مادة 295 قانون مجازات اسلامی (1392)، جنایت محسوب گردد. به‌نظر می‌رسد، رضایت به مرگ خودخواسته (اُتانازی) یا برخی خودزنی‌های ناروا، مانند خودآزاری مازوخیستی، میل شدید به جراحت در جریان فعالیت جنسی، فرو کردن تیغ در بدن و نظایر این‌ها، مانع اِعمال زور نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Applying Force to Prevent Suicide and Self-mutilation

نویسندگان [English]

  • Hadi Rostami 1
  • Hossein Aghaienia 2
1 Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran.
2 Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Applying force to prevent suicide or severe and illegal self-mutilation as one of the obstacles to criminal responsibility has been approved in some of the world's criminal laws, such as the American Model Penal Code. Iranian Law does not have a clear position on this matter. The purpose of this research is to prove the idea of using force against a person who is trying to commit suicide or self-mutilation by resorting to some legal rules, such as Self-Defense.
The present study was carried out using a descriptive-analytical method and library resources.
The findings of the research indicate the use of force against suicide, due to the fear of life danger, based on the Penal Law, Refusing to Help the Injured and Remove Life Risks (1975), is mandatory, provided it is possible and capable. In cases where the perpetrator of suicide or self-mutilation is under eighteen years of age, the observer is obliged to prevent it according to the Statute on Protection of Children and Adolescents (2019). Also, if the observer is required to protect another according to his legal obligation or duty, inaction against suicide or self-mutilation can be considered a crime by observing the conditions of Article 295 of the Islamic Penal Code (2012). It seems, consenting to self-inflicted death (euthanasia) or some illegal self-mutilation, such as masochistic self-harm, a strong desire to injure during sexual activity, inserting a razor or knife into the body, circumcision of girls, and the like, does not prevent the use of force.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Applying force
  • suicide
  • self-mutilation
  • defense
  • danger to life