ترک فعل در جنایات از نگاهی دیگر

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.‏

10.22059/jqclcs.2023.351014.1796

چکیده

در حالتی­که ترک­فعل، رفتار مجرمانۀ جرایم مقید به نتیجه است، ترک­فعل باید موجب تحقق نتیجه شود و در اینجاست که اختلاف نظر به وجود می­آید. زیرا تصور آنکه ترک­فعل بتواند موجب تحقق نتیجه شود، راحت نیست و لذا هرچند مادۀ 295 قانون مجازات اسلامی، ترک­فعل را به عنوان عنصر مادی جنایات مورد پذیرش قرار داد، اما احراز رابطۀ علیت در ترک­فعل، کماکان راه نزاع را باز گذاشته است.
نگارنده جهت روشن­کردن برخی از ابهامات ناظر به رابطۀ علیت در ترک­فعل، منابع فقهی و حقوقی مرتبط را به صورت کتابخانه­ای جمع­آوری نموده و با روش تحلیلی توصیفی سعی در حل مشکلات این موضوع نموده است.
    نتیجۀ تحقیق حاضر آن است که تمامی رفتارهای انسان، فعل هستند و نمی­توان هیچ­یک از رفتارهای ارادی را ترک­فعل نامید، مگر آنکه انسان، مخاطب دستور یا درخواست قرار گیرد که عدم انجام آن را ترک­فعل ­گویند. بنابراین، اگر فردی دستور انجام یک کار را انجام ندهد، مرتکبِ ترک­فعل شده است؛ هرچند در زمان عدم انجام، مشغول ارتکاب یک فعل باشد. مانند مأموری که به دلیل انجام ورزش، از دادن قرص­های زندانی امتناع کند که هرچند انجام ورزش، فعل محسوب می­شود، اما این امر ترک­فعل وی را زائل نمی­کند. از نظر رابطۀ علیت نیز ترک­فعل گاه تنها شرط تحقق جنایت است و گاه می­تواند علت آن محسوب شود. چنانچه ترک­فعل شرط تحقق جنایت باشد، اگر ترک­فعل صورت نگیرد، جنایت واقع نمی­شود، اما نمی­توان ترک­فعل را علت جنایت دانست. اما در حالتی­که ترک­فعل علت جنایت باشد، از شرطیت صرف فراتر می­رود و نتیجه را به خود مستند می­سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Omission in JENAYAT from another Perspective

نویسنده [English]

  • Abbas Mohammadkhani
Department of Law, Faculty of Humanities, University of Ilam, Ilam, Iran.‎
چکیده [English]

In the case that the omission, the criminal behavior of the Consequence-bound crimes, the omission must lead to the realization of the result, and this is where the difference of opinion arises. Because it is not easy to imagine that omission can lead to the realization of the result, and therefore, although Article 295 of the Islamic Penal Code accepted omission as a Actus reus of JENAYAT, but the causation in omission is still the path of conflict.
In order to clarify some of the ambiguities related to the relationship of causality in omission, the author has collected related jurisprudential and legal sources in a library form and has tried to solve the problems of this issue with a descriptive analytical method. 
The result of the present research is that all human behaviors are act, and none of the voluntary behaviors can be called omission, unless the person is the addressee of an order or request, and the failure to do so is called omission. Therefore, if a person does not do an order to do a task, he has committed an omission; Even if he is doing an act when he is not doing it. Like an officer who refuses to give pills to a prisoner because of exercising, although exercising is an action, this does not invalidate his omission. In terms of the causation, omission is sometimes the only condition for the realization of the crime, and sometimes it can be considered as its cause. If omission is a condition for the realization of the JENAYAT, if the omission is not done, the JENAYAT will not be committed, but the omission cannot be considered the cause of the JENAYAT. But in the case that omission is the cause of the JENAYAT, it goes beyond the mere conditionality and attribute the result to itself.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ommision
  • act
  • jenayat
  • causality
  • condition
  • cause.‎
  1.  آقایی‌نیا، حسین (1399). جرائم علیه اشخاص. جنایات. چ هجدهم، تهران: میزان.
  2. پوربافرانی، حسن (1392). جرائم علیه اشخاص، صدمات جسمانی. چ دوم، تهران: جنگل.
  3. 3. حاجی‌ده آبادی، احمد (1396). جرائم علیه اشخاص. تهران: میزان.
  4. خویی، ابوالقاسم (1396). مبانی تکمله المنهاج. ج 2، الطبعه الثانیه، قم: المطبعه العلمیه.
  5. سبزواری، عبدالاعلی (1388). مهذب الاحکام. ج 29، قم: دارالتفسیر.
  6. صادقی، محمدهادی (1393). جرائم علیه اشخاص. چ بیستم، تهران: میزان.
  7. علامه حلی (1413ق). قواعد الاحکام. ج 3، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
  8. عوض محمد عوض (1980). قانون العقوبات. قسم العام، اسکندریه: دارالمطبوعات الجامعیه.
  9. مجموعه قانون مجازات اسلامی (1384). تنقیح و تدوین عباسعلی رحیمی اصفهانی، چ ششم، تهران: معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری.
  10. مرادی، حسن (1396). جرائم علیه اشخاص، جنایات. تهران: میزان.
  11. میرمحمد صادقی، حسین (1399). جرائم علیه اشخاص. چ بیست‌ونهم، تهران: میزان.
  12. نجفی، محمدحسن (1367). جواهر الکلام. ج 42 و 43، تحقیق شیخ محمود قوچانی، الطبعه الثالثه، بی‌جا: المکتبه الاسلامیه.
  13. هارت، اچ. ال. ای و تونی هونوره (1389). سببیت در حقوق. ترجمۀ حسین آقایی‌نیا و دیگران، تهران: میزان.