کشف جرائم شرکت‌های تجاری در عرصۀ تولید و عرضۀ کالا و خدمات علیه مصرف کننده؛ چالش‌ها و راهکارها

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 استاد گروه فقه شافعی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

شرکت‌های تجاری به همان اندازه که می‌توانند سبب ایجاد رفاه برای مصرف‌کنندگان شوند، می‌توانند عامل ایراد صدمه به سلامت جسمی و حقوق مالی آنها شوند. با وجود نرخ  بالای بزهکاری این شرکت‌ها در عرصۀ تولید و ارائة کالا و خدمات و فراوانی قربانیانشان، نرخ کشف جرائم ارتکابی، تعقیب و محکومیت آنها در نظام عدالت کیفری ایران بسیار پایین است. توسعۀ فعالیت شرکت‌های تجاری در فضای اینترنت، به‌ویژه در عرصۀ تجارت بین‌الملل، حرکت لاک‌پشت‌گونۀ نهادهای اجرای عدالت کیفری در رسیدگی به شکایات مصرف‌کنندگان و تمسک به ادلۀ سنتی ناکارامد را برنمی‌تابد. یافته‌های موجود حاکی از آن است که علل متعددی از جمله فقدان کنترل صحیح و نظام‌مند بر فرایند تولید و عرضة کالا و خدمات، عملکرد ضعیف و ناهماهنگ کنشگران کشف جرائم شرکتی، ابهام در وظایف مراجع قضایی و غیرقضایی، قدرت برتر شرکت‌ها در فرایند کیفری و ضعف و ناهماهنگی نهادهای نظارتی، موانعی جدی در مسیر کشف این جرائم تلقی می‌شوند. پژوهش حاضر کاربردی است و با رویکرد توصیفی-تحلیلی و مطالعات تطبیقی و انجام مصاحبه‌های عمیق و نیز مراجعه به اسناد مختلف از جمله رویه‌های قضایی، راهکارهایی را برای برون‌رفت از چالش‌های مذکور ارائه می‌دهد که اهم آنها عبارت‌اند از: شفاف‌سازی فعالیت شرکت‌ها و ارتقای سطح آگاهی مصرف‌کنندگان و هم‌افزایی نهادهای نظارتی متعدد و موازی.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Discovering the crimes of commercial companies in the field of production and supply of goods and services against the consumer; Challenges and solutions

نویسندگان [English]

  • Sara Meshkin 1
  • Jalil Omidi 2
  • Ruhodin Kordalivand 3
1 Ph.D. Student in Criminal Law and Criminology, Tarbiat Modares University
2 Professor, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Tehran
3 Assistant Professor, Faculty of Law, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

Commercial companies are powerful institutions that, as much as they can, cause harm to their consumers’ well-being, physical and financial rights. Despite the high rate of criminality of companies in the field of providing goods and services and the frequency of their victims, the rate of detection of crimes, prosecution and conviction in the Iranian criminal justice system is very low. The development of the activity of commercial companies in the Internet space, especially in the field of international trade, does not reflect the turtle movement of government courts in handling consumer complaints and relying on inefficient and traditional reasons. The available findings indicate that several reasons such as lack of proper and systematic control over the process of production and supply of goods and services, Poor and uncoordinated performance of corporate crime detection activists and ambiguity in the duties of judicial and non-judicial authorities, superior power of companies in the criminal process and the weakness and incoherence of regulatory bodies are considered a serious obstacle in the way of detecting such crimes. The present research, through a descriptive-analytical approach, with applying comparative studies and conducting in-depth interviews as well as referring to various documents, including jurisprudence, attempts to develop solutions to overcome these challenges, the most important of which are: clarifying the companies’ operation, increasing the level of consumer awareness and the synergy of multiple and parallel regulatory bodies.    

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corporate Crime
  • Discovering Crime
  • Consumer
  • Good and Services
  1. ابراهیم‌وند، حسام؛ حبیب‌زاده، محمدجعفر؛ فرجیها، محمد (1399). «حمایت کیفری از زنجیرة تأمین اقلام دارویی در حقوق ایران»، فصلنامة حقوق پزشکی، سال چهاردهم، ش 52، ص 161 –
  2. ابراهیمی، پیمان (1384). «بزه‌دیده به‌منزلة شاکی و حقوق او در مقررات دادرسی کیفری ایران»، مجلة حقوقی دادگستری، ش 52 و 53، ص 324 -287.
  3. انصاری، ولی‌الله (1396). حقوق تحقیقات جنایی، چ سوم، تهران: سمت.
  4. آقایی، امین (1396). حمایت از منافع عمومی در نظام تعقیب کیفری ایران، رسالة دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکدة حقوق.
  5. پارسایی، افشین؛ سایبانی، علیرضا؛ رهگشا، امیرحسین (1400). «سازوکارهای حمایت از بزه‌دیدگان در برابر جرائم سازمان‌یافتة اشخاص حقوقی»، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال دوازدهم، ش 1، ص 26 -7.
  6. تقوی، عباس؛ سلیمی، صادق؛ جمشیدی، علیرضا (1398). «سیاست جنایی تقنینی ایران در رابطه با نقش پلیس در جرائم اقتصادی»، فصلنامة پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی، ش 3، ص 112 -95.
  7. جمشیدی، علیرضا (1395). سیاست جنایی مشارکتی، چ دوم، تهران: میزان.
  8. حسینی، سید محمد؛ قورچی بیگی، مجید (1394). «تحلیل بزه‌دیده‌شناسی جرائم یقه سفیدها»، مجلة پژوهش حقوق کیفری، ش 10، ص 40-9.
  9. رستمی، هادی (1397). «ماهیت و آثار جرائم اقتصادی در قوانین کیفری ایران»، سیاست جنایی در برابر بزهکاری اقتصادی (مجموعه مقالات)، به کوشش امیرحسین نیازپور، تهران: میزان.
  10. گسن، رمون (1392). جرم‌شناسی بزهکاری اقتصادی، ترجمة شهرام ابراهیمی، چ پنجم، تهران: میزان.
  11. لازرژ، کریستین، 1400). درآمدی بر سیاست جنایی، ترجمة علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چ نهم، تهران: میزان.
  12. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1397). «سیاست جنایی در برابر بزهکاری اقتصادی»، سیاست جنایی در برابر بزهکاری اقتصادی (مجموعه مقالات)، به کوشش امیرحسین نیازپور، چ، اول، تهران: میزان.
  1. Alvesalo-Kuusi, Anne, Barak, Gregg (2020). “The Inaugural Issue of the Journal of White Collar and Corporate Crime”, Journal of White Collar and Corporate Crime, Vol 1, pp. 60 - 85
  2. Aneel Sagar (2019). “The Concept of White-Collar Crime: Nature, Causes, Political and Legal Aspects in Accountability and Way Forward”, Journal of Political Studies, Vol. 26, Issue – 1, pp. 162 - 185
  3. April Wall‐Parker (2020). “Measuring White Collar Crime”, in the The Handbook of WhiteCollar Crime, Wiley Handbooks in Criminology and Criminal Justice
  4. Binnie Justice Ian et Al. (2016), “The corporate crimes principles: advancing investigations and prosecutions in human rights cases”, International & The International Corporate Accountability Roundtabl, pp. 125 – 152.
  5. Bryan A, and Henry Campbell Black (2009). Economic crime, in kadish, Sanford H. Encyclopedia of crime and justice, New York: free press
  6. Coleman, K, 2008, Controlling Corporate Crime: An Analysis of Deterrence Versus Compliance, Northwestern Interdisciplinary Law Review
  7. Daniel Laufer a, W. Timothy Coombs (2006). “How should a company respond to a product harm crisis? The role of corporate reputation and consumer-based cues”, Business Horizons, Vol 49, pp. 385 -410
  8. David M. Uhlmann (2016). “The Pendulum Swings: Reconsidering Corporate Criminal Prosecution”, University of California, Davis, Vol. 49, pp. 57 -83
  9. Diamantis, Mihailis E. & William S. Laufer (2019). prosecution and Punishment Corporate criminality, Published as 15 ANN. REV. L. & SOC. SCI. 453
  10. Egels-Zandén, Niklas (2016). “Supply chain transparency as a consumer or corporate tool: The case of Nudie Jeans Co”, Journal of Consumer Policy, pp. 1 - 28
  11. Financial Conduct Authority (2019). Business Plan.
  12. Galvin, Miranda A. Loughran, Thomas A. Simpson, Sally S. Cohen, Mark A, (2018). “Victim Compensation Policy and White-Collar Crime”: Public Preferences in a National Willingness-to-Pay Survey, Criminology and Public Policy, Vol. 17, pp. 187 -211.
  13. Geetha A Rubasundram, (2015). “Tone from the top during a fraud risk assessment, 7th international conference on financial criminology, pp. 20 -65.
  14. Hazel, Croall (2008). “White collar crime, consumers and victimization”, Vol. Crime, Law and Social Change, pp. 11 -42.
  15. Koopman, Christopher& Mitchell, Matthew& Thierer, Adam (2015). “The Sharing Economy and Consumer Protection Regulation: The Case for Policy Change”, The Journal of Business, Entrepreneurship & the Law, Vol. 8, pp. 120 -145.
  16. Lukas Brenner, Tobias Meyll, Oscar Stolper, Andreas Walter (2020). “Consumer fraud victimization and financial well-being”, journal of Economic Psychology, Vol. 76, pp. 320 -356.
  17. Lund, Dorothy S, Sarin, Natasha (2020). “The Cost of Doing Business: Corporate Crime and Punishment Post-Crisis”, SSRN Electronic Journal, pp. 35 -61.
  18. Mary Kreiner Ramirez (2010).“Prioritizing Justice: Combating Corporate Crime frm Task Force to Top Priority”, Marq. L. Rev, Vol 19, pp. 93 – 134.
  19. Peter, can. Leighton, Mcdonald (2017). Principles of administrative law, Edition: 2, 13, Publisher, oxford university Press Australia.
  20. Ronald G. Burns and Michele Bisaccia Meitl (2020). “Prosecution, Defense, and Sentencing of White-Collar Crime”, in the The Handbook of WhiteCollar Crime, Wiley Handbooks in Criminology and Criminal Justice.
  21. Schwarcz, Daniel (2014). Transparently Opaque: Understanding the Lack of Transparency in Insurance Consumer Protection, 61 UCLA L.