تحول پارادایم تنبیه به تنظیم در پرتو نظریه تنظیم‌گری پاسخگو

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق کیفری و جرم شناسی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

2 گروه حقوق کیفری و جرم شناسی دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

تدوین یک راهبرد جامع برای مداخله در حوزه کنترل پدیده‌های مجرمانه که بتواند همواره اهداف قانون‌گذاران از مداخله را تامین کند مهمترین دغدغه‌ همیشگی سیاست‌گذاران جنایی بوده است. عدالت کیفری این قابلیت را دارد که مواجهه شخصی با افراد یک جامعه داشته باشد و به همین دلیل نیز نقش مهمی در اجرای سیاست‌‌ها و توزیع عدالت اجتماعی دارد. در توزیع عدالت اجتماعی، سهم نابرابر شهروندان از مزایای اجتماعی می‌بایست از طریق تبعیض‌های مثبت و جبرانی پوشش داده شود. یکی از ابزارهایی که دولت‌ها می‌توانند این تبعیض‌های جبرانی را به واسطه آن‌ها در جامعه اجرا کنند، مداخله و پاسخ‌هایی است که به خطاهای شهروندان از طریق کیفر داده می‌شود. بنابراین سیاست جنایی نظام عدالت کیفری باید به گونه‌ای طراحی شود که بتواند علاوه بر تنظیم عملی روابط اجتماعی – که ذاتی هر قانونی است – به نحو موثری گامی در جهت توزیع عدالت اجتماعی بردارد.
تنظیم‌گری پاسخگو ایده‌ای است که با ابتنا به یک عدالت رویه‌ای و ساختار سلسله‌مراتبی و از طریق سازوکار اختصاصی خود، سه منطق واکنشی عدالت ترمیمی، بازدارندگی و ناتوان‌سازی بزه‌کار را در هرمی از مداخله‌ها به کار می‌بندد تا با فلسفه‌ای مبتنی بر اعتقاد به مجازات به عنوان آخرین راه حل، تعامل میان تنظیم‌گر و سهامداران پدیده مجرمانه، انعطاف‌پذیری پاسخ‌ها و توجه به دلایل زیربنایی جرم، هر پدیده مجرمانه را به عنوان یک مشکل قلمداد کرده و برای آن مشکل بهترین پاسخ اختصاصی ممکن – که هم تنظیم‌گرانه است و هم در جهت تقویت عدالت اجتماعی- را بیابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

paradigm shift from Punishment to Regulation in the Light of Responsive Regulation Theory

نویسندگان [English]

  • Rahim Nobahar 1
  • iman shahbeigi 2
1 Criminal Law And Criminology of Law Faculty, Shahid Beheshti University
2 Tarbiat Modares University, law faculty
چکیده [English]

framing a comprehensive strategy for controlling criminal phenomenons which can provide legislators's goals of intervention is the most important concern of criminal policymakers. criminal justice have this opportunity to face individual people in a society and because of this it can have an important role in implementing and distributing the social justice and policies. in distributing social justice, unequal share of citizens from social benefits should be covered by affirmative actions. one of the means that states could use as these affirmative actions are interventions and responses to the misconducts of citizens. therefore criminal policies should be designed not only to regulate social relations but to take an effective steps toward a better distribution of social justice.

Responsive Regulation is an idea which is based upon procedural Justice and hierarchical Structure that by using its unique mechanisms implement three reactionary theories of restorative justice, Deterrence and incapacitation theory in a pyramid of interventions according to a philosophy based on believing in punishment as last resort, interaction between regulator and criminal phenomenon's shareholders, flexibility of responses and considering the underlying causes of crime and considers every crime as a problem that should be solved by the best possible response.

کلیدواژه‌ها [English]

  • responsive regulation
  • criminal justice
  • social justice
  • criminal policy
  • penal policy
  1. 1.     افلاطون (1384)، دورۀ آثار: کتاب قوانین، ترجمۀ محمدحسن لطفی، ج 4، تهران: خوارزمی.

    1. آگوستین قدیس (1382)، اعترافات، ترجمۀ افسانه نجاتی، چ 1، تهران: پیام امروز.
    2. برایت‌ویت، جان (1396)، «عدالت ترمیمی و تنظیم‌گری پاسخگو: مسئله دلیل»، در: دانشنامۀ عدالت ترمیمی، ترجمۀ ایمان شاه‌بیگی، چ 1، تهران: میزان.
    3. راسخ، محمد (1393)، حق و مصلحت (مقالاتی در فلسفۀ حقوق، فلسفۀ حق و فلسفۀ ارزش)، چ 3، تهران: نشر نی.
    4. رالز، جان (1390)، نظریۀ عدالت، ترجمۀ سیدمحمدکمال سروریان و مرتضی بحرانی، چ 2، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
    5. رانسیر، ژاک (1394)، «آغاز سیاست»، در: نام‌های سیاست، گزینش و ویرایش: بارانه عمادیان، آرش ویسی و مراد فرهادپور، چ 3، تهران: بیدگل، صص 12-37.
    6. شاه‌بیگی، ایمان (1395) (الف)، «رویکرد عدالت ترمیمی به جرائم جنسی توأم با رضایت»، در: چکیده مقالات همایش بین‌المللی عدالت ترمیمی و پیشگیری از جرم، تهران: میزان.
    7. شاه‌بیگی، ایمان (1395) (ب)، کتابچه تنظیمگری پاسخگو، تهران: معاونت توسعه و منابع اداره‌کل آموزش سازمان تعزیرات حکومتی.
    8. شاه‌بیگی، ایمان (1396)، «تنظیم‌گری پاسخگو»، در: دانشنامۀ علوم جنایی اقتصادی، تهران: میزان، صص 219- 224.
    9. شمس، عرفان (1394)، خودتنظیمی (مبانی و مدلها)، تهران: انتشارات خرسندی.
    10. شهید ثانی (1392)، الروضة البهیه فی شرح ‌اللمعة ‌الدمشقیة، ترجمۀ علی شیروانی، ج 13، چ 4، قم: دارالعلم.
    11. صفاری‌نیا، مجید؛ بیات، شهره؛ نورمحمدی، احمد (1396)، «مقایسۀ شخصیت جامعه پسند، واکنش روانی، حمایت اجتماعی ادراک‌شده و سبک‌های دفاعی والدین کودکان معلول جسمی حرکتی و کودکان سالم شهر اصفهان»، فصلنامۀ کودکان استثنایی، سال 16، ش 4، صص 15-26.
    12. قیاسی، جلال‌الدین؛ دهقان، حمید؛ خسروشاهی، قدرت‌الله (1385)، مطالعۀ تطبیقی حقوق جزای عمومی (اسلام و حقوق موضوعه)،ج 1، چ 2، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    13. میلانی، علیرضا؛ خلیلی سامانی، لیلا (زمستان 1394)، «اصل قانونی‌بودن جرائم و مجازات‌ها»، فصلنامۀ مطالعات علوم اجتماعی، دورۀ 1، ش 1، صص 19-24.
    14. نوبهار، رحیم (بهار و تابستان1390)، «اصل کاربرد کمینه در حقوق کیفری»، آموزه‌های حقوق کیفری، ش 1، صص 91-114.
    15. هژبرالساداتی، هانیه؛ حبیب‌زاده، محمدجعفر (پاییز و زمستان1393)، «عدالت اجتماعی و عدالت کیفری؛ جدایی یا پیوند»، آموزه‌های حقوق کیفری، ش 8، صص 25-54.
    16. ولیدی، محمدصالح (1382)، حقوق جزا (مسئولیت کیفری)، تهران: امیرکبیر.

    18. Braithwaite, John (1985), To punish or to persuade: enforcement of coal mine safety, Albany: state university of New York press.

    19. Braithwaite, John; Ayers, John (1992), Responsive Regulation: transcending the deregulation debate, New York: Oxford university press.

    20. Braithwaite, John (2002), Restorative Justice and Responsive Regulation, New York, Oxford university press.

    21. Braithwaite, John (2011), “The essence of responsive regulation”, University of British Columbia Law Review, Vol. 44, No.3, pp: 475-519.

    22. Brehm, Sharon; Brehm, Jack (1981), Psychological reactance: a theory of freedom and control. New York: academic press.

    23. Burk, R.; Dessieux, O.; Velligan, D.; Tavakoli, A., and Tennison, C. (2010), “Effect of a motivational group intervention on exercise self-efficacy and outcome expectations for exercise in schizophrenia spectrum disorders.” Journal of the American Psychiatric Nurses Association, vol.16, No.2, pp: 105-113.

    24. Coffee, J.C. Jr. (1981), “No soul to damn No body to kick: An unscandalized inquiry into the problem of corporate punishment.” Michigan Law Review No.79, pp: 386-459.

    25. Garland, David (1985), Punishment and Welfare: A History of Penal Strategies, Aldershot: UK, Ashgate.

    26. Gendreau, Paul; Clair Goggin and Francis t. Cullen. (1999), “The effects of prison sentences on recidivism,” Report to correction research and development and aboriginal policy branch, solicitor general of Canada. Ottwa.

    27. Husak, Douglas (2012), “The Criminal Law as Last Resort,” Oxford Journal of Legal Studiesm, Volume 24, Issue 2, pp: 207-235.

    28. Kinsey, Karyl A. (1986), “Theories and models of tax cheating”, Criminal justice abstracts, September Issue: pp: 402-425.

    29. Kramer, Ronald (2015), “Neoliberal states and ‘flexible penality’: Punitive practices in‌ district courts,” New Zealand Sociology, Volume.30, Issue 2, pp: 44-58.

    30. Myerson, Roger B. (1991), Game Theory: Analysis of Conflict, Harvard University Press.

    31. Nonet, Philippe; Selznick, Philip (1978), Law and Society in Transition: Toward Responsive Law, New York: Harper and Row.

    32. Pérez-Garzón, Carlos Andrés (2018), “Unveiling the Meaning of Social Justice in Colombia,” Mexican Law Review, vol. 10, No.2, pp: 26-77.

    33. Pifferi, Michele (2012), “Individualization of Punishment and the Rule of Law: Reshaping Legality in the United States and Europe between the 19th and the 20th Century,” American Journal of Legal History, Volume 52, Issue 3, pp: 325-376.

    34. Pontell, Henry (1978), “Deterrence: Theory versus Practice.” Criminology. Vol.16, pp: 3-22.

    35. Sen, Amartya K (1997), On Economic Inequality (expanded ed.), Oxford New York, Clarendon Press, Oxford University Press.

    36. Umbreit, Mark S; Coates, Robert B and Kalanj, Boris (1994), Victim Meets Offender: The Impact of Restorative Justice and Mediation, Monsey, N.Y, Criminal Justice Press.

    37. Whitman, James.Q. (2009), “Equality in Criminal Law: The Two Divergent Western Roads,” The Journal of Legal Analysis, Vol. 1, No. 1, p. 119-165.

    38. Zalman, Marvin (1977), “The Rise and Fall of the Indeterminate Sentence,” Wayne Law Review, Vol.24, No.45, pp: 48-83.