تحلیل تحولات نوین مبارزه با پولشویی در سیاست کیفری ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دکترای حقوق خصوصی و مدرس گروه حقوق دانشگاه اصفهان

چکیده

به موازات افزایش پیچیدگی بزه های اقتصادی و از جمله پولشویی سازمان یافته و نقش در حال افزایش اموال حاصل از ارتکاب بزه در تشکیل و تقویت گروه های سازمان یافته بزهکار در زمینه های مختلف مالی, تروریسم و قاچاق انسان و مواد مخدر, ارتقاء و به روزرسانی قوانین کیفری ماهوی و شکلی به منظور مقابله با آنها به عنوان ضرورتی انکار ناپذیر مورد توجه اسناد بین المللی قرار گرفته است. قانونگذاران کشورمان نیز در راستای عمل به ضرورت مورد اشاره, ضمن اصلاح قانون مبارزه با پولشویی در سال 1397 سیاست های کیفری ماهوی و شکلی اتخاذی در اسناد بین المللی را به نحو چشم گیری وارد نظام حقوق کیفری ایران نموده اند. علیرغم دستاوردهای مثبت رویکرد مورد اشاره همچون متنوع سازی کیفر, پیش بینی قابلیت اعمال کیفر نسبت به اشخاص حقوقی و وضع کیفیات تشدید کننده کیفر مرتکبین بزه پولشویی, کاستی هایی نیز همچون تداخل حوزه های وظایف نهادهای نظارتی و عدم کیفر انگاری مناسب برای معاونین بزه در این رابطه به چشم می خورد که عدم توجه به آنها می تواند کارایی و تاثیر قانون اصلاحی را تحت شعاع خود قرار دهد. از اینرو, در پژوهش حاضر برآنیم که با استفاده از روش تحقیقی تحلیل محتوا, ضمن تحلیلتطبیقی دستاوردهای سیاست کیفری نوین ایران و اسناد بین المللی مرتبط, کاستی های آن را در رابطه با مبارزه با بزه پولشویی تبیین نموده و پیشنهادات مقتضی را بیان نماییم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of New Evolutions in Fighting against Money Laundering in Iranian Criminal Policy

نویسنده [English]

  • mohsen Ghojavand
Ph.D in private law and teacher in law faculty of Esfahan university
چکیده [English]

Whereas increasing of elaboration of commitment of the economic crimes such as organized money laundering and increasing rule of dirty proceeds of crimes in foundation and enforcement of criminal organized groups activities in many fields such as financial crimes, terrorism and human and drug trafficking, the international instruments have paid attention to update and promote of criminal acts in order to affective fighting against these crimes.
Upon the mentioned policy, the Iranian legislators have correct existing acts and promote substantive and procedural criminal policy against money laundering in 2018. These reforms have taken in order to proportionate reaction to offenders (substantive criminal policy) and increase the pace and accuracy in finding of crimes and prevention from their occurrence (procedural criminal policy). In this article we try to exercise the new criminal policy achievements and survey shortages of it and propose necessary suggestions about them upon content analysis and comparative method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Crimes
  • Money Laundering
  • International Instruments
  • Criminal Policy
  • Iranian Law
1. ابراهیمی، شهرام؛ صادق‌نژاد نایینی، مجید (1392)، «تحلیل جرم‌شناختی جرائم اقتصادی»، پژوهش حقوق کیفری، سال 2، ش 5، صص 174-147.
2. اردبیلی، محمدعلی (1395)، حقوق جزای عمومی، ج 2، چ 45، تهران: نشر میزان.
3. باقرزاده، احد (1394)، پول‌شویی در حقوق ایران و انگلستان و اسناد بین‌المللی، چ 1، تهران: نشر میزان.
4. حاجی، نرگس؛ سایبانی، علیرضا (1398)، «پیشگیری از جرائم سازمان‌یافته با نگاهی به قانون پول‌شویی»، مجلۀ بین‌المللی پژوهش ملل، ش40، صص 106-89.
5. حیدری، مسعود (1397)، «بررسی تطبیقی جرم پول‌شویی در فقه، حقوق ایران و اسناد بین‌المللی»، فصلنامۀ پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال 5، ش 3، صص90-67.
6. خالقی، علی (1394)، نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری، چ 4، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
7. رحیمی، امین‌حسین؛ خویینی، غفور (1394)، «مبارزه با پول‌شویی در جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر نقش دیوان محاسبات کشور»، دانش حسابداری، ش 60، صص 24-5.
8. رحیمی، موسی؛ رحیمی دهسوری، رضا (1396)، گفته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری، چ 1، تهران: انتشارات جنگل.
9. رستمی، هادی (1398)، «تحصیل مال از طریق نامشروع در پرتو مقررات پول‌شویی»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دورۀ 49، ش 2، صص 417-397.
10. ساریخانی، عادل؛ فتحی، مرتضی (1394)، «عناصر موضوعی جرم پول‌شویی در قانون مبارزه با پول‌شویی ایران و کنوانسیون‌های بین‌المللی»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دورۀ 2، ش 4 و 5، صص 256-237.
11. سماواتی پیروز، امیر (1390)، «تأملی بر جرائم اقتصادی از منظر بایسته‌های حقوق جزای اقتصادی»، تحقیقات حقوقی، ش 56، صص 676-645.
12. سیاه‌بیدی کرمانشاهی، سعید؛ ثالث مؤید، احمدعلی (1396)، حقوق کیفری اقتصادی؛ پول‌شویی، چ 1، تهران: نشر میزان
13. شریفی، محسن (1397)، «گسترۀ مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در حقوق ایران و اسکاتلند»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دورۀ 48، ش 2، صص 334-313.
14. شمس ناتری، محمدابراهیم؛ کلانتری، حمیدرضا؛ زارع، ابراهیم؛ ریاضت، زینب (1395)، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی، ج 1، چ 3، تهران: نشر میزان.
15. صفاری، علی (1390)، کیفرشناسی، چ 16، تهران: انتشارات جنگل.
16. طحان نظیف، هادی؛ هادی‌زاده، علی (1397)، «ماهیت قوانین برنامۀ توسعۀ در نظام حقوقی ایران»، دانش حقوق عمومی، ش 21، صص 126-103.
17. عالی‌پور، حسن (1390)، حقوق کیفری فناوری اطلاعات، چ 1، تهران: انتشارات خرسندی.
18. عباسی، اصغر (1393)، حقوق کیفری اقتصادی: پول‌شویی، چ 1، تهران: نشر میزان.
19. لازرژ، کریستین (1390)، درآمدی بر سیاست جنایی، ترجمۀ علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چ 2، تهران: نشر میزان.
20. میرترابی، سیدسعید؛ کشوریان آزاد، محسن (1397)، «تأثیر پول‌شویی بر رشد تروریسم سازمان‌یافته در خاورمیانه»، تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، ش 36، صص 166-133.
21. میرمحمدصادقی، حسین (1395)، حقوق کیفری اختصاصی، جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی، چ 27، تهران: نشر میزان.
22. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین؛ هاشم‌بیگی، حمید (1390)، دانشنامۀ جرم‌شناسی، چ 2، تهران: کتابخانه گنج دانش.
23. Aldridge, Peter (2003), Money Laundering Law: forfeiture, Confiscation, Civil Recovery, Criminal Laundering and Taxation of the Proceeds of Crime, Hart Publishing.
24. Bantekas, Ilias (2003), International Criminal Law, Second Edition, Cavendish, Australia.
25. Carr, Claudia and Jonson, Maureen (2013), Beginning Criminal Law, First Edition, Routledge.
26. Chaikin, D.A (1992), “Money Laundering as a Supra National Crime: an Investigatory Perspective”, A Eser and Olagodny, Freiburg, Max Planck Institute,pp.223-245.
27. Cluterback, Richard (2010), Drug, Crime and Corruption, London, Macmifam Press.
28. Elliot, Catherine (2006), Criminal Law, Pearson/Longman.
29. FATF (2003), Forty Recommendations of the Financial Action Task Force on Money Laundering and Terrorist Financing.
30. Garner, Bryan (2011), Black Law Dictionary, 4th Edition, Thomson Reuters Business.
31. Madinger, John (2009), Money Laundering: A Guide for Criminal Investigators, New York, CRC Press.
32. Sendip, Savla (2001), Money Laundering and Financial Intermediaries, London, Kluwer Law International.
33. United Nations Convention against Transnational Organized Crimes (2000), Palermo.
34. United Nation Convention against Illicit Drugs and Psychotropic Substances (1988), Vienna.
35. United Nation Convention against Corruption (2003), Merida.