تحلیل جامعه شناختی تعامل میان سیاست کیفری رسمی و اخلاق تنبیهی جامعه (مطالعه موردی: میزان کیفرگرایی افکار عمومی شهرستان مشهد در مجازات‌های شدید بدنی)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

3 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تولد و دگرگونی پدیدار کیفر در اثر انباشت تاریخی و تحت تأثیر دگرگونی در سایر پدیدارهای اجتماعی و به ویژه ادراک افکار عمومی از ماهیت و کارکرد مجازات صورت می‌گیرد. به واسطه‌ی همین وابستگی، به هنگام سیاست‌گذاری کیفری نمی‌توان اراده‌ی کیفری افکار عمومی را نادیده گرفت. پیمایش‌های میدانی روشی برای رمزگشایی از تمایل کیفری جامعه هستند. رسالت نوشتار حاضر تحلیل میزان همگرایی افکار عمومی با مجازات‌های بدنی سالب حیات از منظر جامعه‌شناختی است. پژوهش پیش رو از نوع توصیفی – تحلیلی است که به صورت پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری، تمامی شهروندان مشهد در مناطق 13 گانه می‌باشد. گردآوری داده‌ها از طریق طراحی پرسشنامه از نوع محقق‌ساخته صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که میزان موافقت افکار عمومی با مجازات‌ جرایمی که مستقیماً احساسات عمومی را جریحه‌دار می‌کند همانند تجاوز به عنف، اسیدپاشی و اختلاس بالاست. برعکس، در جرایم مبتنی بر رضایت (لواط) و در جرایمی که علت اصلی آن مسائل اقتصادی- اجتماعی است (مواد مخدر و سرقت مستوجب حد)، میزان مخالفت با مجازات‌های شدید سالب حیات زیاد است. نتیجه این تحقیق در سطح کلان و راهبردی این است که به هنگام قانونگذاری کیفری، باید تمایلات و ذائقه کیفری افکار عمومی مورد توجه قرار گیرد، در غیر این صورت واگرایی میان سیاست‌های اعلامی و واقعیت‌های اجتماعی به وجود می‌آید که نتیجه آن، شکست سیاست کیفری رسمی است. بر این اساس، توجه به تحولات صورت گرفته در گفتمان‌های حاکم بر جامعه در کیفرگذاری به خصوص در مورد مجازات‌های بدنی ضرورتی گریزناپذیر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Sociological Analysis of between formal criminal policy and punitive ethics of society (Case study: The degree of attribution of public opinion in Mashhad city in severe physical punishment)

نویسندگان [English]

  • Mohsen Nourpour 1
  • Abdolrez Javan Jaffari Bojnordi 2
  • Seyyed Mohammad Javad Sadati 3
چکیده [English]

The birth and transformation of the emergence of punishment comes from historical accumulation and the transformation of other social phenomena, and in particular the perception of public opinion about the nature and function of punishment. Due to this dependence, criminal law can’t be overlooked when it comes to criminal law. Field surveys are a way to decipher the criminal will of the community. The present paper aims at analyzing the degree of convergence of public opinion with physical punishment from the socio-cognitive perspective. This research is a descriptive-analytic type that has been surveyed. The statistical population is all citizens of Mashhad in 13 areas in 1395. Sampling was done as a combination of simple, clustering and simple random methods. Data collection was done field by using a researcher-made questionnaire. The respondents' views about non-crime punishments from different crimes were drawn up in the form of five Likert options. The results of the research show that the extent to which public opinion agrees with punishments that directly offend public feelings, such as rape, acidity, and embezzlement. On the contrary, in crimes based on satisfaction (sodomy) and in crimes that are the main cause of socioeconomic issues (drug and robbery), the rate of opposition to severe punishment is high. When legislating criminal, these diverse tendencies of public opinion should be considered. Not paying attention to these tendencies will trigger a chain of public opinion resistance against a formal criminal policy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social reality punishment
  • public opinion
  • criminal policy
  • survey of penalize
  • severe physical punishment

مراجع

1. اکبری، عاطفه (1394)، قانونگذاری مبتنی بر وقایع مجرمانه، چ ۱، تهران: انتشارات مجد.
2. جعفری، احمد؛ سراج‌زاده، سید حسین (1390)، «جرم و مجازات: مقایسه مجازات‌های پیشنهادی نمونه‌ای از دانشجویان با قوانین مجازات در ایران»، مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران، سال دوم، ش 5 و 6، صص 22- 1.
3. جوان‌جعفری، عبدالرضا؛ اسفندیاری‌بهرآسمان، محمدصالح (1397)، «نگرشی جامعه‌شناسانه بر تحولات مجازات اعدامِ مجرمان مواد مخدر»، پژوهش حقوق کیفری، سال هفتم، ش 25، صص 157- 125.
4. حسینی، سیدحسین؛ سلطانی، محمد؛ صفری، صادق (1398)، «تأثیرات عدم هم‌سویی سیاست جنایی تقنینی و قضایی ایران در نگرش متهمین و محکومین جرائم مواد مخدر»، مجله حقوقی دادگستری، دورۀ 83، ش 106، صص 192- 169.
5. رابرتز، جولیان، وی؛ استالاتز، لورتا، جی؛ ایندرمار، دیوید؛ هاف، مایک (1392)، عوام‌گرایی کیفری و افکار عمومی: درس‌هایی از پنج کشور، ترجمه: زینب باقری‌نژاد، سودابه رضوانی، مهدی کاظمی جویباری و هانیه هژبرالساداتی، زیر نظر علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ اول، تهران: نشر میزان.
6. ساداتی، سیدمحمد‌جواد (1398)، مجازات و کنترل اجتماعی؛ تبارشناسی پیوند قدرت و واکنش‌های کیفری، چ ۱ ، تهران: نشر میزان.
7. ساداتی، سیدمحمد‌جواد (1396)، مطالعۀ جامعه‌شناختی پیوند کیفر و قدرت با تکیه بر نظام کیفری ایران، رساله برای اخذ مدرک دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی.
8. عبداللهی، احمد؛ محققی‌کمال، سیدحسین (1390)، «نگرش دانشجویان و اساتید دانشگاه شهید بهشتی نسبت به مجازات اعدام»، فصلنامه علمی‌پژوهشی رفاه اجتماعی، سال یازدهم، ش 42، صص 467 – 445.
9. عنبری، موسی؛ غلامیان، سارا (1395)، «تبیین جامعه‌شناختی عوامل مرتبط با بی‌تفاوتی اجتماعی، بررسی مسائل اجتماعی ایران»، دورۀ هفتم، ش 2، صص 159- 133.
10. غلامی، حسین (1395)، «کیفرگرایی: مفهوم و گونه‌های آن»، علوم جنایی تطبیقی در پرتو همکاری‌های بین‌المللی، مجموعه مقالات نکوداشت دکتر سیلویا تلنباخ، به کوشش: دکتر حسین غلامی، چ ۱، تهران: نشر میزان.
11. فرجیها، محمد  (1385)، «بازتاب رسانه‌ای جرم»، فصلنامه علمی‌پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، ش 22، صص 86- 57.
12. قاضی‌نژاد، مریم؛ ذبیحی، مینا (1394)، «نسل و جدی‌انگاری جرم، بررسی مسائل اجتماعی ایران»، دورۀ 6، ش 1، صص 150- 123.
13. گارلند، دیوید (1397)، فرهنگ کنترل؛ جرم و نظم اجتماعی در جامعه معاصر، ترجمه: حمیدرضا ملک محمدی، چ ۱، تهران: نشر میزان،.
14. محسنی‌تبریزی، علیرضا؛ صداقتی‌فرد، مجتبی (1390)، «پژوهشی درباره بی‌تفاوتی اجتماعی در ایران  (مورد پژوهش: شهروندان تهرانی)»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و دوم، ش پیاپی 43، صص 22-1.
15. محمودی جانکی، فیروز؛ مرادی حسن‌آبادی، محسن (1390)، «افکار عمومی و کیفرگرایی»، مجله مطالعات حقوقی، دوره سوم، ش 2  (ویژه‌نامه حقوق جزا و جرم‌شناسی)، صص 214- 175.
16. مرکز پژوهش معاونت برنامه‌ریزی و توسعۀ قضایی دادگستری کل استان قم (1387)، بررسی وضعیت مجازات اعدام،، چ ۱ ، قم: انتشارات دادگستری کل استان قم.
17. میرسعیدی، سید منصور؛ جوادی‌حسین‌آبادی، حسین (1395)، «بررسی تناسب جرم و مجازات  (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه اصفهان)»، علوم جنایی تطبیقی در پرتو همکاری‌های بین‌المللی، مجموعه مقالات نکوداشت دکتر سیلویا تلنباخ، به کوشش: دکتر حسین غلامی، چاپ اول تهران: نشر میزان.
18. میرسعیدی، سید منصور؛ کوره‌پز، حسین‌محمد (1398)، «نقش رهبران سیاسی اجتماعی در تعدیل سطح کیفرگرایی عمومی؛ مطالعه موردی کیفر مرگ»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دورۀ 49، ش 1، صص 207- 185.
19. هود، راجر؛ هویل، کرولین (1391)، مجازات مرگ، ویرایش چهارم – همراه با اصلاحات و اضافات، ترجمه فراز شهلایی، چ 1، تهران: انتشارات نگاه بینه.
20. آخرین [zm1] بازدید از سایت در تاریخ 20/12/1398   http://www.rnobahar.ir/fa/?p=476
21. آخرین بازدید از سایت در تاریخ 15/6/98 http://www.icana.ir/Fa/News/366611
22. آخرین بازدید از سایت در تاریخ: 3/7/1398 https://www.isna.ir/news/96112614998/
23. آخرین بازدید از سایت در تاریخ 8/6/1398 https://www.shahrekhabar.com/tag/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D8%B?page=20
24. آخرین بازدید از سایت در تاریخ 18/5/1398 https://www.tabnak.ir/fa/news/736708
25. آخرین بازدید از سایت در تاریخ 18/7/1398 https://www.yjc.ir/fa/news/7095507
26. آخرین بازدید از سایت در تاریخ 25/6/1398 https://baztab.ir/119362/%D8%A8
27. آخرین بازدید از سایت در تاریخ 18/7/1398 https://www.yjc.ir/fa/news/7095507
28. آخرین بازدید از سایت در تاریخ 3/7/1398 https://www.isna.ir/news/95102515343
29. آخرین بازدید از سایت در تاریخ 27/6/1398 https://www.isna.ir/news/96102815192
 30. Ghassemi, Ghassem  (2009), “Criminal punishment in Islamic societies: empirical study of attitudes to criminal sentencing in Iran”. European Journal of Criminal Policy and Research, vol. 15, pp. 159-180.
31. Garland, David   (2012), Punishment and modern society: A study in social theory. University of Chicago Press.
32. --------------- (1991), Sociological perspectives on Punishment, crime and justice, vole 14, 115- 165.
33. Durkheim, E.  (2013), The Division of Labor in society, Translation by W. D. Halls. Second Edition, Edited and with a new introduction by Steven Lukes. PALGRAVE MACMILLAN.
34. Serajzadeh, Seyed Hossein  (2008), “Social determinants of the seriousness of crime: an examination of a Muslim sample”, Social Compass 55, no. 4. pp. 541-560.
35. Paulin, Judy; Wendy Searle; Trish Knags  (2003), “Attitudes to crime and punishment: A New Zealand study”. Wellington: Ministry of Justice.
36. Wood, Jane  (2013), “Why public opinion of the criminal justice system is important”, In Public opinion and criminal justice, Willan, pp. 51-66.
37. Pratt, John   (2013), Punishment and the Civilizing Process, in: Simon, Jonathan, and Richard Sparks, Eds. The SAGE handbook of punishment and society, Sage Publications, pp 90- 113.
38. Weber, Max  (1968), Economy and Society: An Outline of Interpretive Sociology, Edited by: Guenther Roth and Claus Wittich, Bedminster press..

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار