مبانی ارزیابی سیاست جنایی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای کیفری و جرم شناسی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

3 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

با آن‌که ضرورت ارزیابی سیاست‌های جنایی امری بدیهی است، به دلیل نهادینه نبودن ارزیابی در سیاست‌گذاری‌های عمومی در ایران، بحث از میانی و چرایی ارزیابی سیاست جنایی برای سیاست‌گذاران ایرانی ضروری و سودمند است. هدف اصلی این مقاله یافتن بنیادهایی عقلانی برای ضرورت ارزیابی سیاست‌های جنایی است. مقاله به طور مشخص به طرح این پرسش می-پردازد که ضرورت ارزیابی سیاست جنایی را بر چه بنیادهایی می توان استوار کرد. به این منظور با تکیه بر روش تحلیلی سه مبنا برای ارزیابی پیشنهاد می شود؛ آنها عبارتند از: عقلانیت، مبنای حقوقی به‌زمام‌داری و ملاحظات اقتصادی. عقلانیت، به عنوان نخستین بنیاد ارزیابی به معنای آن است که ارزیابی، جزء عقلانی هر مورد از سیاست‌گذاری عمومی از جمله سیاست‌گذاری جنایی است. ارزیابی، میزان دستیابی به هدف تعیین شده از هر سیاست یا برنامۀ خاص را روشن می‌سازد و دانش سیاست‌گذاران را نسبت به نتایج و آثار جانبی مثبت یا منفی کارشان افزایش می‌دهد و سرمایه‌ای برای برنامه‌ریزی‌های بعدی فراهم می‌آورد. دومین مبنای ارزیابی، مفهوم حقوقیِ به‌زمامداری است. بهبود کیفی برنامه‌های حکومت از رهگذر اجرای موفق و مؤثر سیاست‌ها به طور کلی و سیاست‌ها در قلمرو رویارویی با بزهکاری بویژه بدون مراعات شفافیت و پاسخگویی در برابر جامعه ممکن نیست. این دو شاخص به نوبۀ خود ارزیابی سیاست‌های گوناگون را ضروری می‌سازند. نظر به محدویت منابع جامعه و ضرورت تخصیص بهینۀ آنها، ارزیابی، بنیاد اقتصادی هم دارد. در واقع، اجرای هر سیاست‌گذاری باید با بالاترین درجۀ کارآیی و کمترین هزینه صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Foundations of Criminal Policy Evaluation

نویسندگان [English]

  • Maryam Taghizadeh 1
  • Rahim Nobahar 2
  • Hossein gholami 3
2 Faculty of Law, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Although the necessity of evaluating criminal policies is of evident issues, the study of the foundations of criminal policy evaluation is essential for Iranian criminal policy makers. The aim of this article is to search for some rational foundations for criminal policy evaluation. Taking a descriptive-analytical approach this article reviews evaluation and its relationship with public policy in general, briefly. The article, then, studies three major foundations of criminal policy. Rationality is the first major basis of criminal policy making. It means that evaluation is the very requirement of every single rational public policy making including criminal policy. The second foundation of policy making, according to this article, is good governance in its public law sense and as conceived in the literature of Human Rights. Indeed, there is a dire need to improve the quality of governance by applying effective policies, especially in controlling crime and delinquency. Due to the fact that transparency and accountability are two necessary indicators of good governance, implementing numerous evaluations of policies are needed. This, in its turn, helps achieve human and economic development goals and makes policy makers more aware of the results and side-effects of the programs, if any. Evaluation has its own economic aspects and dimensions. Due to the resource limitations of the society, it is necessary to implement the most efficient policies at the lowest financial cost. Without evaluation such an objective seems not to be achievable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • evaluation
  • public policy making
  • criminal policy
  • transparency
  • accountability

مراجع

۱. اشتریان، کیومرث (1376)، «علوم سیاست‌گذاری و دستاوردهای آن برای ایران»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ش 37، صص 170-159.
۲. اکبری، حسین (1379)، «مطالعه نظری-عملی کیفر مرگ در حقوق مواد مخدر ایران»، همایش بین‌المللی علمی-کاربردی جنبه‌های مختلف سیاست جنایی در قبال مواد مخدر، جلد اول، تهران: نشر روزنامه رسمی کشور.
۳. اکبری، عباسعلی (1393)، «جستاری در آسیب‌شناسی سیاست جنایی حاکم بر جرائم مواد مخدر»، فصلنامه سلامت اجتماعی و اعتیاد، تابستان، دوره 1، ش 2، صص 114-97.
۴. الوانی، سیدمهدی؛ شریف‌زاده، فتاح (1393)، فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی، چاپ دوازدهم، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
۵. الوانی، سید‌مهدی (1395)، مدیریت عمومی، چ 54، تهران: نشر نی.
۶. ایروانیان، امیر(1392)، نظریه عمومی سیاست‌گذاری جنایی، چ 1 ، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی.
۷. باقری‌نژاد، زینب (1390-1389)، «سیاست کیفری عوام‌گرا و سیاست کیفری علمی» ، برگرفته از جزوه مباحثی در علوم جنایی دکتر نجفی ابرندآبادی، دانشگاه شهید بهشتی.
۸. دلماس مارتی، می‌ری (1393)، نظام‌های بزرگ سیاست جنایی، ترجمه علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چ ۲، تهران: نشر میزان.
۹. رضازاده‌مهریزی، محمدحسین (1387)، تحلیل مقایسه‌ای رهیافت‌های سیاستی بر اساس بافت کشور‌های در‌حال‌توسعه، ترجمه محمدجواد حق‌شناس، موجود در:https://www.isna.ir/news/8706-00912.، آخرین بازدید: 22/8/97.
۱۰. رفیع‌پور‌طهرانی، حمیدرضا (1397)، «قانونی‌سازی مصرف ماری جوانا در کانادا»، مجموعه مقالات تحلیل‌ها و اخبار جهانی مرتبط با مواد مخدر و جرایم هم‌‌پیوند، نشریۀ روند، تهران: دفتر روابط بین‌الملل ستاد مبارزه با مواد مخدر.
۱۱. ریترز، جرج (1374)، بنیان‌های جامعه‌شناختی: خاستگاه‌های ایده‌‌‌‌های اساسی در جامعه شناسی، ترجمه تقی آزاد ارمکی، چ ۱، تهران: نشر سیمرغ.
۱۲. شیخ‌زاده، رجبعلی؛ شیخ‌زاده، محمد (1386)، «بررسی مبانی عقلانیت در تصمیم‌گیری»، اندیشه مدیریت، بهار، ش 1، صص 164-141.
۱۳. صباغ‌کرمانی، مجید؛ باسخا، مهدی (1388)، «نقش حکمرانی خوب در بهبود کارکرد هزینه‌های دولت: مطالعه موردی بخش بهداشت و آموزش کشورهای اسلامی»، مجله تحقیقات اقتصادی، زمستان، دوره 44، ش 1، صص 130-109.
۱۴. غلامی، حسین (1382)، تکرار جرم بررسی حقوقی-جرم‌شناختی، چ 1، تهران: نشر میزان.
۱۵. فروزنده، لطف‌الله؛ رحیمی‌کلور، حسین (1390)، «عقلانیت و جایگاه آن در سیاستگذاری»، کیهان فرهنگی، خرداد و تیر، ش 295-294، صص 30-22.
۱۶. مولر، پیر (1378)، سیاست‌گذاری عمومی، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، چ ۱، تهران: نشر دادگستر.
۱۷. میدری، احمد (1385)، «مقدمه‌ای بر نظریه حکمرانی خوب»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال ششم، پاییز، ش 22، صص 286-261.
۱۸. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1395)، «جرم‌شناسی حقوقی (درآمدی بر جرم‌شناسی حقوق کیفری عمومی)»، دایره المعارف علوم جنایی (مجموعه مقاله‌های تازه‌های علوم جنایی، کتاب دوم)، زیر نظر علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چ ۲، تهران: نشر میزان.
۱۹. نوبهار، رحیم؛ تقی‌زاده، مریم السادات (1398)، «درآمدی بر ارزیابی سیاست جنایی»، دایره المعارف علوم جنایی (مجموعه مقاله‌های تازه‌های علوم جنایی، کتاب چهارم)، زیر نظر علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چ ۱، تهران: نشر میزان.
۲۰. وحید، مجید (1380)؛، «درآمدی بر سیاست‌گذاری عمومی»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش 52، صص 217-185.
 21. Clarcke, Alan; Dawson, Ruth (1999), Evaluation Research, An Introduction to Principles, Methods and Practice, First edition, London: Sage publications.
22. Economic and Social Commission for Asia and the Pacific, “What is Good Governance?”, Available at: https://www.unescap.org/sites/default/files/good-governance.pdf
23. Jaeger, Kyle, “Hemp is Officially Legalized with President Trump’s Signature on the Farm Bill”, available at; https://www.marijuanamoment.net/hemp-is-officially-legalized-with-president-trumps-signature-on-the-farm-bill/ Last seen: 05/09/2019
24. Kaufmann, D; Kraay, A.; Mastruzzi, M. (2005), Governance Matters IV: Governance Indicators for 1996-2004, World Bank Policy Research Working Paper 3630, available at: http://www.worldbank.org last seen: 9/22/2018
25. McCoy, Mairead; Hargie, Owen D W (2001), Evaluating evaluation: Implications for assessing quality, International Journal of Health Care Quality Assurance, vol.14, Issue.6/7, Bradford, UK, Emerald Group Publishing, Limited, pp. 317-327.
26. Nieto Martin, Adan; Morales Romero, Marta Munoz de (Editor) (2016), Towards Rational Legislative Evaluation in Criminal Law, Switzerland: Springer.
27. P. Mears, Daniel (2010), American Criminal Justice Policy, An Evaluation Approach to Increasing Accountability and Effectiveness, first edition, New York: Cambridge University Press.
28. Queensland, Government (2015), Criminal Justice Evaluation Framework, Guidelines for Evaluating Criminal Justice Initiative, Criminal Justice Research, Department of the Premier and Cabinet.
29. Segone, Marco (Editor) (2008), Bridging the Gap, The Role of Monitoring and Evaluation in Evidence-based Policy-Making, UNICEF Regional Office for CEE/CIS.
30. Seiter, Richard Paul (1975), Evaluation Research as a Feedback Mechanism for Criminal Justice Policy Making: A Critical Analysis, Ann Arbor Michigan, Xerox University Microfilm.
31. Stowe, Kenneth (1992), “Good Piano won’t play bad music: Administrative reform and Good Governance”, first edition, Public Administration, Vol.70, Issue 3, pp. 387-394.
32. UN-HABITAT (2002), The Global Campaign on Urban Governance, Concept Paper, 2nd edition, p.13, available at www.unhabitat.org, last seen: 9/22/2018.
33. https://www.marijuanamoment.net/hemp-is-officially-legalized-with-president-trumps-signature-on-the-farm-bill/ Last seen: 05/09/2019
34. “FDA and Cannabis: Research and Drug Approval Process”, available at: https://www.fda.gov/news-events/public-health-focus/fda-and-marijuana Last seen: 05/09/2019
35. “Lawmakers push FDA to allow CBD-infused food products”, available at: https://www.bostonglobe.com/news/marijuana/2019/02/19/lawmakers-push-fda-allow-cbd-infused-food-products/8FaS9ptJgGTPPp93bPx4iM/story.html, Last seen: 05/09/2019
36.https://twitter.com/chelliepingree/status/1097874770799091714/photo/1?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1097874770799091714&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.bostonglobe.com%2Fnews%2Fmarijuana%2F2019%2F02%2F19%2Flawmakers-push-fda-allow-cbd-infused-food-products%2F8FaS9ptJgGTPPp93bPx4iM%2Fstory.html, Last seen: 05/09/2019

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار