گستره مشروعیت آزادی عمل قضایی در پرتو اصل حاکمیت قانون (مطالعه موردی پرونده های رابطه نامشروع)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و علوم انسانی

2 هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

گاه قاضی درباره مسئله ای حقوقی با دو یا چند پاسخ حقوقی مواجه می شود که هریک از پاسخ ها از نظر قانونی به یک میزان صحیحند. در چنین شرایطی قاضی نمی تواند تنها بر اساس فکت های پرونده ارزش صدق گزاره های حقوقی و به تبعِ آن پاسخ حقوقیِ صحیح را یافته و به وظیفه سنتی خود در تطبیق رفتار یا موقعیتی جزئی با یک قاعده حقوقی کلی (یعنی قیاس صوری یا استدلال استنتاجی) عمل کند؛ بلکه باید با اِعمال آزادی عمل و فرا رفتن از قواعد حقوقی موجود در مجموعه قوانین، حکم موضوع را تمییز یا تشخیص دهد. در چنین شرایطی، ممکن است اصل حاکمیت قانون به شدت تهدید شود و این بزرگترین چالشی است که آزادی عمل قضایی با آن مواجه است. سویه هنجاری و نظریِ پیوند میان آزادی عمل قضایی و آرمان حاکمیت قانون مسئله ای مهم در فلسفه حقوق است، ولی در ادبیات حقوقی و به ویژه حقوق کیفری ما کمتر بدان پرداخته شده است که این مقاله با تأکید بر نظریه تفسیرگرایی در پی فهم آن است. همچنین، به عنوان مطالعه موردی، میزان آزادی عمل قضات در برساخت مصادیق جرم رابطه نامشروع در نظام قضایی ایران با استفاده از روش تحقیق کیفی و یکی از مهم ترین ابزارهای جمع آوری داده یعنی تحلیل محتوای اسناد و مدارک قانونی (در این تحقیق پرونده های رابطه نامشروع) بررسی می شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The legitimate scope for applying judicial discretion in the light of the rule of law (Case study of illegal sexual relationship)

نویسندگان [English]

  • sepideh mirmajidi 1
  • jamshid gholamloo 2
1 Assistant Professor
2 Assistant professor university of Tehran
چکیده [English]

Sometimes a judge faces a legal problem with two or more legal responses that each of them is legally correct. In this situation, the judge can’t find the valid correct legal answer on the basis of the facts of the case in order to do his traditional duty for application a general rule to a case, rather, it is necessary to make decision by applying of judicial discretion and going beyond the legal rules in the set of rules. Under such circumstances, the rule of law may be severely threatened, and this is the biggest challenge faced by the judicial discretion. The normative and theoretical link between the judicial discretion and the cause of the rule of law is an important issue in the philosophy of law, but in the legal literature, and in particularly in criminal law we have not paid much attention to it. this article seeks to understand it with an emphasis on interpretive theory. Also, analyzes the extent of the judicial discretion to construct illegal sexual relationship applicability in the criminal justice system of Iran by using the qualitative research. The result shows that the judges sometimes criminalize the crime of illegal sexual relationship when they need to interpret it. In a judicial discourse, it seems that the applying of judicial discretion is far removed from the criteria of the rule of law in the recognition of instances of illegal sexual relationship

کلیدواژه‌ها [English]

  • Judicial discretion
  • Rule of Law
  • Legal Rule
  • Legal principles
  • Illegal sexual relationship

مراجع

  1.  الهام، غلامحسین؛ نصیری، مصطفی (1395). «آزادی عمل قضایی در صدور قرارهای تأمین کیفری»، فصلنامۀ مجلس و راهبرد، سال بیست‌وسوم، ش 87، پاییز، ص 162-138.
  2.  امینی، اعظم (1395). «بازاندیشی رابطۀ انصاف و حقوق»، فصلنامۀ پژوهشی حقوق خصوصی، سال پنجم ش 16، ص 56-31.
  3.  حسینی، سید محمد (1383). سیاست جنایی در اسلام و در جمهوری اسلامی ایران، چ اول، تهران: سمت.
  4.  قدسی، ابراهیم (1384). «نقد و بررسی مادۀ 637 قانون مجازات اسلامی»، مطالعات اسلامی، بهار 1384، ش 67، ص 182-151.
  5.  کاتوزیان، ناصر (1380). فلسفۀ حقوق، ج 1، چ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  6.  محبی، جلیل؛ زینب ریاضت. (1397). شرح قانون مجازات اسلامی 1392، چ اول، تهران: میزان.
  7.  نصیران نجف‌آبادی، داود (1390). «حکومت قانون یا حکومت قاضی»، فصلنامۀ حقوق، دورۀ 41، ش 3، ص 333-315.
    1. Alexy, Robert; (2002). A Theory of Constitutional Rights, Oxford: Oxford University Press, 19/2.
    2. Barak, A; (1989). Judicial Discretion, Yale university press, New Haven.
    3.  Burton, Steven J.; (1994). Particularism, Discretion & the Rule of Law, The Rule of Law, Vol. 36, Published by: American Society for political and legal philosophy, see at: www.jstor.org
    4.  Dworkin, R; (1977). Taking Rights Seriously, Duckworth, London.
    5.  Dworkin, R. (1963). Judicial Discretion, The journal of philosophy, v.50, n.21. pp. 624-638
    6.  Greenawalt, K. (1975). Discretion and judicial decision: the Elusive Quest for the Fetters that Bind the Judges, Columbia law review, v.75. pp. 359-398.
    7.  Hart, A.L.; (1956). Discretion, Harvard Law Review.
    8.  Hart, H., and Sacks, A. (1958). the legal Process: Basic Problems in the Making and application of Law, tentative Edition.
    9.  Hawkins, k. (1992). “the use of legal Discretion: Perspectives from law and social science”, in Hawkins,k. (ed) the uses of discretion, Clarendon press, oxford.
    10.  Hayek, Friedrich A; (1944). the Road to Serfdom, Chicago: University of Chicago Press.
    11.  Himma, Kenneth Einar, (1999). “Judicial Discretion and the concept of law”, oxford journal of legal studies, vol.19, No.1, published by: oxford university press, pp. 71-82, see at: www.jstor.org
    12.  Hoffmaster, Barry, (1982). Understanding Judicial discretion, Law and Philosophy, V. 1, Issue 1, pp. 21-55
    13.  https://dictionary.cambridge.org
    14.  Iglesiasvila, Marisa; (2001). Facing Judicial Discretion, Legal Knowledge and Right Answers Revisited, 7. 8. Kluwer Academic Publishers, Law and Philosophy Library
    15.  Isaacs, N. (1933), The Limits of Judicial Discretion, The Yale Law Journal, v.32, pp. 339-352
    16.  Kelsen, Hans, (1992). Introduction to the problems of Legal Theory, A Translation of the First Edition of the Reine Rechtslehre or Pure Theory of Law, Trans.B.L Paulson and S.L. Paulson, Oxford: Oxford university Press
    17.  Klatt, Matthias; (2007). Taking Rights Less Seriously, A Structural Analysis of Judicial Discretion, Ratio Juris, Vol. 20, No. 9, pp. 6-29.
    18.  Luzzati, C; (1990). Discretion and Indeterminacy in Kelsen Theory of Legal Interpretation, in Gianformaggio, L. (ed) Hans Kelsen's Legal Theory. A Diachronic Point of View, Analisi De Diritto, Giappichelli, Editore, Torino, pp. 123-137
    19.  Pattenden, R. (1990). Judicial Discretion and criminal Litigation, Clarendon Press, Oxford.
    20.  Peter, Christopher J; (2015). Legal Formalism, ProcedurePrinciples and Judicial Constraint in American Adjudication, Legal Studies Research Paper, No. 27, pp. 23-44
    21.  Prebble, Zoe; (2006). The Law of Evidence and the Rule of Law: Is Judicial Discretion Consistent with the rule of Law, New Zeland Law Students Journal, p. 1-29
    22.  Quinney, Richard, (2008). The social Reality of Crime, with a new Introduction by A.Javier Trevino, New Brunswick and London; Transaction Publishers,4th edition.
    23.  Raabe, Marius. )1998(. Grundrechte und Erkenntnis. Baden-Baden: Nomos.
    24.  Raz, J. (1972), Legal principle and Limits of Law, The Yale Law Journal. Vol.81,N.5, pp.823-854
    25.  Robinson, Paul H; (1988). Legality and Discretion in the Distributionn of Criminal Sanctions, Harvard Journal on Legislation, Vol.25, pp.393-460
    26.  Scalia, Antonin; (1989). the Rule of Law as a Law of Rules, university of Chicago law Review, vol.56, pp. 1175-1188
    27.  Solum, Lawrence B; (1994). Equity and the rule of law, Nomos journal, Vol. 36, The Rule of Law, pp.120-147
    28.  Steiner, Joseph M; (1976). Judicial Discretion and the Concept of Law, Cambridge Law Journal, Vol. 35, No, 1, pp. 135-157
    29.  Weinrib, Ernest J; (2010). “Legal Formalism”, in: A Companion to Philosophy of Law and Legal Theory, Edited by Dennis Patterson, Second edition
مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی
دوره 48، شماره 2
بهمن 1397
صفحه 447-471

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار