گستره‌یِ مسؤولیت کیفری اشخاص حقوقی، درحقوق ایران و اسکاتلند

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

هیات علمی دانشگاه طبرستان استان مازندران

چکیده

در پرتو مسؤولیت کیفری اشخاص حقوقی، تأمل بر چند مسأله حائز اهمیت می‌نماید : نخست آن‌که، بر پایه‌ی کدام شیوه یا شیوه‌ها می‌توان این مسؤولیت را به اشخاص مزبور که موجودهایی فاقد جسم و روح-اند، منتسب کرد؟ دوم آن‌که، گونه‌های جرایم قابل ارتکاب از سوی آن‌ها کدام، و به‌طور مشخص، از عهده‌ی جرایم نیازمند رکن روانی برخواهند آمد یا نه؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا اهلیت آن‌ها چندان است که قادر به ارتکاب جرایمی سنتی‌ای چون قتل عمد هم تلقی شوند؟ سوم آن‌که، با توجه به ماهیت خاصِ اشخاص حقوقی و با اهتمام به هدف‌های حقوق کیفری به‌ویژه پیامدگرایی، چه نوع ضمانت اجراهایی را می‌توان در مورد آن‌ها به موقع اجرا گذارد؟ چهارم آن‌که، آیا اثبات دفاع کوشش لازم از سوی اشخاص حقوقی در پیش‌گیری از جرم، می‌تواند موجبی برای گریز آن‌ها از مسؤولیت کیفری باشد؟ این نوشتار از رَه‌گذر بررسی تطبیقی نظام کیفری اسکاتلند به عنوان نظامی پیش‌گام در پذیرش مسؤولیت کیفری اشخاص حقوقی- متأثر از نظام کیفری انگلستان- و نظام کیفری ایران به عنوان نظامی متأخر در این وادی، به این دست از پرسش‌ها پاسخ خواهد داد. در برداشته‌های بحث نیز عبارت خواهد بود از ارائه‌ی طریق برای رفع کاستی‌های نظام کیفری ایران در این زمینه.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Scope of criminal liability of legal persons, in the Law of Iran and Scotland

چکیده [English]

Some issues are of great importance and noticeable in the realm of criminal liability of the legal entities. First, based on which method or methods the responsibility can be attributed to one who lacks the body and spirit? Second, which range of crimes can they commit? For example, are they eligible for crimes such as murder? Third, due to the specific nature of the legal entities and with respect to the objectives of the criminal law, especially consequentialism, what kind of sanctions can be applied to enforce them in a timely manner? Fourth, will the defense of due diligence by the legal entities in the prevention of the crime taken by the members suffice them to avoid from criminal responsibility? This article would compare criminal justice system in Scotland as a pioneer in the adoption of the criminal liability of the legal persons, under the influence of the criminal justice system of England, and the Iranian criminal justice system as a system, which adopted this liability later; and would answer to this kind of questions. Finally, after revealing the Iranian criminal justice system's shortcomings in this regard, solutions would be suggested to resolve them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Legal entities
  • crime
  • Criminal Liability
  • penalty
  • Iran law
  • Scotland Law

مراجع

1. اردبیلی، محمد (1395). حقوق جزای عمومی، ج 2، چ چهل‌وپنجم، تهران: میزان.
2. پرادل، ژان (1394). تاریخ اندیشه‌های کیفری، ترجمۀ علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چ دهم، تهران: سمت.
3. حسنی، محمدحسن (1390). «فلسفۀ مجازات اشخاص حقوقی بزهکار: فایده‌گرایی-سزاگرایی»، مجلۀ تحقیقات حقوقی دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
4. رفیع‌زاده، علی (1392). مسؤولیت کیفری اشخاص حقوقی حقوق عمومی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
5. شریفی، محسن (1394). مسؤولیت کیفری اشخاص حقوقی در حقوق ایران و انگلستان، چ اول، تهران: میزان.
6. شمس ناتری (1395). محمدابراهیم و کلانتری، حمیدرضا و زارع، ابراهیم و ریاضت، زینب؛ قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی، چ سوم، تهران: میزان.
7. محسنی، فرید (1390). «جرائم شرکتی از دیدگاه جرم‌شناختی»، فصلنامۀ دیدگاه‌های حقوق قضایی1390.
8. Anwar, A. & Deeprose, G (2010). The Bribery Act 2010, Scot Law Times (News).
 9. Ashworth, A (2009). Principles of Criminal Law, 6th edn, Oxford.
 10. Aydın, Devrim (2014). Are There Any Suitable Sanctions for New Forms of Corporate Offences?
 11. Bastable, G; (2011). Corporate Convictions, Criminal Law and Gustice Weekly,16th April, Vol.175.
 12. Benjamin, Edward,H, (2012). An Analyais of the Corporate Manslaughter and Corporate Homicide Act (2007): A Badly Flawed Reform? LLM Thesis, Burham University.
 13. Brodowski, Dominik and Edpinoza de los Monteros la Parra and Tiedemann Kalus (2014). Regulating Corporate Criminal Liability, Springer.
 14. Chalmers. J (2004). Corporate Culpable Homicide: Transco plc. HM Advocate, Edinburgh Law Review.
 15. Christain, L (2001). “Rail Crash Litigation- Southhall and Ladbroke Grove”, Joutnal of Presonal Injury Law.
 16. Clark, B & Lansford H; (2005). A Re- Brith of Corporate Killing? Lessons From American in a New Law For Scotland.
 17. Dresseler, J (2007). Cases, Material on Criminal Law, 4td ed,
 18. Fergusen,P.W (2006). Turusts and Criminal Liability, Scot Law Times (News).
 19. Fiss, B (1990), . Sentencing Option Against Corporations, Criminal Law Forum.
 20. Gane, C.H.W and Stoddart, C.N and Chalmers, J(2009). A Casebook on Scotland Criminal Law, 4th end, Edinburgh.
 21. Gault, I.M & Mcgrane, R.j(1991). Corporate Manslaughter in major disaster, International Company and Commerical Law Review, 1991, Vol. 2(5).
 22. Gruner, R (1994). Corporate Crime and Sentensing.
 23. Harding, C (2007).Crininal Enterprise: Individual, Organization and Criminal Responsibility, Cullompton, UK.
 24. Hasnas, J(2009). The Centenary of Mistake: One Handred Yers of Corporate Criminal Liability, American Criminal Law Rwview.
 25. Matthews, R (2008). Guide to The Corporate Manslaughter and Corporate Homicide Act 2007, Oxford University Press.
 26. Mays, R (2000). The Criminal Liability of Corporation and Scot Law: Learning the Lessons of Anglo-American Jurisprudence, Edinburgh Law Review.
 27. Nanda, V (2011). Corporate Criminal Liability in the United States: Is A New Approach Warranted? In Pieth, M; Corporate Criminal Liability, springer.
 28. Pieth M & Ivory R(2011). Emergence and Convergenre: Corporate Criminal Liability Principlein Overview Vol 9, Springer.
 29. Pinto, A and Evans, M (2003). Corporate Criminal Liability, London.
 30. Ross, J (1999). Corporate Criminal Liabilty: One Form or Many Form? Juridical Review, 49.
 31. Sahlool, Hashim Jalal (2013). Corporate Criminal Liability: A Comparsion Between the law in the United State and Saudi Arabia.
 32. Stark, Findlay (2011). Corporate Criminal Liability in Scotland: The Problems With a Piecemeal ApproachIn: Pieth, M (2011). Corporate Criminal Liability.
 32. Wells C(2011). Corporate Liability in England and wales: past, Present, and Future;in: Pieth Mark anf Radha Ivory 2011, Corporate criminal liability.
 33. Wells, Celia (2001). Corporate Criminal Responsibility, 2nd end, Oxford.
مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی
دوره 48، شماره 2
بهمن 1397
صفحه 313-334

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار