عنوان: بررسی فقهی دلایل جرم انگاری عدم ثبت ازدواج

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

'گروه فقه ومبانی حقوق دانشگاه شهید چمران اهواز اهواز ایران

چکیده

ماده 49 قانون حمایت خانواده مصوب 1392 عدم ثبت ازدواج، طلاق و رجوع را به عنوان جرم شناخته و برای آن‌ها مجازات حبس تعزیری درجه 7 (از 91 روز تا شش ماه ) یا مجازات نقدی درجه 5 (بیش از 80 میلیون تا 180 میلیون ریال ) را تعیین کرده است در این تحقیق با هدف هماهنگ شدن هرچه بیش‌تر قوانین نظام جمهوری اسلامی با موازین شرعی و عقلی یا روش تطبیقی و تحلیلی، بخش اول این ماده قانونی که به عدم ثبت ازدواج می پردازد مورد تحلیل فقهی قرار می گیرد و دلایلی که به منظور اثبات مشروعیت آن مورد استفاده قرار گرفته یا ممکن است قرار گیرد مورد بررسی فقهی قرار می‌دهد.و در نهایت با نقد ادله اثبات جرم انگاری عدم ثبت ازدواج و رد اعتبار آن ها این نتیجه به دست می آید که براساس حکم شرعی و اصل فقهی حرمت ایذاء و اضرار غیر هیچ کس از جمله قانونگذار نظام اسلامی مجاز نیست بدون مجوز شرعی مسلم و قطعی، مجازاتی را برای عملی در نظر بگیرد و در صورتی که چنین شود آن مجازات خلاف شرع، حرام و مخالف اصل 4 قانون اسلامی خواهد بود و با توجه به مخدوش بودن دلایل فقهی اثبات این ماده، این دلایل نمی توانند مجوزی بر عدول از قاعده باشند و لذا مصداق ایذاء و اضرار غیرو حرام شرعی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A religious jurisprudential study of Clause 49 of the protecting family law on the criminalization of not registering marriage

نویسنده [English]

  • Abdolhosseyn Rezheirad
Department of jurisproudense of Shahid Charan university of Ahvaz
چکیده [English]

Clause 49 of the protecting family law passed in 1392 in a section of clause 49, in order to keep the integrity of the family, has recognized not registering marriage as a crime and the men who do not register their marriages in an official registry office will be given a jail sentence up to one year. This study, with the aim of comparing Islamic republic of Iran’s criminal law along with the actualization of the article 4 of the law according to religious standards, criticizes this section of clause 645 using religious jurisprudential and legal reasons and presents the following reasons for proving the illegitimacy of this section of the clause: lack of registration in the Infallibles’ (Ma’soomeen) lives, the opposition of an obligation to register with the religious and moral principle of facilitating the marriage, the incompatibility of the criminalization of not registering marriage and the secretive nature of marriage, the opposition of this law with other laws, and insufficient deterrence and defeat of purpose. Subsequently, a religious jurisprudential and legal criticism of the corroborating evidence for this law which are “the obligation of registering marriage to reserve the third parties’ rights”, “keeping the family integrity and improving it”, and “the necessity of preventing other family crimes” will be presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • family rights
  • registering marriage
  • crime
  • religious jurisprudence
  • Punishment
1. اسدی، لیلا سادات، (1387).«نقد و بررسی قوانین ثبت»، نشریۀ مطالعات راهبردی زنان (کتاب زنان سابق)، دوره 10، ش، صص130-103.
2. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1388). مبسوط در ترمینولوژی حقوق،ج3،چاپ ششم، تهران: گنج دانش
3. مجیدی، محمود، نوآوری‌های لایحۀ جدید قانون مجازات اسلامی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ حقوق دانشگاه آزاد دامغان به راهنمایی محمود مجیدی.
4. انصاری، شیخ مرتضی (1419ق). فرائد الاصول، ج2،چاپ ششم،قم: الفکر الاسلامی.
5. بحرالعلوم، سید محمد (1402ق). بلغه الفقیه،تحقیق و شرح و تعلیق، سید محمدتقی آل بحرالعلوم، ج2،بی­چا، تهران: منشورات مکتبه الصادق.
6. حر عاملی، محمد بن الحسن (1414 ق). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه،ج27،2،14، چاپ سوم،قم: مؤسسۀ آل‌البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث.
7. حسینی شهرستانی، محمدحسین،فاصل اردکانی (بی‌تا). غایه المسئول فی علم الاصول،چاپ اول،قم: مؤسسۀ آل‌البیت.
8. حلی، حسین (1414 ق). اصول الفقه،شرح و تعلیق و کتاب اجود التقریرات نائینی که توسط آیت‌الله خوئی تقریر شده است، ج3، بی چا، قم: مکتبه الفقه.
9. حلی علامه، ابومنصور، الحسن بن یوسف بن المطر الاسدی مشهور به علامه حلی (1413ق)، مختلف الشیعه، تحقیق و نشر مؤسسه النشر الاسلامی،ج7،بی چا، قم.
10. ـــــــــــــــــــــ،(1420ق)،تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، تحقیق الشیخ إبراهیم البهادری، إشراف جعفر السبحانی، ج5، چاپ اول، قم، مؤسسة الإمام الصادق (ع).
11. ـــــــــــــــــــ،(1404ق). مبادی الوصول الی علم الاصول،تحقیق عبدالحسین محمد علی البقال،چاپ دوم، مکتب الاعلام، الاسلامی 1404 ق قم، ایران.
12. ــــــــــــــــــــــ،(1413ق)،قواعد الاحکام،ج3،تحقیق موسسه النشر الاسلامی،قم.
13. حلی، محقق، (1403ق)، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن الحسن معروف، محقق حلی، شرائع الاسلام فی مسائل و الحلال و الحرام، ج3،2، چاپ اول، بیروت: منشورات دارالاضواء.
14. خوئی، ابوالقاسم علی‌اکبر (1386). اجود التقریرات، تقریرات بحث علم اصول آیه الله میرزا محمد حسن نائینی،ج1، چاپ اول،قم: منشورات مصطفوی.
15. سبحانی تبریزی، جعفر، (1367). تهذیب الاصول، تقریرات بحث اصول سید روح‌الله موسوی خمینی (1410ق). ج1، چاپ اول،قم: انتشارات دارالفکر.
16. سبزواری، ملا هادی،(1379ق). شرح المنظومه، فلسفه با تعلیقۀ حسن­زاده آملی، ج4،چاپ سوم،تهران: نشر ناب.
17. السیوری، جمال الدین فاضل مقداد بن عبدالله (م 826 ق). کنز العرفان فی الفقه القرآن، با تعلیق محمدباقر شریف‌زاده،ج2،چاپ اول، 1384 ق. تهران، المکتبه الرضویه.
18. .....................، (1384ق)، نضد القواعد الفقهیه فی مذهب الامامیه،چاپ اول، قم،کتابخانه عمومی ایت الله مرعشی.
19. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی العاملی ملقب به شهید ثانی (م 965 ق). مسالک الأفهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج7، چاپ اول، تحقیق و نشر مؤسسۀ المعارف الاسلامیه 1413ق.
20. طباطبائی، حکیم، محمدسعید (1376). المحکم فی اصول الفقه،ج1،چاپ اول، قم: مؤسسۀ المنار.
21. طبرسی، حسن بن فضل (1365ق). مکارم الاخلاق،ترجمۀ سید ابراهیم، میرباقری، ج1،چاپ سوم،تهران: فراهانی.
22. طوسی، ابی جعفر محمد بن حسن بن علی (معروف) به شیخ طوسی (1387ق). المبسوط فی فقه الامامیه، تحقیق و تعلیق محمدتقی کشفی 1387،ج8، چاپ سوم، قم، المکتبه المرتضویه لاحیاء آثار الجعفریه.
23. ــــــــــــــــــــ ،(بی‌تا). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی،چاپ دوم، قم: انتشارات قدس محمدی.
24. العاملی،جمال‌الدین بن حسن ابن زین‌الدین العاملی (معروف) به صاحب معالم (1417ق)، معالم‌الدین و ملاذ المجتهدین، ج1، بی چا، قم، موسسه النشر الاسلامی.
25. العرافی،ضیاء‌الدین، علی بن ملا محمد (1405ق). نهایه الافکار، تقریر، محمدتقی بروجردی نجفی،ج1،2، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
26. علم‌الهدی، سید مرتضی، علی بن حسین الموسوی البغدادی معروف به شریف مرتضی و سید مرتضی علم‌الهدی، (1415ق)، الانتصار، بی چا، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
27. الغزالی، ابی حامد محمد بن محمد بن محمد الغزالی (1417ق)، المستصفی فی علم الاصول، تصحیح و چاپ از محمد عبد الاسلام، عبد الشافی، چاپ اول،بیروت: دارالکتب العلمیه.
28. فاضل لنکرانی، فاضل موحدی لنکرانی معروف به فاضل لنکرانی (1385)، ایضاح الکفایة، تعلیقه مؤلف برکفایة الاصول آخوند خراسانی گردآورنده حسینی قمی، محمد، ج2،چاپ دوم،قم،مرکز فقهی ائمۀ اطهار.
29. الفیاض، محمد اسحاق، محاضرات فی اصول الفقه، تغیرات درس و اصول آیه‌الله خوئی، سید ابوالقاسم (1413 م). ج4،2،چاپ سوم، قم، مؤسسۀ النشر الاسلامی تابع جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ.
28. الفیض الکاشانی، محمد حسن، (1406ق). الوافی،تحقیق و تعلیق، ضیاء‌الدین الحسینی،چاپ اول، اصفها،مکتبه امیر المؤمنین.
29. القدسی، احمد، (1414ق). انوار الاصول، تقریرات ابحاث آیةالله مکارم شیرازی، ج3،چاپ دوم، قم: انتشارات نسل جوان.
30. کاشف‌العظاء، جعفر، (1380ق). کشف العظاء عن مبهمات شریعه الغراء، چاپ اول، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات حوزۀ علمیۀ قم.
31. الکاظمی الخراسانی، محمدعلی، (1404 ق). فوائد الاصول، تحقیق و تعلیق ضیاء‌الدین عراقی،ج1،بی چا،مؤسسۀ النشر الاسلامی.
32. کاظمی، جواد، (بی­تا). مسالک الأفهام الی آیات الاحکام، تحقیق و تعلیق محمد باقر شریف زاده. اشرف علی و تصحیح محمد تقی کشفی،ج3، چاپ دوم، المکتبه المرتضویه الإِحیاء الآثار الجعفریه.
33. المتقی الهندی، علاء‌الدین علی بن حسام‌الدین، البرهان نوری (1409ق)، کنز العمال فی سنن الاقول و الافعال،ج1،چاپ پنجم، بیروت: مؤسسه الرساله.
34. مجاهد، سید محمد الطباطبایی سید محمد، معروف به سید محمد مجاهد (1296ق). مفاتیح الاصول،ج1،چاپ اول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت.
35. مجلسی، محمدتقی (بی­تا). روضه المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، با تعلیق سید حسن موسوی کرمانی و علی پناه اشتهاردی،چاپ دوم، قم،بنیاد فرهنگ اسلامی کوشانپور.
36. محمدی ری‌شهری، محمد (1375ق). میزان الحکمه،ج1، قم، دارالحدیث.
37. مراغه­ای،میر عبدالفتاح،(1417ق)،العناوین الفقهیه،ج2،قم،موسسه النشر الاسلامی.
38. مظفر، محمدرضا، (1388ق). المنطق،ج2،چاپ دوم، قم: اسماعلیان.
39. مفید، محمد بن نعمان العکبری البغدادی ملقب به شیخ مفید (1401 ق). المقنعه، چاپ دوم، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه.
40. مکارم شیرازی، ناصر، (1386). انوار الاصول،ج2،چاپ دوم، قم،مدرسه امام علی (ع).
41. الموسوی الخمینی، روح‌الله (1415ق). منهاج الوصول الی علم اصول،ج2، قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
42. میرزایی قمی، (میرزا) ابوالقاسم القمی معروف به میرزای قمی، (بی­تا). قوانین الاصول،ج2، چاپ دوم، چاپ سنگی، بی­جا.
43. نائینی محمد حسین الغروی النائینی (1404 ق). فوائد الاصول، من افادات میرزا محمد حسن الغروی الناینی تألیف محمد علی الکاظمی الخراسانی، قم، مؤسسۀ النشر الاسلامی.
44. وحید بهبهانی، محمد باقر بن محمد اکمل، معروف به وحید بهبهانی (1415 ق).الفوائد الحائریه،ج1،چاپ اول،قم: مجمع الفکر اسلامی
45. هاشمی شاهرودی، سید محمود،(1378ش)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم الاسلام،ج3،چاپ اول،قم،مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهم السلام،قم
46. الکتاب به نشانی www.alketab.org/282 البقره/96.2.31
47. سایت مهران نیوزwww.mehrannews.com/new/  201847
48. سایت عصر ایران www.asriran.com.fa/news/331967
49. سایت فرصت Forsat.etl24.com.product312318-hoghooghi_aspx مقاله‌ای تحت عنوان شیوه‌نامۀ نگارش قانون از صفر بیگ‌زاده