تبارشناسی پیوند کیفر و قدرت در نظام حقوقی ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه شهید بهشتی

2 استاد گروه حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه شهید بهشتی

3 دانشیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

مطالعات مرسوم حقوق کیفری در ایران اغلب مجازات ها را به عنوان ابزارهایی برای تحقق اهداف از پیش تعیین شده مورد توجه قرار می دهند. کارکردهای اجتماعی کیفر در این نگرش عموما به دست فراموشی سپرده می شوند. در مقابل مجازات بیش از آنکه یک ساختار انتزاعی صرف و یا ابزاری برای تحقق اهداف از پیش تعیین شده باشد؛ نهادی اجتماعی است که کارکردهایی پنهان و آشکار در ارتباط با دیگر پدیدارها و نیروهای موجود در جامعه دارد. تولید و تداوم قدرت در شمار کارکردهای نه چندان آشکاری است که واکنش های کیفری بر عهده دارند؛ کارکردی که حقوق کیفری به معنای مرسوم خود کمتر به آن می پردازد. در حقیقت، واکنش های کیفری همواره در شمار کارآمدترین روش های اعمال اقتدار دولت ها قرار داشته اند. به همین علت دگرگونی در ماهیت قدرت، زمینه را برای تغییر در شیوه های اعمال آن و از جمله مجازات ها فراهم می آورد. تبارشناسی اشکال قدرت در ایران نشان می دهد که پیوسته پیوندی ناگسستنی میان شیوه های اعمال قدرت و واکنش های کیفری وجود داشته است. تنها در سایه ی مطالعه ای تبارشناسانه است که می توان دریافت مجازات صرفا واکنشی اخلاقی در برابر تبهکاری نیست، بلکه یک فناوری عقلانی است که در قالب اقتصاد تنبیه قابل فهم خواهد بود.
این پژوهش با بهره گیری از رویکردی تبارشناسانه نشان می دهد که چگونه واکنش های کیفری به منزله ی شیوه هایی برای تداوم گفتمان های قدرت در ایران مورد استفاده قرار گرفته اند.

تازه های تحقیق

ندارد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genealogy of Relation between Punishment and Power in the Iran Legal System

چکیده [English]

Studies about punishment in Iran often see penal reactions as tools for achieving abstract and Philosophical goals. In these, social functions of punishment are ignored. In contrast, punishment is social institution that has hidden and obvious functions in relation with other social phenomena. Producing and continuing of power is one of hidden functions of punishment. Penal reactions are amongst effective methods of imposition of power. For this reason, changes in the shape and nature of power cause changes in the shapes of penal reactions. Genealogy of power in Iran shows that there are deep connections between punishment and power. With a genealogical study we can find that punishment is not just moral response to criminality, but a rational technology for production and continuation of power.
This research with a genealogical method shows that how punishment was used to continuation of power discourse in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Historical genealogy
  • Discourses of power
  • Patterns of truth production
  • Patterns of criminalization
  • Patterns of penalization

ندارد

1. آبراهامیان، یرواند ( 1394 )، تاریخ ایران مدرن، ترجمه محمدابراهیم فتاحی، چاپ دوازدهم، نشر نی.
2. امین، سید حسن ( 1382 )، تاریخ حقوق ایران، تهران، انتشارات دایره المعارف ایران شناسی.
3. بشیریه، حسین ( 1394 )، دیباچه ای بر جامعه شناسی سیاسی (دوره ی جمهوری اسلامی)، چاپ هفتم، تهران، نشر نگاه معاصر.
1393 )، جامعه شناسی سیاسی (نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی)، چاپ بیست و سوم، )---------- .4  تهران، نشر نی.
5. پولاک، یاکوب ادوارد (بی تا)، سفرنامه پولاک (ایران و ایرانیان)، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
6. خزائی، یعقوب ( 1395 )، فرآیند ساخت یابی نهاد زندان: از مشروطه تا پایان پهلوی اول، انتشارات آگه.
7. خمینی، روح الله ( 1389 )، صحیفه امام، جلد پنجم، چاپ پنجم، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
1389 )، صحیفه امام، جلد بیستم، چاپ پنجم، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. )----------- .8
9. دروویل، گاسپار (بی تا)، سفر در ایران، تهران، انتشارات شباویز.
10 .دلدم، اسکندر ( 1358 )، اسرار زندان اوین (ساواک تهران)، تهران، انتشارات بهروز.
11 .ربیعی، ناصر و راهرو خواجه، احمد ( 1390 )، تاریخ زندان در عصر قاجار و پهلوی، تهران، نشر ققنوس.
12 .رفیع پور، فرامرز ( 1384 )، توسعه و تضاد (کوششی در جهت تحلیل انقلاب اسلامی و مسائل اجتماعی ایران)، چاپ ششم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
،(1305- 13 .زندیه، حسن ( 1392 )، تحول نظام قضایی ایران در دوره پهلوی اول (عصر وزارت عدلیه علی اکبر داور، 12 قم، انتشارات حوزه و دانشگاه.
14 .ژانی، ژانوس ( 1388 )، عدالت کیفری در ایران دوره ساسانیان، ترجمه رحیم فروغی نیک، در تازه های علوم جنایی (مجموعه مقاله ها)، زیر نظر علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران، انتشارات میزان.
15 .سپهر، محمدتقی ( 1377 )، ناسخ التواریخ تاریخ قاجاریه، به اهتمام جمشید کیانفر، تهران، نشر اساطیر.
16 .سریع القلم، محمود ( 1393 )، اقتدارگرایی ایرانی در عهد قاجار، چاپ هفتم، نشر فروزان.
17 .شهری، جعفر (بی تا)، تهران قدیم، جلد نخست، ناشر دیجیتالی: مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان.
18 .فلور، ویلم و بنانی، امین ( 1388 )، نظام قضایی عصر قاجار و پهلوی، ترجمه حسن زندیه، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
19 .فوران، جان ( 1394 )، مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال های پس از انقلاب اسلامی)، ترجمه احمد تدین، چاپ پانزدهم، تهران، موسسه خدمات فرهنگی رسا.
20 .فوکو، میشل ( 1392 )، مراقبت و تنبیه؛ تولد زندان، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، نشر نی چاپ یازدهم. 21 .فیرحی، داود ( 1387 )، نظام سیاسی و دولت در  اسلام، چاپ ششم، تهران، انتشارات سمت.
22 .فیرحی، داوود ( 1394 )، آستانه تجدد در شرح تنبیه الامه و تنزیه المله، نشر نی. تبارشناسی پیوند کیفر و قدرت در نظام حقوقی ایران 63
23 .کاتوزیان، محمدعلی همایون ( 1395 )، اقتصاد سیاسی ایران، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، چاپ بیست و یکم، تهران، نشر مرکز.
1392 )، دولت و جامعه در ایران (انقراض قاجار و استقرار پهلوی)، ترجمه حسن افشار، چاپ )--------------.24 هفتم، تهران انتشارات مرکز.
1395 )، ایران، جامعه کوتاه مدت، ترجمه عبدالله کوثری، چاپ هفتم، نشر نی. )--------------.25
26 .کتابچه قانونی کنت (بی تا)، بی نا، آرشیو کتابخانه ملی ایران.
27 .مصباح یزدی، محمدتقی ( 1389 )، حقوق و سیاست در قرآن ( 1)، قم، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
28 .موسی زاده، جهانگیر ( 1378 )، محاکمه رئیس شهربانی رضاشاه و سایر متهمین شهربانی، تهران، انتشارات کتابسرا.
29 .نقیب زاده، احمد ( 1393 )، درآمدی بر جامعه شناسی سیاسی، چاپ دوازدهم تهران، انتشارات سمت.
30 .نوبهار، رحیم ( 1389 )، اهداف مجازات ها در جرایم جنسی (چشم اندازی اسلامی)، قم، انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
31 .بشیر، شهزاد ( 1391 )، شاه اسماعیل و قزلباشان: آدم خواری در تاریخ مذهبی صدر دوره صفویه، ترجمه بهزاد .221-198 ، کریمی، پیام بهارستان، شماره 16
32 .ثواقب، جهانبخش ( 1394 )، مجازات های عرفی مجرمان در عصر قاجاریه از آغاز تا مشروطه ( 1209 تا 1324 ق)،
.45- نشریه جستارهای تاریخی (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)، سال ششم، شماره اول، 33
33 .جوان جعفری، عبدالرضا و ساداتی، سید محمدجواد ( 1394 )، مفهوم قدرت در جامعه شناسی کیفری، فصلنامه . پژوهش حقوق کیفری، سال سوم، شماره  11
34 .نجفی ابرندآبادی، علی حسین ( 1395 )،  آیین دادرسی کیفری: جدال قدرت-امنیت-وحقوق-آزادی های فردی، در
آیین دادرسی کیفری؛ بنیان ها، چالش ها و راه کارها ، چاپ معاونت فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه شهید .105- بهشتی، 89
-123 ، 35 .نوبهار، رحیم ( 1393 )، از تعطیل حد تا الغاگرایی کیفری، پژوهش های حقوق تطبیقی، دوره ی 18 ، شماره 4
146. 1394 )،
جستاری در مبانی تقسیم بندی حد-تعزیر در فقه کیفری اسلام، مجله تحقیقات حقوقی، شماره )--------.36 .254-213 ،6
37 .نیازپور، امیرحسن ( 1395 )، هنجارمندشدن آموزه های جرم شناسانه در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 ، در آیین
دادرسی کیفری؛ بنیان ها، چالش ها و راه کارها ، چاپ معاونت فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه شهید .141- بهشتی، 121
38.Bashir,Sahzad(2006), Shah Ismail and the Qazelbash: Cannibalism in the religious history of early safavid
Iran, University of Chicago
39.Bayat, Kaveh(2003), Reza shah and the tribes: An overview, The making of modern Iran, E dited by Stephen Cronin, London and New York: Routledge
40.Hudson, Barbara(2003), understanding justice, second edition, open university press
41.OxFord Handbook of Criminal Law(2014), Edited by: Markus D. Dubber & Tatjana, Hornle, Oxford
university press 64 دوره 4، شماره 1، بهار و تابستان 1396
42. Peters, Rudolph(2005), Crime and Punishment in Islamic law theory and practice from the sixteenth to the
twenty-first century, Cambridge university press
43.Weber, Max(1968), Economy and Society: An Outline of Interpretive Sociology, Edited by: Guenther
Roth and Claus Wittich, Bedminster press http://www.mehrnews.com44.