قاعده بطلان دلیل در دادرسی کیفری( با تاکید بر حقوق آمریکا)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

دادرسی منصفانه به منظور تضمین حقوق دفاعی متهمان ایجاب می‌نمایدکه دلایل قابل استناد درفرآیند دادرسی کیفری به صورت قانونی ومنطبق بر موازین دادرسی باشند. لزوم اصل تحصیل دلیل از طرق مشروع و قانونی درحقوق آمریکا به عنوان یک قاعده و درحقوق ایران درمواردخاص در راستای تضمین اصل قانونی بودن تحصیل دلیل افزون برسایرضمانت اجراها، به بی اعتبار بودن تحقیقات و ادله استخراجی در صورت عدم رعایت مقررات اشاره شده است. این قاعده تحت عنوان «قاعده بطلان دلیل»بیانگربی‌اعتبار قلمداد نمودن دلیل تحصیل شده به شیوه غیرقانونی توسط مقامات انتظامی و یا قضایی و خارج نمودن آن از شمار ادله علیه متهم است. باعنایت به آیین دادرسی کیفری مصوب 1392،درست است که یکی از جهات درخواست تجدیدنظر خواهی به عنوان عدم اعتبار ادله یا مدارک استنادی دادگاه مطرح شده است اما این امربه معنای پذیرش بطلان دلیل به عنوان قاعده نمی‌باشد.درحقوق آمریکابرای استناد به عدم اعتبار ادله تحصیل شده در صورت نقض مقررات اصلاحیه چهارم(تفتیش و توقیف غیرقانونی)،دو تئوری« بطلان دلیل» و « میوه درخت مسموم» پیش‌بینی شده است؛ قاعده نخست، بی‌اعتباری دلیل اولیه و مستقیم ناشی از نقض مقررات را شامل می‌شودو تئوری دوم به این موضوع اشاره می‌کندکه هرگاه دلیل نخستین(درخت) به صورت غیرقانونی کسب شده باشد،دلیل متعاقب(میوه)منبعث ازدلیل اول نیز غیرقابل قبول می‌باشد. شایان ذکر است که گفته شود هر دو قاعده مذکور تاسیس رویه قضایی است و در مقررات آیین دادرسی آن کشور تصریح نشده است و نیز رویه قضایی انعکاس دهنده‌ی نه تنها قلمرو تئوری‌های مذکور بلکه استثنائاهای هر دو تئوری نیز می‌باشد.

تازه های تحقیق

-

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Exclusionary Rule on Criminal Procedure (By Emphasis on American Law)

نویسندگان [English]

  • Hassan Ali moazenzadegan 1
  • sahar soheilmoghadam 2
1 University of allameh
2 student
چکیده [English]

Protecting rights of accused in a fair trial necessitates the obtained evidence in criminal procedure be according to the rules and the law. The principle of lawful evidence is accepted as a rule in American law as well as in Iranian law in certain cases to make sure that the principle of lawful evidence observed, in addition to other sanctions have mentioned inadmissible investigation and excluding the evidence providing rules have not been observed. The exclusionary rule states that any evidence which obtained by police or judicial officers illegally is not admissible. In American law the “exclusionary rule” and “the fruit of poisonous tree” have been predicted in case of violation of the fourth amendment (guarantee against unreasonable search and seizure). The first rule includes primary evidence in violation of rule of law and the second doctrine states that once the primary evidence (the tree) is shown to have been unlawfully obtained, any secondary evidence (the fruit) derived from it is also inadmissible. It should be noted that both of them are judge-made rules. Judicial precedent not only influence the territory of these theories but also exceptions of the rules.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal Procedure
  • Legally obtained evidence
  • Exclusionary rule
  • The fruit of the poisonous tree
  • Observation due process
1. انصاری، ولی الله( 1390 )، حقوق تحقیقات جنایی، چاپ دوم، تهران، سمت.
2. آشوری، محمد( 1383 )، آیین دادرسی کیفری، چاپ چهارم، تهران، نشر سمت، جلد دوم.
3. تدین، عباس( 1387 )، نظریه بطلان دلیل در فرایند دادرسی کیفری(با تأکید بر حقوق فرانسه )، تحقیقات حقوقی
.76- آزاد، شماره 3، صص 93
266 دوره 3، شماره 2، پاییز و زمستان 1395
4.
تدین، عباس( 1391 )، تحصیل دلیل در آیین دادرسی کیفری، چاپ دوم، تهران، انتشارات میزان.
5. خالقی، علی( 1393 )، آیین دادرسی کیفری، چاپ بیست و پنجم، تهران، موسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی
شهر دانش.
6. زراعت، عباس( 1390 )، بطلان در آیین دادرسی کیفری، چاپ اول، تهران، انتشارات میزان.
7. صبوری پور، مهدی ( 1394 )،
قاعده رد ادلّه در حقوق ایالات متحده و مقایسه ی آن با ضمانت اجراهای مشابه در
.129-
حقوق ایران، فصلنامه آموزههای حقوق کیفری، شماره 9، صص 154
8. غلامی، نبی اله و حسنعلی مؤذن زادگان و الهام حیدری( 1395 )،
رویکرد فعالانه در فرآیند تحقیقات مقدمانی؛ مبانی
و جلوهها با نگرشی تطبیقی در حقوق ایران، فرانسه و آمریکا، فصلنامه دانش انتظامی
، شماره 73 ، دوره هجدهم،
.35- صص 51
9. فرجیها، محمد و الهیار یاری( 1391 )، اعتبار گزارش های مبتنی بر تفتیش و بازرسی ضابطین : رویکرد تطبیق ی ،
.6- کارآگاه، دوره دوم، سال پنجم، شماره 19 ، صص 27
10 .فرجیها، محمد و محمد باقر مقدسی( 1387 )،
رویکرد تطبیقی به قاعده نامعتبر شناختن ادله در نظام عدالت کیفری
.113-
کامنلا و ایران، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 12 ، شماره 3، صص 144
11 .کوشکی، غلامحسن؛ سحر سهیل مقدم( 1394 )؛
تطبیق بازرسی و تفتیش در الگوی دادرسی ایران و امریکا ، مجله
.95- پژوهش های حقوق جزا و جرم شناسی، شماره 5، صص 133
12 .کوشکی، غلامحسن؛ سهیل مقدم، سحر( 1395 )،
مطالعه تطبیقی حقوق شخص تحت نظر در نظام دادرسی کیفری
.193-
ایران و امریکا، مجله حقوقی دادگستری، شماره 94 ، صص 227
13 .گلدوزیان، ایرج( 1370 )،
دلیل باطل و آثار آن در سیستمهای حقوقی مختلف، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی،
.31- صص 66
14 .معین، محمد( 1386 )، فرهنگ فارسی، جلد دوم، چاپ بیست و چهارم، تهران، انتشارات امیر کبیر.
15 .موذن زادگان، حسنعلی، ضرغامی نژاد، سیروس( 1391 )،
مطالعه تطبیقی موقعیت دادستان و بیطرفی او نسبت به
 دلایل له و علیه متهم در حقوق ایران و امریکا، فصلنامه پژوهش حقوق، سال چهاردهم، شماره 37 ، صص 170
147