تاثیر عوامل فراقانونی و قانونی خاص بر تفاوت آرا در تعیین مجازات قضایی در جرایم مشابه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 استادیار دانشگاه پیام نور مشهد

JQCLCS-201503-1007 (R4)

چکیده

در این مقاله عوامل مؤثر بر تفاوت آرای قضات در جرایم مشابه با تأکید بر جرایم سرقت تعزیری و ضرب و جرح عمدی بررسی شده است. عوامل به دو دستۀ قانونی خاص و قضایی (فراقانونی) منجر به صدور آرای حداکثر مجازات تقسیم شده، عوامل قانونی خاص ناظر بر جرایم سرقت تعزیری و ضرب و جرح  عمدی  است. برای این مهم پرسشنامه‌ای شامل30 سؤال با طیف پنج‌گزینه‌ای لیکرت طراحی و نظر جامعۀ قضات دادگاه‌های عمومی کیفری و تجدید نظر حوزۀ قضایی شهرستان مشهد جمع‌آوری شده است. مقدار ضریب آلفای کرونباخ 922/0، حاکی از پایایی بالای پرسشنامه که بر شفافیت و پیوستگی سؤالات دلالت دارد، است. چهار آزمون در تحلیل استنباطی داده‌ها به‌کار گرفته شده است. برای بررسی تفاوت آرا، از شاخص واریانس نمونه و برای آزمون تعمیم‌پذیر بودن نتایج از آزمون آماری لون، و از آزمون t برای بررسی مؤثر بودن عوامل احصاشده و از آزمون فریدمن برای رتبه‌بندی میزان تأثیر عوامل مذکور استفاده شده است. نتایج نشان داد که تأثیر عوامل قضایی (فراقانونی) در صدور آرای متفاوت در جرایم مشابه در جامعۀ آماری قضات مورد مطالعه بیش از عوامل قانونی خاص است. در حوزۀ سرقت «مسلح بودن سارق» بیشترین و «سرقت از طریق کیف‌زنی و جیب‌بری» کمترین تأثیر را در تعیین حداکثر مجازات دارد. «استفاده از اسلحه و چاقو و امثال آن» بیشترین تأثیر را در تعیین حداکثر مجازات ضرب و جرح دارد. عامل فراقانونی «طرح‌ریزی قبلی برای ارتکاب جرم» تأثیر معناداری بر تعیین حداکثر مجازات توسط قضات دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Extralegal and Specific Legal Factors to the Different Sentences on Judicial Punishment in Similar Crimes

نویسندگان [English]

  • gh.H elham 1
  • Mahdi Karimi 2
چکیده [English]

In this paper, the factors influencing the to the different sentences of the judges in similar crimes with emphasis on intentional crimes, Robberies and Intentional Assaults is considered. Two special legal and extralegal factors leading to the issuance of different sentences divided by the maximum penalties and specific legal factors concerning the crimes of Robberies and Intentional Assault.The questionnaire consisted of 30 questions with a range of important five-option Likert design and Comments judges of the court of first instance (Magistrates) and Court of Appeals of the Mashhad city jurisdiction is collected. 0.922 Cronbach's alpha coefficient, indicating the reliability of the questionnaire. To study the difference in sentences, the variance of the sample and to test the generalizability of the results of statistical analysis of Leuven, and the t test for evaluating the effectiveness of the registration agents and the Friedman test was used to rank the factors mentioned above. The results showed that the influences of extralegal factors in different sentencing issued by judges in similar crimes are more than the specific legal factors. Theft of "being armed robbers," most affected and "Wallet theft" has minimal effect .On the maximum penalty. " Use guns , Knife and etc," has the most influence in determining the maximum punishment of Intentional Assault. Extralegal factor "plan prior to the offense" has a significant effect on the maximum penalty by the judges.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Factors Specific legal
  • Extralegal Factors
  • Maximum Penalty
  • Different Sentencing of the judges in Determining Punishment

مراجع

منابع
الف) فارسی
1. آماده، غلامحسین (1389)، اختیارات قضایی در تعیین مجازات، چاپ اول، نشر دادگستر.
2. الجبلی العاملی، زین‌الدین (1382)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج1، قم، انتشارات آرمان.
3. الهام، غلامحسین (1390)، تحلیل مادۀ 728 قانون مجازات اسلامی بر مبنای نظریات شورای نگهبان، فصلنامۀ دیدگاه‌های حقوق قضایی.
4. باهری، محمد (1384)، نگرشی برحقوق جزای عمومی، چاپ دوم، انتشارات مجد.
5. حافظ‌نیا، محمدرضا (1388)،مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ یازدهم، سمت.
6. حلبی، محمدعلی السالم (1996)، اوسیط فی شرح المحاکمات الجزائیه، ج1، عمان، انتشارات دارالثقافیه.
7. خاکی، غلامرضا (1388)، روش تحقیق با رویکردی به پایان‌نامه‌نویسی، ناشر بازتاب.
8. دلاور، علی (1387)، احتمالات و کاربرد روش‌های آماری در روان‌شناسی و علوم تربیتی، چاپ هشتم، انتشارات رشد.
9. ساروخانی، باقر (1387)، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی بینش و فنون، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات علوم فرهنگی، تهران.
10. فوکو، میشل (1384)، مراقبت و تنبیه، تولد زندان، ترجمۀ نیکو سرخوش، افشین جهاندیده، تهران، نشر نی.
11. سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، الهه (1387). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، چاپ پانزدهم، تهران: آگه.
12. محمودی جانکی، فیروز (1388)، نظام کیفردهی هدف‌ها و ضرورت‌ها، تازه‌های علوم جنایی (مجموعه مقالات) میزان.
13. مهرا، نسرین (1388)، رویکرد عملی به رهنمودهای تعیین مجازات درنظام حقوقی انگستان، تازه‌های علوم جنایی (مجموعه مقالات) میزان.
14. یزدیان جعفری، جعفر (1385)،  اصل فردی کردن مجازات‌ها؛ تبعیضی فاحش یا عدالتی عادلانه‌تر، فصلنامۀ حقوق اسلامی، سال سوم، شماره 11.
ب) انگلیسی
15. Albonetti, C. A. (1991), An integration of theories to explain judicial discretion, vol: 38, Social Problems.
16. Nagel, Liene,( 1994)The role of gender in a structured sentencing system, journal of criminal law & criminology ,Chicago, summer.P 122
17. Susan Easton and Christine piper, ( 2005), sentencing and punishment, oxford University, op.cit, p.236
18. Steffensmeier, D, Ulmer, J & Kramer, (1998) The interaction of race, gender, and age in criminal sentencing: The punishment cost of being young, Black, and male, Criminology, Vol 36

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار