اصل رقابت تعقیب در دادرسی کیفری در پرتو نظام حقوقی فرانسه و ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق دانشگاه کردستان

2 کارشناسی ارشد حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه کردستان

چکیده

دعاوی کیفری در بیشتر موارد دو جنبه دارند؛ جنبۀ عمومی که برای حفظ نظم و امنیت عمومی و احیای حقوق جامعه اقامه می­شود و جنبۀ خصوصی برای طرح دعوای بزه­دیده در قبال خسارات ناشی از ارتکاب جرم. اقامۀ دعوا از لحاظ جنبۀ عمومی توسط دادسرا صورت می­پذیرد و قضات دادسرا به نمایندگی از طرف جامعه این وظیفه را بر عهده دارند. اما به مرور زمان در دادرسی­های کیفری به بزه‌دیده نیز اختیاراتی داده شد تا وی نیز بتواند علاوه‌بر اقامۀ دعوای خصوصی، دعوای عمومی را هم براساس شرایطی به جریان بیندازد. این امر در نظام حقوقی فرانسه «اصل رقابت تعقیب[1]» خوانده می‌شود. در این مقاله شرایط اعمال این اصل در نظام حقوقی فرانسه و اینکه اصولاً در نظام قضایی ایران نیز اعمال این اصل امکان‌پذیر است یا خیر؟ بررسی می‌شود. از طرفی اعمال این اصل در دادرسی­های کیفری با اعمال اصول دیگر چه پیامدهایی در پی دارد؟ نتیجه نشان می­دهد که اعمال اصل رقابت تعقیب در دادرسی کیفری ایران امکان­پذیر نیست. همچنین اعمال این اصل در دادرسی کیفری براساس شرایطی ممکن است با اصول دیگر تعارض ایجاد کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Principle of the Competition of Pursuit in France and Iran's legal System

نویسندگان [English]

  • sharam mohamadi 1
  • mohamad bagher rastgar 2
1
2
چکیده [English]

Criminal cases are mainly of two aspects; general aspect which is employed so as to maintain order and security and restore the rights of society, and the private aspect which is practiced for the victim's lawsuit for the damages resulting from the crime. Proceeding is practiced by the criminal court in terms of general aspect and the judges on the behalf of the people have got this duty. However, the victim was given some options in the criminal courts to be able to launch public trial as well as private dispute based on the conditions. This is known as the principle of the competition of pursuit in the French legal system. In this paper, we deal with the conditions of practicing this principle in the French legal system to see whether it is possible to employ this in Iran's or not? On the other hand, what consequences might it bring in the criminal offices along with practicing the other principles? The results show that employing the principle of the competition of pursuit in the Iranian criminal procedure is not possible. Practicing this principle also could create conflicts with the other principles in the criminal procedures based on some conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Principle of the competition of pursuit
  • Iranian Law
  • French law
  • Private dispute
  • public trial
  1. منابع

    الف) فارسی

    1. آشوری، محمد (1388)، آیین دادرسی کیفری، ج اول، چ پانزدهم، سازمان چاپ و انتشارات.
    2. آخوندی، محمود (1389)، آیین دادرسی کیفری، ج اول، چ پانزدهم، سازمان چاپ و انتشارات.
    3. ------------- (1388)، آیین دادرسی کیفری، ج چهارم، پنجم و ششم، چ دوم، سازمان چاپ و انتشارات.
    4. استفانی، گاستون، ژرژ لواسور و برنار بولوک (1377)، آیین دادرسی کیفری، ج اول و دوم، ترجمۀ حسن دادبان، چ اول، تهران، دانشگاه علّامه طباطبایی.
    5. اردبیلی، محمدعلی (1393)، حقوق جزای عمومی، ج سوم، چ اول، میزان.
    6. بوریکان، ژان، سیمون، آن­ماری (1389)، آیین دادرسی کیفری، ترجمۀ عباس تدیّن، چ اول، خرسندی.
    7. جوانمرد، بهروز (1393)، فرایند دادرسی کیفری، ج اول، چ اول، جاودانه.
    8. خالقی، علی (1389)، آیین دادرسی کیفری، چ پنجم، شهر دانش.
    9. خلفیان، امیر (1390)، دعوای عمومی در دادگاه کیفری، چ اول، جاودانه. جنگل.
    10.  دادسرا و دادستان (1388)، وظایف قانونی و آیین دادرسی، چ اول، جاودانه، معاونت آموزشی قوۀ قضاییه.
    11.  دبلیو نیوبور، دیوید (1389)، نظام عدالت کیفری و ساختار محاکم در آمریکا (آیین دادرسی کیفری)، ترجمۀ حمیدرضا قراگزلو، چ اول، انتشارات مجد.
    12.  دلماس مارتی، می­ری (1387)، نظام­های بزرگ سیاست جنایی، ترجمۀ علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، ج دوم، میزان، چ اول.
    13.  رایجیان اصلی، مهرداد (1381)، بزه­دیده در فرایند کیفری، چ اول، نشر خط سوم.
    14.  علامه، غلام‌حیدر (1389)، اصول راهبردی حقوق کیفری، چ اول، میزان.
    15.  قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه (1391)، ترجمۀ عباس تدین، چ اول، خرسندی، معاونت حقوقی قوۀ قضاییه.
    16.  لارگیه، ژان (1378)، آیین دادرسی کیفری فرانسه، ترجمۀ حسن کاشفی اسمعیل­زاده، چ اول، کتابخانۀ گنج دانش.
    17.  لوترمی، لورانس، کلپ، پاتریک (1387)، بایسته­های حقوق کیفری فرانسه، ترجمۀ محمود روح­الامینی، چ اول، نشر میزان.
    18.  ناجی­زواره، مرتضی (1389)، دادرسی بی­طرفانه در امور کیفری، چ اول، شهر دانش.
    19.  خزانی، منوچهر و دیگران (1374)، پانزدهمین کنگره بین­المللی حقوق جزا، مجلۀ تحقیقات حقوقی – دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی، ش 17- 16.
    20.  رحمدل، منصور (1388)، دادرسی عادلانه و مقررات دادرسی کیفری ایران، منتشر در تازه‌های جنایی – مجموعه مقالات، میزان، چ نخست.
    21.  ساقیان، محمدمهدی (1385)، اصل برابری سلاح­ها در فرایند کیفری (با تکیه بر حقوق فرانسه و ایران)، مجلۀ حقوقی دادگستری، ش 57 – 56.
    22.  شیری، عباس (1388)، رفتار کرامت­مدار با بزه­دیده اعطای اختیار در مرحلۀ تحقیق و تعقیب، منتشر در تازه‌های علوم جنایی – مجموعه مقالات، میزان، چ اول.
    23.  کرمی، محمدباقر (بی­تا)، سیاست جنایی ایران در قبال بزه­دیده، دیدگاه‌های حقوقی، ش چهارم.