نیمرخ‌سازی جنایی: تکنیکی نوین در شناسایی بزهکاران سریالی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکترای حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه علامه طباطبای

2 دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران

3 استادیار گروه حقوق دانشگاه شاهد

4 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

شناسایی مرتکبان جرایم سریالی همواره یکی از دغدغه‌های اصلیِ مأموران پلیسی- قضایی بوده است، زیرا از یک سو ویژگی‌های جرایم سریالی مانند انجام بزه به‌صورت انفرادی، وجود اختلالات روانی- رفتاری در مرتکبان و نبود رابطۀ پیشینیِ بزهکار-بزه‌دیده، شناساییِ مرتکبان این جرایم را دشوارتر از سایر جرایم می‌سازد. از سوی دیگر، این دسته جرایم به‌سرعت خبرساز می‌شوند و تهدیدهای گرانباری از جمله احساس ناامنی و ترس از بزه‌دیدگی را به جامعه تحمیل می‌کنند. تکنیک نوین نیمرخ‌سازی جنایی با مشارکت جرم‌شناسان، روان‌شناسان و مأموران اجرای قانون درصدد است تا با به تصویر کشیدن ویژگی‌های احتمالی بزهکارانِ پرخطر از گذر بررسی ویژگی‌های جمعیت‌شناختی- اجتماعیِ محکومان پیشین یا مشاهدۀ صحنۀ جرم و ملاحظاتِ بزه‌دیده‌شناختی، مأموران را در شناسایی مرتکبان احتمالی کمک کند. بی‌شک این تکنیک توانایی شناسایی دقیقِ مرتکبان را ندارد، بلکه دایرۀ مظنونانِ احتمالی را چنان محدود می‌سازد تا مأموران اجرای قانون بتوانند مرتکب واقعی را شناسایی کنند. با وجود این، نتایج تحقیقات تجربی در زمینۀ اثربخشی و کارایی تکنیک مذکور، متعارض و ناهمسوست. در این پژوهش همچنین، گونه‌های مختلف طراحی نیمرخ جنایی مطرح، به مزیت‌ها و کاستی‌های هر یک اشاره و سرانجام به محدودیت‌های اخلاقی- حقوق بشری این تکنیک پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criminal Profiling: The New Technic in Identifying of Serial Offenders

نویسندگان [English]

  • hosein kourehpaz 1
  • seyed mahmoud mirkhalili 2
  • abdolali tavajihi 3
  • hamid bahremand 4
1
2
3
4
چکیده [English]

Identifying serial crimes offenders has always been one of the main concerns of law enforcement officers. Since, on one hand, features of serial crimes like committing crime individually, the offender’s mental-behavioral disorders and the absence of a prior relation between the offender and the victim make the identification of the criminals of these crimes difficult, compared to other crimes and on the other hand, these kinds of crimes quickly make headlines and impose burdensome threats including feelings of insecurity and the fear of victimization to the society. Relatively new technique of criminal profiling with collaboration of criminologists, psychologists and law enforcement officers is sought to portray the possible features of dangerous criminals through observing the scene of crime and interviewing with the victims directly, which can be helpful in detecting the potential criminals. It is evident that this technique is not capable of accurate identification of the criminals; however, it makes the circle of possible suspects so tight that law enforcement officers can easily detect real criminals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal Profiling Technique
  • Serial Crimes
  • Prevention
  • Identifying Serial Criminals
  • Dangerous Criminals

مراجع

منابع
الف) فارسی
1. آریان‌پور کاشانی، منوچهر (1382)، فرهنگ جامع پیشرو آریان‌پور، ج چهارم، چ نخست، تهران: شرکت نشر الکترونیکی و اطلاع‌رسانی جهان رایانه امین.
2. امیر‌ارجمند، اردشیر (1386)، مجموعه اسناد بین­المللی حقوق بشر، قسمت اول، اسناد جهانی، چ دوم، مرکز چاپ انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
3. ایمانی، عباس (1390)، جرم‌شناسی در ادبیات: اندیشه‌های جرم‌شناختی سعدی و مولوی، چ دوم (اول ناشر)، تهران: نامۀ هستی.
4. پاک‌نهاد، امیر (1388)، سیاست جنایی ریسک مدار، چ نخست، تهران: میزان.
5. پوت واین، دیوید و سامونز، آیدن (1391)، روان‌شناسی و جرم، ترجمۀ داوود نجفی توانا، چ سوم، تهران: میزان.
6. حاجی ده‌آبادی، احمد (1380)، جرم‌شناسی، زیر نظر علی‌اکبر رشاد، در: دانشنامۀ امام علی(ع) ، ج پنجم (حقوق)، چ نخست، تهران: مرکز نشر آثار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
7. حسینی، سید محمد، ساعدی، زهرا و صادقی، آزاده (1391)، «نگاهی به تحولات مفهومی و کارکردی در کیفرشناسی نوین»، مجلۀ حقوقی دادگستری، ش 79.
8. دادستان، پریرخ (1389)، روان‌شناسی جنایی، چ هفتم، تهران: سازمان مطالعات و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
9. دورکیم، امیل (1373)،قواعد روش جامعه‌شناسی، ترجمۀ علی‌محمد کاردان، چ پنجم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
10. دهخدا، علی‌اکبر (1373)، لغت‌نامه دهخدا، ج چهاردهم، چ نخست، تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران
11. شهید ثانی (1391)، شرح اللمعه، ترجمه و تبیین: علی شیروانی، ج چهاردهم (قصاص و دیات)، چ یازدهم، قم: انتشارات دارالعلم.
12. عالی‌پور، حسن (1388)، «امنیت ملی و حقوق متهم؛ مطالعه تطبیقی آیین دادرسی در قبال اقدامات تروریستی»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، ش 1.
13. عمید، حسن (1375)، فرهنگ فارسی عمید، چ پنجم، تهران: امیرکبیر.
14. کاکسیس، ریچارد اِن (1387)، نیمرخ جنایی (اصول و کاربست)، ترجمۀ محمدجعفر ساعد، چ نخست، تهران: خرسندی.
15. کیسی، اوئن (1387)، دلایل دیجیتالی و جرم رایانه‌ای (علم قانونی رایانه‌ها و اینترنت)، ترجمۀ امیرحسین جلالی فراهانی و علی شایان، چ نخست، تهران: سلسبیل.
16. محمد کوره‌پز، حسین (1393)، نیمرخ جنایی بزهکاران سایبری، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشدِ حقوق کیفری و جرم‌شناسی، پردیس فارابی دانشگاه تهران (دانشکدۀ حقوق).
17. مرعشی، محمدحسین (1375)، «تحقیقی دربارۀ لوث و قسامه و قضاوت زن»، فصلنامۀ تخصصی فقه اهل بیت (ع)، ش 5 و 6.
18. معظمی، شهلا و غلاملو، جمشید (1391)، «مفهوم‌شناسی قتل سریالی»، فصلنامۀ دانش انتظامی، سال چهاردهم، ش اول.
19. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1391)، دربارۀ امنیت‌شناسی ( از حق بر امنیت تا حق بر تأمین)، دیباچه در: مدیریت انسان مدار ریسک جرم، نوشتۀ سودابه رضوانی، چ نخست، تهران: میزان.
20. همو (1388)، کیفرشناسی نو- جرم‌شناسی نو درآمدی بر سیاست جنایی مدیریتی خطر مدار، زیر نظر علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، در: تازه‌های علوم جنایی (مجموعۀ مقاله‌ها)، چ نخست، تهران: میزان.
21. ولد، جرج، برنارد، توماس و اسنیپس، جفری (1390)، جرم‌شناسی نظری (گذری بر نظریه‌های جرم‌شناسی)، ترجمۀ علی شجاعی، چ چهارم، تهران: سازمان مطالعات و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
ب( لاتین
1. Canter, David (2000), “Offender Profiling and Criminal Differentiation”, Journal of Criminal and Legal Psychology, February.
2. Colman, Andrew M (2001), a Dictionary of Psychology, Oxford University Press.
3. Davis, D and Follette, W. C (2002), “Rethinking the Probative Value of Evidence: base Rates, Intuitive Profiling, and the "Postdiction" of Behavior”, Law and Human Behavior, vol. 26, No. 2.
4. Godwin, Maurice (2002), “Reliability, Validity, and Utility of Criminal Profiling Typologies”, Journal of Police and Criminal Psychology, Vol. 17, No. 1.
5. Gregory, Nathan (2005),” Offender profiling: A review of the literature”, The British Journal of Forensic Practice,vol. 7, No. 3.
6. Gross, Samuel R & Livingston, Debra (2002), “Racial Profiling Under Attack”, Columbia Law Review, vol. 102, No. 5.
7. Harcourt, Bernard E (2003), “The Shaping of Chance: Actuarial Models and Criminal Profiling at the Turn of the Twenty-First Century”, the University of Chicago Law Review, vol. 70, No. 1.
8. Hicks, Scotia J. and Sales, Bruce D. (2006),Criminal Profiling: Developing an Effective Science and Practice, American Psychological Association
9. Holmes, Ronald M. and Holmes, Stephen T (2002), Profiling Violent Crimes: An Investigative Tool, Sage Publication, 3rd Ed.
10. Kadish, Mark j (1997), “The Drug Courier Profile: in Planes, Trains, and Automobiles; and Now in Jury Box” The American University Law Review, vol. 46.
11. Keenan, Patrick (2006), the New Deterrence: Crime and Policy in the Age of Globalization, University of Illinois, College of Law. Available at:
http://law.bepress.com/cgi/viewcontent.cgi?article=1019&context=uiuclwps.
12. Kocsis, Richard N. & Cooksey, Ray W (2002), “Criminal psychological profiling of serial arson crimes”, International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, vol.46, No. 6.
13. Matsumoto, David (2009), the Cambridge Dictionary of Psychology, Cambridge University Press.
14. McLaughlin, Eugene (2001), “Serial killer”, In Eugene McLaughlin, and John. Muncie (Eds), the Sage Dictionary of Criminology, London, Sage Publications Ltd, 1st Ed.
15. Muller, Damon A (2000), “Criminal Profiling: Real Science or Just Wishful Thinking?”Homicide Studies, vol.4, No. 3.
16. Petherick, Wayne A, Turvey, Brent E & Ferguson, Claire E (2010), Forensic Criminology, Elsevier Academic Press, 1st Ed.
17. Rogers, Marcus, (2003) “the Role of Criminal Profiling in the Computer Forensics Process”, Computers & Security, vol. 22, No. 4.
18. Snook, Brent, Zito, Michele, Bennell, Craig, & Taylor, Paul J (2005), “On the complexity and accuracy of geographic profiling strategies”, Journal of Quantitative Criminology, vol. 21 No. 1.
19. Turvey, Brent E. (2012), Criminal Profiling: An Introduction to Behavioral Evidence Analysis,Elsevier Ltd, 4th Ed.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار