سیاست جنایی اسلام در قبال فساد اداری و مطالعۀ تطبیقی با موازین بین المللی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق جزایی و جرم شناسی دانشگاه تهران

2 عضو هیئت علمی دانشگاه قم و مدیر گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی

چکیده

فساد اداری عبارت از استفادۀ غیرقانونی از اختیارات اداری و دولتی برای تأمین منافع شخصی است. این فساد شکل‏های گوناگونی داشته که اختلاس، ارتشا و سوءاستفاده از اموال و امکانات دولتی نمونه‏های شناخته‌شده‏ای از آن است. از آن‌جا که مهم‌ترین سرمایۀ سیاسی حکومت‏ها اعتماد مردم به حاکمان است و انواع فساد، خصوصاً فساد اداری، این اعتماد را خدشه‌دار می‏کند، مقابله با فساد در عرصۀ اداری ضرورتی انکارناپذیر است. شیوع ارتکاب این فساد در سطح ملی و بین‌المللی، جامعۀ جهانی را بر آن داشته تا اقداماتی هماهنگ برای مقابله با آن طراحی کند. از جملۀ این اقدامات، تصویب اسناد بین‌المللی مبارزه با فساد، از جمله کنوانسیون مریدا است که جامع‌ترین سند بین‌المللی در زمینۀ مبارزه با فساد است.  به‌منظور بررسی جایگاه سیاست جنایی اسلام در قبال فساد اداری، در مقایسه با سیاست جنایی غرب، که در موازین بین‌المللی تجلی یافته، و نیز برای کشف نقاط اشتراک و افتراق آن‏ها، مقررات اسلامی و موازین بین‌المللی در این خصوص، به روش تبیینی ـ توصیفی و مقایسه‏ای بررسی شده و راه‏های مختلف مبارزه با این پدیده، از جمله پاسخ‌های کنشی یا پیش‌گیرانه (پیش‌گیری اجتماعی و وضعی) و پاسخ‌های واکنشی یا کیفری ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Islamic Criminal Policy against Administrative Corruption and Comparative Study with International Standards

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohammad Hosseini 1
  • Mohammad Nozari Ferdosieh 2
1 Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology, University of Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Qom University, Iran
چکیده [English]

Administrative corruption means illegal use of administrative and governmental
authorities for personal interests. This kind of corruption has various forms that
misappropriation, bribery and misuse of governmental properties are known
examples. Since the most important political capital of governments is peoples trust
in governors and corruption types, specialy administrative corruption hurts it,
fighting against corruption in administrative area is an undeniable necessity.
Spreading this corruption in national and international level made world society plan
compatible actions to fight against it. Among these actions is adopting international
documents of fight against corruption, including Merida convention which is the
most comprehensive document in this area. In order to study the position of Islamic
criminal policy against administrative corruption, in comparison with conventional
criminal policy, which is an international standards and also for discovering their
common and distinct points, Islamic rules and international standards have been
studied in their connection in descriptive- explanatory and comparative method and
various ways to fight against the phenomenon have been provided, including
preventive (social and situational prevention) responses and criminal or reactional
responses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Administrative corruption
  • Criminal policy
  • International Instruments
  • Islam

مراجع

  1. قرآن کریم

    نهج‌البلاغه، ترجمۀ محمد دشتی

    1.  بهره مند بگ نظر، حمید، سیاست جنایی تقنینی ایران در قبال فساد و مطالعۀ تطبیقی آن با کنوانسیون مریدا، رسالۀ دکتری، 1389.
    2. جان گراهام، استراتژی‏های پیش‏گیری از جرم در اروپا و آمریکای شمالی، ترجمۀ مؤسسۀ تحقیقات علوم جزایی و جرم‌شناسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، بی‌تا.
    3. حاجی ده آبادی، محمد علی، امر به معروف و نهی از منکر و سیاست جنایی، مجلۀ فقه و حقوق، شمارۀ 1، تابستان 1383.
    4. حسینی، سید محمد،  سیاست جنایی در اسلام و جمهوری اسلامی ایران، انتشارات دانشگاه تهران و سمت، چاپ اول، تهران، 1383.
    5. خویی، ابوالقاسم، مصباح الفقاهه، انتشارات غدیر، چاپ سوم، 1371.
    6. روشنی، سینا، «روش‏های مبارزه با فساد مالی و اداری»‌، هفته‌نامۀ بانک و اقتصاد، شمارۀ 64، آذر 1384.
    7. ریموند گسن، روابط میان پیش‌گیری وضعی و کنترل بزهکاری، ترجمۀ علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، مجلۀ تحقیقات حقوقی، شمارۀ 20 ـ 19، 1376.
    8. سودمند، محسن،  نقش نظام کیفری در پیش‏گیری از جرم، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، مجتمع آموزش عالی قم، 1376.
    9. سیستانی، سید علی، الفتاوی والمیسره، انتشارات فایق، قم،1417.ق.
    10. صانعی، پرویز، حقوق جزای عمومی، تهران، گنج دانش، چاپ سوم(گنج دانش )۱۳۷۴.
    11. صفاری، علی، مبانی نظری پیش‌گیری وضعی از جرم، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ش 34-33، بهار تا زمستان 1380.
    12. 12.       . کتانى، عبد الحى، نظام ادارى مسلمانان در صدر اسلام، مترجم علیرضا ذکاوتى قراگزلو، سمت‏، قم‏، 1384.
    13. لازرژ، کریستین، درآمدی به سیاست جنایی، ترجمۀ علی‌حسین نجفی ابرند آبادی، نشر میزان، تهران، 1382.
    14. گردآورنده عزیزالله عطاردی قوچانی، مسند الامام الرضا(ع)، کنگرۀ جهانی امام رضا(ع)، مشهد، 1406ق.
    15. معین، محمد، فرهنگ معین، گردآورنده عزیزالله علیزاده، بی‏نا، تهران، 1381.
    16. میرخلیلی، محمود، پیش‌گیری وضعی از بزهکاری با نگاهی به سیاست جنایی اسلام، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، تهران، 1388.
    17. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین تقریرات درس جرم شناسی(پیش‌گیری) تنظیم مهدی سیدزاده، مجتمع آموزش عالی قم، دورۀ کارشناسی ارشد، نیمسال دوم، 1382،1381.
    18. نجفی ابرندآبادی، علی حسین،  از سیاست تا سیاست جنایی(دیباچه) در کریستین لارزژ، درآمدی به سیاست جنایی، نشر میزان، تهران، 1382.
      1. Petter, Langseth, Helping member countries build integrity to prevent corruption, Vienna 2002.          

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار