جرم انگاری اعتیاد به مواد مخدر در پرتو اصل پدرسالاری حقوقی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق دانشگاه گیلان

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد حقوق جزایی و جرم‌شناسی دانشگاه گیلان

چکیده

پدرسالاری حقوقی از جمله اصولی است که جرم‌انگاری بر مبنای آن، و با تکیه بر تئوری جلوگیری از آسیب زدن به خود توجیه می‌شود. رویکردی که در قبال اعمال و رفتارهایی که افراد با انجامشان به جسم، روان یا اخلاق خویش آسیب می‌رسانند یا موجب اتلاف مال خود می‌شوند، برخورد کیفری می‌شود. با توجه به اینکه سوءمصرف مواد مخدر و اعتیاد به آن معمولاً به عنوان جرمی فاقد بزه دیده و شناخته شده و عوارض زیان‌بار آن به صورت مستقیم متوجه خود فرد می‌شود، حال این پرسش مطرح است که جرم تلقی کردن اعتیاد و سوءمصرف مواد مخدر با کدامیک از اصول جرم‌انگاری متناسب است؟ صرف‌نظر از ضرورت جرم‌انگاری مصرف مواد مخدر، با توجه به نارسایی‌های اصول اخلاق‌گرایی و ضرر به غیر، اصل پدرسالاری حقوقی گزینۀ مناسب‌تری برای مداخلۀ کیفری در خصوص اعتیاد و سوء‌مصرف مواد مخدر به نظر می‌رسد. در این مقاله ضمن بررسی اجمالی اصول جرم‌انگاری، جرم‌انگاری اعتیاد و سوءمصرف مواد مخدر براساس اصل پدرسالاری بررسی شده ‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Criminalization of Drug Addiction in the Light of the Principle of Legal Paternalism

نویسندگان [English]

  • Hossein Aghababaie 1
  • Behnaz Rezaei Zadfar 2
1 Associate Professor, Law Department, Faculty of Humanities, University of Guilan, Iran
2 M.A in Criminal Law and Criminology
چکیده [English]

Legal paternalism is one of the principles of criminalization. Criminalization on the
basis of patriarchy is based on the prohibition of harm to self. Since drug abuse and
addiction known as victimless crimes and cause immediate harms to the individuals,
there is a question that what can justify the criminalization of addiction and abuse of
drug? Regardless of the necessity of criminalization in drug abuse and addiction, for
the legitimate criminal intervention, the principle of patriarchy seems more
appropriate. In this paper in addition to the brief review of criminalization
principles, the criminalization of drug abuse and addiction based on the paternalism
will be scrutinized.

کلیدواژه‌ها [English]

  • criminalization
  • Decriminalization
  • Drug addiction Legal Paternalism
  • Harm to self

مراجع

  1. قرآن کریم

    1. آشوری، محمد(1384) آیین دادرسی کیفری، جلد دوم، چاپ نهم، تهران: انتشارات سمت.
    2. استوارت میل، جان (1388) دربارۀ آزادی، ترجمۀ محمود صناعی، چاپ اول، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
    3. بادکوبه هزاوه، احمد، (1381) بنیادهای سازمان حسبه از آغاز تا پایان دوره اموی، مقالات و بررسی ها، دفتر 71، 307ـ319.
    4. برلین، آیزایا، (1380) چهار مقاله دربارۀ آزادی،ترجمۀ محمدعلی موحد، چاپ دوم، تهران، انتشارات خوارزمی.
    5. تفرشی، حسام الدین، آمار اعتیاد در ایران، مجلۀ علوم پزشکی رازی، سال بیست و سوم، شماره 2، اسفند 90، صص 48ـ56 .
    6. توجهی، عبدالعلی( 1379)، کاربرد یافته‌های بزه‌دیده‌شناسی در روند مبارزه با اعتیاد، همایش بین‌المللی علمی- کاربردی جنبه های مختلف سیاست جنایی در قبال موادمخدر، روزنامۀ رسمی.
    7. جعفری، محمد تقی (١٣٧٠) تحقیق در دو نظام جهانی حقوق بشر، تهران، دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران.
    8. جلیلیان رستمی، مجتبی و امید قائمی، مریم و دیگران (1385) «بررسی ارتباط هپاتیت‌های B,C با ترومبوز عمقی در افراد معتادتزریقی»، مجلۀ طب نظامی، دورۀ هشتم، شمارۀ 1، صفحات 78-81.
    9. حجازی، آریا و زارع، غلامعلی و دیگران( 1388) «بررسی مرگ‌های ناشی از سوءمصرف مواد مخدر در اجساد ارجاع شده به ادارۀ کل پزشکی قانونی خراسان»، مجلۀ دانشکدۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، دورۀ پنجاه و دوم، شمارۀ2. صفحات 101-106.
    10. حسینی شاهرودی، سیدمرتضی( 1384)، «اخلاق و نسبیت»، نشریۀ الهیات و حقوق، شمارۀ 18، صفحات 125-152.
    11. دامغانی، محمدعلی( 1383)«بررسی اعتیاد به تریاک بر سن بروز سرطان حنجره در کرمان»، مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی کرمان، دورۀ یازدهم، شمارۀ 2، صفحات 94-99.
    12. راسخ، محمد (1387) حق و مصلحت (مقالاتی در فلسفۀ حقوق، فلسفۀ حق و ارزش)، چاپ سوم، تهران: طرح نو.
    13. رایجیان اصلی، مهرداد، (1390) بزه‌دیده‌شناسی(تحولات بزه‌دیده‌شناسی و علوم جنایی)، جلد اول، چاپ اول، تهران، مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های شهر دانش.
    14. رحمدل، منصور(1382)، «اعتیاد و سوءمصرف مواد مخدر در ایران؛ جرم‌زدایی یا جرم‌انگاری»، نشریۀ رفاه اجتماعی، شمارۀ 9، صفحات 203- 242.
    15. رحمدل، منصور( 1383)، «مباحث نظری حقوق بشر و معتادان»، مجلۀ رفاه اجتماعی، شمارۀ 13، صفحات 11-40.
    16. رضایی نسب، مسعود( 1386)، «گذری کلی بر عوارض مواد مخدر»، مجلۀ اصلاح و تربیت، شمارۀ 69، صفحات 25-28.
    17. سابر، پتر (1388)، «پدرسالاری حقوقی»، ترجمۀ جلال‌الدین قیاسی و فهیم مصطفی‌زاده، مجلۀ حقوق اساسی، سال ششم، شمارۀ 11، صفحات 375-380.
    18. شریفیان عطار، جمیله و جهانیان، منیره و دیگران ( 1390)، «سرانجام مادری، جنینی و نوزادان خانم‌های حاملۀ معتاد به مواد مخدر»، مجلۀ علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، دورۀ نوزدهم، شمارۀ 2، صفحات 183-191.
    19. شفیعی سروستانی، صدیق، هنجارهای تسهیل‌کنندۀ مصرف مواد مخدر (تریاک و نظایر آن) در میان اقوام ایرانی، فصل‌نامۀ دانش انتظامی، سال دهم، شمارۀ دوم، صص 103-86.
    20. طغری نگار،حسن،(1392) مرزهای شکنندۀ سیاست جنایی، در دایرۀالمعارف علوم جنایی، علی حسین نجفی ابرندآبادی (زیر نظر)، چاپ اول، تهران، بنیاد حقوقی میزان.
    21. فرزین فر، مهرداد ( 1384)« اعتیاد، علل و پیامدهای آن»،مجلۀ مطالعات علوم اجتماعی ایران، پیش شماره 1،صفحات 110-124.
    22. کلارکسون، سی. ام. وی ( 1371) تحلیل مبانی حقوق جزا، ترجمۀ حسین میر محمد صادقی، چاپ اول، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
    23. کوک، مایکل، (1384) امر به معروف و نهی از منکر در اندیشۀ اسلامی، ترجمۀ احمد نمایی، چاپ چهارم، موسسۀ چاپ آستان قدس رضوی.
    24. کی نیا، مهدی ( 1373) عوامل اجتماعی طلاق، قم: چاپ قدس.
    25. گری، جان، (1379) فلسفۀ سیاسی جان استوارت میل، ترجمۀ خشایار دیهیمی، چاپ اول، تهران، طرح نو.
    26. عسگری، صدیقه و امینی ، فرحناز و دیگران ( 1387) ارتباط اعتیاد به تریاک با عوامل خطر بیماری‌های قلبی- عروقی»، مجلۀ علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، دورۀ پانزدهم، شمارۀ 34، صفحات 40-44.
    27. محمدخانی، پروانه و عسگری، علی و دیگران ( 1389)«بروز نشانگان روان‌پزشکی در زنان دارای همسران معتاد»، مجلۀ روانشناسان ایرانی، دورۀ ششم، شماره 23، صفحات 237- 245.
    28. محمودی جانکی، فیروز (1386)، «مبنای فلسفی منع حقوقی و کیفری ایراد ضرر به خود (مطالعۀ موردی الزام استفاده از کمربند و کلاه ایمنی در رانندگی)، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، سال 37، شمارۀ 1، صفحات 117-157.
    29. محمودی جانکی، فیروز (1386)، «مفهوم آزادی و نسبت آن با جرم‌انگاری»، مجلۀ علوم جنایی، شمارۀ 1، صفحات 89-120.
    30. محمودی جانکی، فیروز (1382)، مبانی، اصول و شیوه‌های جرم‌انگاری، رسالۀ دکتری دانشگاه تهران.
    31. معلمی، صدیقه و رقیبی، مهوش و دیگران ( 1389)، «مقایسۀ هوش معنوی و سلامت روان در افراد معتاد و غیر معتاد»، مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد، دوره هجدهم، شماره3. صفحات 235-242.
    32. موراوتز، توماس (1387) فلسفۀ حقوق( مبانی و کارکردها)، ترجمۀ بهروز جندقی، چاپ اول، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    33. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین و هاشم بیگی حمید (1390)، دانش‌نامۀ جرم‌شناسی، چاپ دوم، تهران، انتشارات گنج دانش.

    2.       آقابابایی، حسین(1386)، بررسی فقهی- حقوقی جرم براندازی، چاپ اول، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.

    3.       آقابابایی، حسین (1389) قلمرو امنیت در حقوق کیفری، چاپ اول، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.

    17.   رحمدل، منصور (1383) حقوق کیفری مواد مخدر، چاپ اول، تهران: انتشارات میثاق عدالت و انتشارات سها دانش.

    37.   همپتن، جین (1380)، فلسفۀ سیاسی، ترجمۀ خشایار دیهیمی، چاپ اول، تهران، طرح نو.

     39. خویی، ابوالقاسم (1410ق)، التنقیح، تقریرات میرزا علی غروی تبریزی، چاپ دوم، قم: دارالهادی.

    40. سیوری حلی، جمال‌الدین المقداد ( 1403ق)، نضدالقواعدالفقهیه، تحقیق عبدالطیف کوه­کمری، قم: مکتبه السید المرعشی.

    41 . Ashworth, Andrew,(1992). “ Principles of Criminal Law”, New York: Oxford University press.

    42 . Brown,C.( 1994). “ Failure Of War On Drugs” . in: Drugs, Morality and the law. Steven Luper-foy( ed). New York & London: Garland Publishing Inc.

    43. Devlin, Patrick, (1970), The Enforcement of Morals, First Published, Oxford University Press, New York.

    43..Dworkin, Gerald,(2010)” Paternalism”, in Stanford Encyclopedia of Philosophy, available at: http://www.plato.stanford.edu/entries/paternalism/.

    44 . Feinberg, Joel, ( 1990). “ Harmless wrong doing, the moral limits of the criminal law”, volume 4, Oxford university press.

    45. Feinberg, Joel,( 1986). “ Harm to Self: The Moral Limits of the Criminal Law”, Oxford University Press.

    46 . Heal & Laycock,(1988).”The Development of Crime Prevention, Issues &. Limitation” in Hope & Show, Communications and Crime Reduction, London, HMSO.

    47 . Ostrowski, James,( 1990).” The Moral and Practical Case for Drug Legalization”.Hofsatra Law REVIEW, 18: 607- 685.

    48. Suber, peter,(2010).”Paternalism and Legal Moralism”, available at: http://www.Paul Justicpage.com

    49. Schonsheck, Janathan,( 1994). “On Criminalization”, Volume 19, New York: Kluwer Academic Publisher.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار