ORIGINAL_ARTICLE
مسئولیت دیوان عالی کشور در نظاممندسازی تفسیر قوانین کیفری
تفسیر قانون به معنای فرایند فهم معنای مورد نظر مقنن، مستلزم استمداد از منظومهای منسجم از هنجارها، پیشانگارهها و راهنماهاست. در تفسیر قوانین کیفری علاوه بر اعمال عناصر عمومی این منظومه، ملاحظه و مراعات ضوابط و ظرایفی دیگر هم لازم است. قانون اساسی از یک سو صلاحیت تفسیر قوانین عادی را به دیوان عالی کشور اعطا کرده و از سوی دیگر از رهگذر وظیفه نظارت بر حسن اجرای قوانین و ایجاد وحدت رویه قضایی، اعمال چنین صلاحیتی را تبدیل به نوعی مسئولیت کرده است. آیا دیوان در ادای چنین مسئولیتی روشی پایدار و راهبردی روشن دارد؟ آیا دیوان توانسته است نظامی به نام نظام تفسیر قوانین کیفری فراهم آورد؟ فرضیه این تحقیق این است که دیوان کشور با وجود نزدیک به یک سده ممارست و تجربه در تفسیر قوانین و نظارت بر کیفیت فهم آنها در مراجع دیگر، هنوز وفاداری دایمی خود را به هنجارها، پیشانگارهها و راهنماهای خاص تفسیر قوانین کیفری نشان نداده و رویکردی مشخص و راهبردی روشن و در مجموع نظام یا نظریهای منسجم در این زمینه پدید نیاورده است. تفسیر دیوان از قوانین کیفری گاهی اصولی و آموزنده است و زمانی از منطق روشن قانون و مقصود مسلم مقنن فاصله میگیرد. این مقاله بعد از ذکر مقدمات لازم، با معرفی و نقد شواهدی از تازهترین آرای وحدت رویه، ناتوانی دیوان در اعمال نظام مند این صلاحیت/ مسئولیت را نشان میدهد.
https://jqclcs.ut.ac.ir/article_78713_2b001bf39eb5c5f9a57617ce33fbbf96.pdf
2020-08-22
1
24
10.22059/jqclcs.2020.286593.1455
"تفسیر قانون"
"دیوان عالی کشور"
"صلاحیت"
"مسئولیت"
"آرای وحدت رویه"
"حسن اجرای قانون"
جلیل
امیدی
jalilomidi@yahoo.com
1
عضو هیات علمی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
1. اردبیلی، محمدعلی (1393)، حقوق جزای عمومی، ج 1، چ 38، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
1
امیدی، جلیل (1398)، تفسیر قوانین جزایی، چ 3، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
2
امیدی، جلیل؛ رستمی، سهیلا (1389)، «دیه زن؛ رویارویی دو دیدگاه در فقه اهل سنت»، فصلنامۀ حقوق، دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران، ش 4.
3
خالقی، علی (1395)، نکتهها در آیین دادرسی کیفری، چ 8، تهران: شهر دانش.
4
الصیاصنه، مصطفیعید (1385)، دِیة المَرأة فِی ضَوءِ الکتابِ وَ السُّنة، ترجمۀ سهیلا رستمی، سنندج: دانشگاه کردستان.
5
فلسفی، هدایتالله (1371)، «تفسیر و اجرای مقررات حقوق بینالملل»، مجلۀ تحقیقاتحقوقی، دانشگاه شهید بهشتی، ش 11.
6
کاتوزیان، ناصر (1383)، «اصول منطقی حاکم بر تفسیر قانون اساسی»، مجلۀ کانون وکلا، ش 186-187، صص77-66.
7
گارو، رنه (بیتا)، مطالعات نظری و عملی در حقوق جزا، ترجمه و اقتباس ضیاءالدین نقابت.
8
لوی برول، هانری، (1370)، جامعه شناسی حقوق، ترجمۀ ابوالفضل قاضی، انتشارات دانشگاه تهران
9
وکیلیان، حسن؛ مرکز مالمیری، احمد (1395)، «مقدمهای بر فلسفۀ قانونگذاری: در تکاپوی کیفیت قانون»، فصلنامۀ پژوهش حقوق عمومی، ش 51.
10
العوجی، مصطفی (1988)، النظریة العامة للجریمة، بیروت: مؤسسۀ نوفل.
11
12. Bailey، H.R. and Gunn، M.J. (1996), On the Mondern English legal system, London, Clarendon press.
12
Barak, Aharon (1985), Purposive Interpretation in law, translated from the Hebrew by Sari Bashi, Princeton University press.
13
Black, Henry Campbell (1999), Black's law dictionary, 6th, ed., U.S.A.
14
Desportes, F.; Gunehec, F. (1996), le nouveau droit penal, Tome 1. Paris, Economic.
15
Kiralfy، A.K. R )1990(, The Englishe legal system, 8Th. ed., London, Sweet and Maxwell.
16
R.S. Vassan, M.A., B. l. (1980), Latin Words and Phrases for Lawyers, Law and Business Publications, Canada.
17
Terence, Ingman (1990(, The English legal process, 3rd ed., London, Blackstone.
18
Walker, R.J. (1985), The English legal system, London, Butterworth.
19
ORIGINAL_ARTICLE
نظام حقوقی حاکم بر سلب آزادی در آرای دادگاه اروپایی حقوق بشر
سلب آزادی از اشخاص از دیرباز در کلیهی کشورها و نظامهای حقوقی رواج داشته است. با این وجود اسناد بینالمللی در عین حال که پیش بینی سلب آزادی را در جهت حمایت از منافع جامعه و شهروندان مطیع قانون در مواردی الزامی میدانند، کوشیدهاند که با در نظر گرفتن ضوابط و مقرراتی در جهت اجرای درست و قانونی آن، مانع از سوءاستفاده از این نهاد و سلب حقوق انسانی مشمولین سلب آزادی شوند. در میان این اسناد بینالمللی، کنوانسیون اروپایی حقوق بشر به تعیین یک نظام حقوقی حاکم بر انواع سلب آزادی پرداخته و دادگاه اروپایی حقوق بشر نیز در آرای خود ضوابط و سازوکارهای اجرایی این نهاد را تبیین نموده است. به موجب این نظام حقوقی، حق آزادی جزء حقوق اساسی و اولیه انسانهاست که همهی اشخاص از آن برخوردارند و هرگونه سلب آزادی از اشخاص چون نقض این حق اولیه محسوب میشود، خلاف اصل بوده و باید به موارد استثنائی و ضروری محدود شود و در این موارد ضروری هم اعمال سلب آزادی از اشخاص بایستی در انطباق با مقررات کنوانسیون و نیز قوانین داخلی کشورهای عضو باشد.
https://jqclcs.ut.ac.ir/article_78714_a2be8e71dbfd6f31e82b180e07c24acd.pdf
2020-08-22
25
40
10.22059/jqclcs.2020.293359.1504
سلب آزادی
کنوانسیون اروپایی حقوق بشر
دادگاه اروپایی حقوق بشر
نظام حقوقی
امنیت
محمد مهدی
برغی
mmehdibarghi@yahoo.com
1
استادیار گروه حقوق دانشگاه میبد
LEAD_AUTHOR
مسعود
حسن آبادی
m.hasanabady@gmail.com
2
دانشجو دکتری
AUTHOR
1. آشوری، محمد؛ بشیریه، حسین؛ هاشمی، سیدمحمد؛ یزدی، عبدالمجید (1395)، حقوق بشر و مفاهیم مساوات، انصاف و عدالت، چ 1، تهران: انتشارات خرسندی.
1
اسمعیلپور، حامد؛ شریعت باقری، محمدجواد (1393)، «کاوش در مفهوم و جایگاه حق آزادی و امنیت شخصی»، مجلۀ حقوقی دادگستری، ش 86، صص 34-7.
2
برغی، محمدمهدی؛ مهرا، نسرین (1398)، «مفهوم سلب آزادی غیر کیفری و انواع آن از منظر کنوانسیون اروپایی حقوق بشر»، پژوهشنامۀ حقوق کیفری، سال دهم، ش 1، صص 27-7.
3
پرادل، ژان؛ کورستنز، گئرت؛ فرملن، گرت (1392)، حقوق کیفری شورای اروپا، ترجمۀ محمد آشوری، تهران: انتشارات خرسندی.
4
خاکزاد، محسن (1389)، «موازین حقوق بشری و تقابل منافع فرد و جامعه در فرایند کیفری»، پژوهشنامۀ حقوقی، ش 1، صص 40-19.
5
دلماسمارتی، میری (1393)، نظامهای بزرگ سیاست جنایی، ترجمۀ علیحسین نجفی ابرندآبادی، چ 2، تهران: نشر میزان.
6
صادقی زیازی، حاتم؛ ابراهیمیمنش، مهران (1393)، «حق آزادی و امنیت شخصی در اسناد بینالمللی حقوق بشر و حقوق ایران؛ با نگاهی به نوآوریهای قانون آیین دادرسی کیفری»، مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ پنجم، ش 1، صص 190-171.
7
صفاری، علی (1394)، کیفرشناسی تحولات، مبانی و اجرای کیفر سالب آزادی، چ 28، تهران: انتشارات جنگل.
8
محبی، محسن؛ سماوی، اسماعیل (1397)، «نقش رویۀ دیوان اروپایی حقوق بشر در تفسیر پویای معاهدات حقوق بشری»، مجلۀ حقوقی بینالمللی، ش 58، صص 30-7.
9
ممتاز، جمشید؛ متوسل، سیروس (1395)، «حق بر دادرسی در کنوانسیون اروپایی حقوق بشر»، مطالعات حقوق عمومی، ش 4، صص 872-855.
10
مهرا، نسرین (1392)، دانشنامۀ حقوق کیفری انگلستان، چ 1، تهران: نشر میزان.
11
نجفی ابرندآبادی، علیحسین (1392)، «درآمدی بر پژوهش در نظام عدالت کیفری؛ فرصتها و چالشها»، مقدمه در: بایستههای پژوهش در نظام عدالت کیفری، چ 1، تهران: نشر میزان.
12
Abbing, Roscam; Gevers, Jan; Hondius, Ewoud and Hubben, J (2005), Health Law, Human Rights and the Biomedicine Convention: Essays in Honour of Henriette Roscam Abbing, Martinus Nijhoff Publishers.
13
Alleweldt, Ralf; Fickenscher, Guido (2018), the Police and International Human Rights Law, Springer.
14
Ashingdane v. the United Kingdom, Appl. No 8225/78, 28 May 1985.
15
Bozano v. France, Series A, No. 111, Judgment of 18 December 1986.
16
Ciobanu, Igor (2000), European Convention on Human Rights and Protection of Persons in Need of International Protection, UNHCR.
17
Clements, Richard (2015), Public Law, Oxford University Press.
18
Council of Europe (2016), Impact of the European Convention on Human Rights in states parties: Selected examples, Council of Europe.
19
Denizci and Others v. Cyprus, Appl. No. 27207/95, 23 May 2001.
20
De Wilde, Ooms and Versyp v. Belgium, Applications Nos. 2832/66, 2835/66 and 2899/66, Series A, No. 12, Judgment of 18 June 1971.
21
Doswald-Beck, Louise (2011), Human Rights in Times of Conflict and Terrorism, OUP Oxford.
22
El-Masri v. The Former Yugoslav Republic of Macedonia, No. 39630/09, ECHR 2012.
23
E. U. Network of Independent Experts in Fundamental Rights (2002), Balance Between Freedom and Security in the Response by the European Union and Its Member States to the Terrorist Threats, Office for Official Publications of the European Communities.
24
Fenyves, Attila; Karner, Ernst; Koziol, Helmut and Steiner, Elisabeth (2011), Tort Law in the Jurisprudence of the European Court of Human Rights, Walter de Gruyter.
25
Guzzardi v. Italy, Series A, No. 39, 6 November 1980.
26
Harris, David John; O`Boyle, Michael; Bates, Ed and Buckley, Carla (2014), Law of the European Convention on Human Rights, Oxford University Press.
27
Janis, Mark; Kay, Richard and Bradley, Anthony (2008), European Human Rights Law: Text and Materials, Oxford University Press.
28
Keller, Helen; Stone, Alec (2008), a Europe of Rights: The Impact of the ECHR on National Legal Systems, Oxford University Press.
29
Kurt v. Turkey, Appl. No. 15/1997/799/1002, Judgment of 25 May 1998.
30
Loucaides, Loukis (2008), Judge Loukis Loucaides: An Alternative View on the Jurisprudence of the European Court of Human Rights, BRILL.
31
Lukanov v. Bulgaria, Reports 1997-II, 20 March 1997.
32
Madsen, Mikael; Christoffersen, Jonas (2011), The European Court of Human Rights Between Law and Politics, OUP Oxford.
33
Mansur v. Turkey, Judgment 16026/90, 8 June 1995.
34
McBride, Jeremy (2009), Human Rights and Criminal Procedure: The Case Law of the European Court of Human Rights, Council of Europe.
35
Mowbray, Alastair (2012), Cases, Materials, and Commentary on the European Convention on Human Rights, OUP Oxford.
36
Petrig, Anna (2014), Human Rights and Law Enforcement at Sea: Arrest, Detention and Transfer of Policy Suspects, Martinus Nijhoff Publishers.
37
Raninen v. Finland, Appl No. 20972/92, 16 December 1997.
38
Rantsev v. Cyprus and Russia, No. 25965/04, ECHR 2010.
39
Reif, Linda (2013), The Ombudsman, Good Governance and the International Human Rights System, Springer.
40
Steel v. the United Kingdom, Reports 1998-VII, 23 September 1998.
41
Storck v. Germany, No. 61603/00, ECHR 2005-V.
42
Van der Leer v. the Netherlands, Series A, No. 170-A, 21 February 1990.
43
Witold Litwa v. Poland, Application No. 26629/95, Judgment of 4 April 2000.
44
ORIGINAL_ARTICLE
تضمین حقوق متهم در فرایند کیفری در پرتو نظریۀ انتخاب عمومی
در علوم سیاسی، نظریه انتخاب عمومی، مطالعهی سیاست بر پایهی اصول اقتصادی است. این نظریه الگوی رفتارهای بازاری اشخاص (همچون رفتار عقلانی و حداکثرسازی نفع شخصی) را به رفتار مقامات عمومی از جمله متولیان عدالت کیفری تسری میدهد و با تکیه بر ابزارهای علم اقتصاد در پی تبیین رفتار این افراد در بستری عمومی است. مطابق این رویکرد، از آنجایی که متولیان عدالت کیفری همیشه در راستای منافع جامعه گام برنمیدارند و گاه به دنبال تأمین منافع شخصی خود هستند، عملکرد آنها در فرایند کیفری میتواند موجب نقض حقوق بنیادین متهم شود، شمار محکومیتهای نادرست را افزایش دهد و هزینههای جبرانناپذیری را برای نظام عدالت کیفری تولید کند. در این مقاله، در پاسخ به این پرسش که چرا قواعد آیین دادرسی کیفری باید تضمیناتی را برای حفظ حقوق متهم فراهم نماید، نشان داده شده که بر مبنای آموزههای نظریه انتخاب عمومی چگونه میتوان در آیین دادرسی کیفری با وضع قواعدی در تضمین حقوق متهم، استفادهی ابزاری از فرآیند کیفری را برای مقامات مزبور هزینهدار کرده و بدینوسیله از آن جلوگیری نمود و مکانیسمی برای جلوگیری از رانتجویی این افراد فراهم آورد. بدین ترتیب، با جلوگیری از فساد، نظام عدالت کیفری در مسیر ارتقای رفاه اجتماعی قرار میگیرد.
https://jqclcs.ut.ac.ir/article_78715_2f874b2638182ebbd3937a5485db2960.pdf
2020-08-22
41
66
10.22059/jqclcs.2020.297118.1526
نظریه انتخاب عمومی
رانتجویی
تحلیل اقتصادی
حقوق متهم
آیین دادرسی کیفری
علی
خالقی
akhaleghi@ut.ac.ir
1
دانشیار حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه تهران
AUTHOR
المیرا
نوری زینال
elmiranouri321@gmail.com
2
گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران ، ایران
LEAD_AUTHOR
1. باتلر، ایمون (1397)، مقدمهای بر انتخاب عمومی، ترجمۀ اباذر کریمی راهجردی و میرهادی حسینی کندلجی، چ 1، تهران: انتشارات امیرکبیر.
1
2. پیلای، پاپولیس (1397)، احتمال، متغیرها و فرایندهای تصادفی، ترجمۀ محمود دیانی، چ 3، تهران: انتشارات نص.
2
3. خالقی، علی (1398)، آیین دادرسی کیفری، ج 1، چ 40، تهران: انتشارات شهر دانش.
3
4. گانینگ، جان پاتریک (1393)، دموکراسی؛ مقدمهای بر انتخاب عمومی، ترجمۀ حسین ربیعی، چ 1، تهران: انتشارات دنیای اقتصاد.
4
5. ملکمحمدی، حمیدرضا (1386)، «تخت بیتخت؛ بازاندیشی مفهومی نظریه انتخاب عمومی»، فصلنامۀ سیاست، مجلۀ دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 37، ش 1، صص 201-209.
5
6. Buchanan, James M. (1972), “Toward Analysis of Closed Behavioral System”, in: Theory of Public Choice: Political Application of Economics, edited by James M. Buchanan and Robert D. Tollison, University of Michigan Press, pp: 11-23
6
7. Buchanan, James M.; Tollison, Robert D.; Tullock, Gordon (1980), Toward a Theory of the Rent Seeking, Society, Texas A and M University Press.
7
8. Farber Daniel A.; O’Connell, Anne Joseph (2010), Research Handbook on Public Choice and Public Law,Edward Elgar Cheltenham, UK.
8
9. Friedman, David (1999), “Why Not Hang Them All: The Virtues of Inefficient Punishment”, Journal of Political Economy, vol.107, No. S6, s259-s269.
9
10. Friedman, Lawrence M. (1984), “Two Faces of Law”, Wisconsin Law Review 13, pp: 13-35.
10
11. Hylton, Keith; Khanna, Vikramaditya S. (2001), “Toward an Economic Theory of Pro-Defendant Criminal Procedure”, Harvard Law School John M. Olin Center for Law, Economic and Business Discussion Paper Series, pp: 1-67.
11
12. Hylton, Keith N. (2014), “Economic Analysis of Criminal Procedure”, Boston University School of Law and Economics, Research Paper, No. pp: 14-48, 1-22.
12
13. Johnson, David B. (1991), Public Choice; An Introduction to the New Political Economy, Mountain View, CA: Mayfield Publishing Company.
13
14. Khanna, Vikramaditya S. (2001), “How Does Double Jeopardy Help Defendants”, Discussion Paper No.315, Harvard Law School, Cambridge, pp: 1-71.
14
15. Machlup, Fritz (1978), Methodology of Economics and Other Social Sciences, Academic Press, INC.
15
16. McChesney, Fred S.; Shughart, William F. (1995), The Causes and Consequences of Antitrust: The Public-Choice Perspective, University of Chicago Press.
16
17. Mercuro, Nicholas; Medema, Steven (2006), Economics and the Law; From Posner to Post-Modernism and Beyond, Second Edition, Princeton University Press.
17
18. Mueller, Dennis C. (1989), Public Choice II. Cambridge: Cambridge University Press.
18
19. Posner, Richard A. (1975), “The Economic Approach to Law”, 53 Texas Law Review757, pp: 757-782.
19
20. Posner, Richard A. (1981), The Economics of Justice, Harvard University Press.
20
21. Rizzolli, Matteo and Saraceno, Margherita (2013), “Better than Ten Guilty Person Escape: Punishment Costs Explain the Standard of Proof”, Public Choice 155, pp: 395-411.
21
22. Rowley, Charles K. (1989), “Public Choice and The Economic Analysis of Law”, in Law and Economics, edited by Nicholas Mercuro, Kluwer Academic Publishers, pp: 123-173
22
23. Tullock, Gordon (1989), The Economics of Special Privilege and Rent Seeking, Springer.
23
ORIGINAL_ARTICLE
نقش رکن روانی در رابطۀ سببیت
سببیت در حقوق، رابطه ایست که باید میان رفتار و نتیجه زیان بار احراز گردد. امروزه در بسیاری از نظامهای حقوقی، بررسی این رابطه، (بیش از توجه به عناصر مادی) مبتنی بر شاخصههای سنجش سرزنشپذیری رفتار است. از یک سو دیدگاه سبب متعارف با اتکا به مفاهیم عمد و تقصیر به عنوان معیار تشخیص اسباب قانونی با مبانی مشابه در متون فقهی امامیه، اساس بحث سببیت در قانون مجازات اسلامی را تشکیل داده و از سوی دیگر آمیزش ناگسستنی مفهوم سببیت قانونی با ملاکهای عرفی در اغلب نظامهای حقوقی از جمله نظام حقوقی ایران، انفکاک رابطۀ سببیت از رکن روانی را بیش از پیش ناممکن میسازد. اجمالاً میتوان سیمای دستگاه سببیت در قانون مجازات اسلامی را اینگونه تصویر کرد: دیدگاه سبب متعارف در فروض اجتماع یگانه سبب انسانی با سایر عوامل طبیعی به کار رود. به کارگیری معیار این نظریه یا هر نظریه دیگری در فروض اجتماع اسباب متعدد انسانی به دلیل پیچیدگی و کثرت مصادیق قابل طرح، ناکارآمد است. از این رو تشخیص سبب مؤثر قانونی را در این فروض باید به قضاوتهای سببی عرف واگذار نمود. هم معیار دیدگاه سبب متعارف و هم قضاوتهای عرفی مبتنی بر سرزنشپذیری رفتار به ویژه در نتایج غیر مستقیم، متکی بر عناصر روانی است.
https://jqclcs.ut.ac.ir/article_78716_8771d334273685442a0ffe94c9093921.pdf
2020-08-22
67
87
10.22059/jqclcs.2020.259088.1313
سببیت
رکن روانی
سبب قانونی
عرف
محمد مهدی
خسروی سلیم
mahdi100khosravi@gmail.com
1
گروه آموزشی حقوق جزا و جرمشناسی، دانشکده حقوق دانشگاه تهران، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
1. آزمایش، سیدعلی، (بیتا)، جزوه درس حقوق جزای عمومی، بینا، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
1
آقایینیا، حسین، (1387)، حقوق کیفری اختصاصی؛ جرائم علیه اشخاص (شخصیت معنوی)، چ 3، تهران: نشر میزان.
2
اصفهانی (مجلسی دوم)، محمدباقر بن محمدتقى (بیتا)، حدود و قصاص و دیات، تهران: مؤسسه نشر آثار اسلامى.
3
الهام، غلامحسین؛ برهانی، محسن (1394)، در آمدی بر حقوق جزای عمومی (جرم و مجرم)، ج 1، چ 1، تهران: نشر میزان.
4
امامى، سیدحسن (1397)، حقوق مدنى، ج 1، چ 38، تهران: انتشارات اسلامیه.
5
بابائی، ایرج (1395)، «جایگاه تفکیک اتلاف و تسبیب در حقوق مسئولیت مدنی»، فصلنامۀ تحقیقات حقوقی، ش 76، زمستان، صص 83-108.
6
حسنی، محمود نجیب (1385)، رابطۀ سببیت در حقوق کیفری، ترجمۀ سیدعلی عباسنیای زارع، چ 1، مشهد: انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
7
حسینپور، خسرو؛ موسوی، فضلالله (1396)، «ضمان پزشک از منظر فقه امامیه»، فصلنامۀ وزارت علوم، ش 36، تابستان، صص 99-136.
8
خالقی، علی؛ رجب، محمدعلی (1392)، «تحلیل معیار نوعی در عنصر روانی جرم قتل عمدی (مطالعۀ تطبیقی)» پژوهشنامۀ حقوق کیفری، ش 1، بهار و تابستان، صص 121-146.
9
صادقی، محمدهادی (1383)، جرائم علیه اشخاص، چ 7، تهران: نشر میزان.
10
صانعی، پرویز (1374)، حقوق جزای عمومی، ج 1، چ 8، تهران: انتشارات کتابخانۀ گنج دانش.
11
طاهری نسب، یزدالله (1389)، رابطۀ علیت در حقوق کیفری ایران و انگلستان، ، چ 2، تهران: انتشارات دادگستر.
12
عمید زنجانی، عباسعلی (1382)، موجبات ضمان، چ 1، تهران: نشر میزان.
13
عمید، حسن (1384)، فرهنگ فارسی، چ 33، تهران: انتشارات امیرکبیر.
14
قیاسی، جلالالدین (1396)، تسبیب در قوانین کیفری، چ 5، تهران: انتشارات جنگل.
15
کاتوزیان، ناصر (1384)، الزامهای خارج از قرارداد: ضمان قهری، چ 4، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
16
لفیو، واین آر (1393)، سببیت و قتل در نظام کیفری ایالات متحدۀ آمریکا، ترجمۀ حسین آقایینیا، چ 3، تهران: نشر میزان.
17
مرکز تحقیقات فقهی معاونت آموزش و تحقیقات قوۀ قضاییه (1383)، مجموعۀ نظریات مشورتی فقهی در امور کیفری (قصاص)، چ 1، قم: نشر قضا.
18
محسنی، مرتضی (1375)، دورۀ حقوق جزای عمومی (پدیدۀ جنایی)، ج 2، چ 1، تهران: انتشارات کتابخانۀ گنج دانش.
19
منتظرى نجفآبادى، حسینعلى، (1426ه.ق)، رسالۀ استفتائات، ج 2، چ 1، قم: نشر سایه.
20
نقیبی، ابوالقاسم (1386)، «مطالعات تطبیقی ملاک ارزیابی خسارت در فرض تعدد اسباب ایراد خسارت در حقوق اسلامی»، فصلنامه حقوق و علوم سیاسی، ش 2، بهار، صص 75-90.
21
هارت، اچ. آل. ای.؛ هونوره، توین (1392)، سببیت در حقوق، ترجمۀ حسین آقایینیا، چ 2، تهران: نشر میزان.
22
ب) غیرفارسی
23
اصفهانی (فاضل هندی)، محمد بن حسن (1416ه.ق)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج 11، چ 1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
24
موسوى خمینی، سیدروحاللّه (بیتا)، تحریر الوسیله، ج 2، چ 1، قم: مؤسسۀ مطبوعات دار العلم.
25
سبزواری، سیدعبدالأعلى (1413ه.ق)، مهذّب الأحکام، ج 21، چ 4، قم: مؤسسۀ المنار.
26
رشتى گیلانی نجفی، میرزا حبیبالله (بیتا)، کتاب الغصب، در یک جلد، بیجا.
27
حسینى مراغى، سیدمیرعبدالفتاح بن على (1417ه.ق)، العناوین الفقهیة، ج 2، چ 1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
28
نجفى (صاحب الجواهر)، محمدحسن (1404ه.ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 42، چ 7، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
29
نجفى (کاشف الغطاء)، محمدحسین بن على بن محمدرضا (1359ه.ق)، تحریر المجلة، ج 2، چ 1، نجف: المکتبة المرتضویة.
30
Ashworth, Andrew (1992), Principles of Criminal law, 2ed, London, Oxford university press.
31
Flew, Antony (1979), a Dictionary of Philosophy, 2ed, New York, St Martins press.
32
Garner, Bryan A (2004), Blacks law Dictionary, 8ed, U.S.A, Thomson Business.
33
Hart. H.L.A; Honore, Tony (2002), Causation in the law, 2ed, London, Oxford University press.
34
McIvor, Claire Marie (1999), Reforming the English law on parental liability: a comparison with the French experience, Durham, Durham University, Available at: http://etheses.dur.ac.uk/4589/, 13 Sep 2012.
35
Schofield, William (1890), “Davies v. Mann: »Theory of Contributory Negligence«”, Harvard Law Review, Vol. 3, No. 6, pp: 263-277, Available at: http://www.jstor.org/stable/1321906, 23 March 2013.
36
ORIGINAL_ARTICLE
ارتکاب شبکه ای ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری
ماده 4 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری مصوب 15/9/1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام -که نقش مهمی در رسیدگی به پروندههای کیفری مربوط به مفاسد اقتصادی و جرایم علیه رونق تولید دارد- نوعی از مداخله گروهی در ارتکاب جرایم ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری را تحت عنوان «تشکیل یا رهبری شبکه چند نفری» توصیف کرده و مشمول مجازاتهای شدیدی قرار داده است. با این حال، نواقص و ابهامات موجود در این مقرره، موجب پیدایش دیدگاههای حقوقی مختلف و شکلگیری رویه-های قضائی مغایری درباره اجزاء و شرایط تحقق وصف مجرمانه موضوع آن مقرره شده است. تحقیق حاضر به روش توصیفی تحلیلی به بررسی این مسأله پرداخته و به این نتیجه رسیده است که به دلیل ابهامات مقرره مزبور از یک سو و اشکالات و نواقص دیدگاههای مربوط به آن از سوی دیگر، شکلگیری وحدت رویه قضائی در آینده نزدیک بسیار بعید به نظر میرسد؛ از این رو، پیشگیری از بروز جرایم علیه رونق تولید و مفاسد اقتصادی، مقتضی آن است که اصلاح آن مقرره در اولویت برنامههای قانونگذار قرار گیرد.
https://jqclcs.ut.ac.ir/article_78717_aa8dab2f6052d7b7e0553e31c17e9376.pdf
2020-08-22
89
112
10.22059/jqclcs.2020.286259.1454
ارتشاء
اختلاس
کلاهبرداری
ارتکاب شبکهای
جرایم اقتصادی
محمدجواد
رضاپور
javad.rezapourgh@gmail.com
1
دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمین
AUTHOR
جواد
ریاحی
riahijavad@yahoo.com
2
عضو هیأت علمی دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی (ره)
LEAD_AUTHOR
محمد حسین
رجبییه
mhrinfo@yahoo.com
3
عضو هیات علمی و رییس دانشگاه علوم قرانی خمین
AUTHOR
1. باری، مجتبی (1394)، یادداشتهایی بر قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری 15/9/1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام ، چ 1، تهران: نشر کتاب آوا.
1
حبیبزاده، محمدجعفر (1389)، تحلیل جرائم کلاهبرداری و خیانت در امانت در حقوق کیفری ایران، چ 1، تهران: انتشارات دادگستر.
2
حیدری، علیمراد (1394)، حقوق جزای عمومی- بررسی فقهی حقوقی واکنش علیه جرم، چ 1، تهران: انتشارات سمت.
3
دادنامۀ شمارۀ 8909972130100045 مورخ 25/12/1389، صادره در پروندۀ شمارۀ 8609982126400017، از شعبۀ 1065 دادگاه کیفری دو مجتمع قضایی امور اقتصادی تهران.
4
دادنامۀ شمارۀ 9109972130300063 مورخ 3/8/1391، صادره در پروندۀ شمارۀ 9109982127100014 از شعبۀ 1064 دادگاه عمومی کیفری مجتمع قضایی امور اقتصادی تهران.
5
دادنامۀ شمارۀ 9409972130300097 مورخ 24/11/1394، صادره در پروندۀ شمارۀ 9109982126200013 از شعبۀ 1064 دادگاه کیفری دو مجتمع قضایی امور اقتصادی تهران.
6
دادنامۀ شمارۀ 9409972130300111 مورخ 19/12/1394، صادره در پروندۀ شمارۀ 8809982126300047از شعبۀ 1064 دادگاه کیفری دو مجتمع قضایی امور اقتصادی تهران.
7
دعاخوان، سیدرضا (1392)، «تحلیل مادۀ 4 قانون تشدید مجازات اختلاس و کلاهبرداری»، دسترسی در: http://teeteel.ir، آخرین بازدید 20/2/1398.
8
دفتر آموزش و پژوهش سازمان قضایی نیروهای مسلح (بیتا)، بررسی جرم اختلاس، بیچا، تهران: سازمان قضایی نیروهای مسلح.
9
زارعت، عباس (1392)، شرح مختصر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، چ 1، تهران: ققنوس.
10
شمس ناتری، محمدابراهیم؛ کلانتری، حمیدرضا؛ زارع، ابراهیم؛ ریاضت، زینب (1395)، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، چ 3، تهران: انتشارات میزان.
11
شمسی اژیه، علیرضا (1379)، جرائم سازمان یافته و بررسی مصادیق آن در حقوق موضوعه ایران، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
12
عالیپور، حسن؛ براتی، شهرام (1384)، «بررسی و تحلیل جرم اختلاس شبکهای»، ماهنامۀ دادرسی، سال نهم، ش 54، صص 48-61.
13
عدالتخواه، محمدرضا (1393)، مبسوط قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، چ 1، تهران: انشارات مجد.
14
گلدوزیان، ایرج (1387)، حقوق جزای اختصاصی، چ 14، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
15
گلدوزیان، ایرج (1393)، محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، چ 2، تهران: انتشارات مجد.
16
مجاهد، مهدی (1395)، «گونهشناسی جرائم ارزی بهمثابه جرائم علیه امنیت اقتصادی کشور»، مجلۀ آفاق امنیت، ش 33 ، صص 16-32.
17
محسنی، مرتضی ( 1392)، دوره حقوق جزای عمومی: کلیات حقوق جزا، ج 1، چ 16، تهران: انتشارات گنج دانش.
18
میرمحمدصادقی، حسین (1395)، حقوق کیفری اختصاصی(2) جرائم علیه اموال و مالکیت، چ 32، تهران: میزان.
19
میرمحمدصادقی، حسین (1395)، حقوق جزای اختصاصی (3) جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی، چ 31، تهران: انتشارات میزان.
20
میرمحمدصادقی، حسین (1381)، حقوق جزای اختصاصی (3) جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی، چ 2، تهران: انتشارات میزان.
21
نوربها، رضا (1383)، نگاهی به قانون مجازات اسلامی، چ 2، تهران: انتشارات میزان.
22
نوفلاح، قدرت (1394)، ارتشاء در بخش خصوصی، چ 1، تهران: انتشارات مجد.
23
ولیدی، محمدصالح (الف) (1393)، حقوق کیفری اقتصادی جرائم علیه امنیت اقتصادی، ج 2، چ 1، تهران: انتشارات جنگل جاودانه.
24
ولیدی، محمدصالح (ب) (1393)، مقدمهای بر حقوق کیفری اقتصادی، چ 2، تهران: انتشارات میزان.
25
ORIGINAL_ARTICLE
مقابله با بیتفاوتی اجتماعی در سیاست کیفری ایران
نظم اجتماعی از عناصر مهم در تکامل و تداوم حیات جامعه است که حفظ آن در گرو وحدت، همدلی و همیاری همه اعضای جامعه میباشد. بیتفاوتی نسبت به امور اجتماعی یکی از آسیبهای بزرگ جامعه امروزی بوده که از دیدگاه جامعه شناسان، نوعی بیماری اجتماعی است. آثار و تبعات منفی و شیوع روزافزون آن، ضرورت مداخله و توجه ویژه قانونگذار را میطلبد. برای مقابله با بیتفاوتی راههای مختلفی وجود دارد که علاوه بر آموزش و فرهنگسازی و ایجاد بستر مناسب برای مقابله با بیتفاوتی، یکی از ابزارهای مقابله با پدیدهی مذکور، توسل به حقوق کیفری است. به این منظور، قانونگذار کیفری برخی از مصادیق بیتفاوتی از جمله خودداری از کمک به مصدومین، خودداری از گزارش دهی جرائم مهم و خودداری از جلوگیری از وقوع آنها را جرمانگاری و برای آن مجازات تعیین نموده است. با بررسی سیاست کیفری ایران مبرهن گردید اگرچه قانونگذار در زمان تدوین قوانین کیفری در موادی به صورت پراکنده و ناقص به موضوع بیتفاوتی اجتماعی توجه نموده است اما این امر جدای از پراکندگی، با نواقص و کاستیهایی همراه بوده که در جهت مبارزهی مطلوب با پدیدهی مذکور ضرورت دارد قانونگذار فصلی را در قانون کیفری به این امر اختصاص دهد تا ضمن رفع ایرادات، تمامی موارد مهم بیتفاوتی اجتماعی از جمله خودداری از ادای شهادت برای نجات انسان بیگناه را در آن فصل جرمانگاری نموده و مجازات مناسب آن را به طور دقیق تعیین نماید.
https://jqclcs.ut.ac.ir/article_78718_5f83fc9714b1670a9ed44b9064c168d2.pdf
2020-08-22
113
135
10.22059/jqclcs.2020.281221.1426
بیتفاوتی اجتماعی
سیاست کیفری
جرمانگاری
گزارشدهی
نظم اجتماعی
ناصر
رضوانی جویباری
n.rezvani54@gmail.com
1
دانشجوی دکترای حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)
LEAD_AUTHOR
مسعود
حیدری
naserrezvani9@gmail.com
2
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)
AUTHOR
علی
یوسف زاده
ali.yosef1146@yahoo.com
3
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان واحد خوراسگان
AUTHOR
1.آشوری، محمد (1395)، آیین دادرسی کیفری، ج 1، چ 15، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
1
2.استفانی، گاستون؛ لواسور، ژرژ؛ بولوک، برنار (۱۳۷۷)، آیین دادرسی کیفری، ترجمۀ حسن دادبان، ج 1، چ 1، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
2
3.برهانی، محسن؛ محمدیفرد، بشری (۱۳۹۵)، «کمالگرایی کیفری»، فصلنامۀ مطالعات حقوق کیفری و جرمشناسی دانشگاه تهران، دورۀ ۳، ش ۲، صص ۱۳۷-۱۹۴.
3
4.پرادل، ژان (1386)، جرائم علیه اشخاص، ترجمۀ مجید ادیب، چ 1، تهران: نشر میزان.
4
5.پوربافرانی، حسن (1392)، «بایدها و نبایدهای جرمانگاری در حقوق کیفری ایران»، فصلنامۀ مجلس و راهبرد، دورۀ 20، ش 75، صص 25-52.
5
6.تدین، عباس (۱۳۹۱)، قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه، چ 1، تهران: انتشارات خرسندی.
6
7.جانیپور، کرم؛ معروفی، مختار (1392)، «تحلیلی در لزوم جرمانگاری پولشویی (با نگاهی تطبیقی به مدل جرمانگاری پالایش)»، آموزههای حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ش 6، صص 127-154.
7
8.حدادزاده نیری، محمدرضا (1388)، «تحقیق در جرائم منافی عفت»، مجلۀ حقوقی دادگستری، سال 73، ش 67، صص 115-126.
8
9.حسینی، سیدمحمد (1394)، سیاست جنایی در اسلام و جمهوری اسلامی ایران، چ 4، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
9
10.حیدری، مسعود (1396)، حمایت از اطفال در سیاست کیفری اسلام و ایران، چ 1، تهران: نشر میزان.
10
11.خالقی، علی (1398)، آیین دادرسی کیفری، ج 1، چ 40، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش.
11
12.خالقی، علی (1395)، نکتهها در قانون آیین دادرسی کیفری، چ 6، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش.
12
13.رهبر، عباسعلی؛ حیدری، فاطمه (1390)، «تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر ارتقای سیاستگذاری»، فصلنامۀ علمی- پژوهشی علوم سیاسی و روابط بینالملل، دورۀ 4، ش 14، ش پیاپی 15، صص 219-253.
13
14.صانعی، پرویز (1388)، حقوق جزای عمومی، ج 1، چ 2، تهران: انتشارات طرح نو.
14
15.عارفی، مرتضی؛ حبیبزاده، محمدجعفر؛ امیدی، جلیل؛ فرجیها، محمد (۱۳۹۸)، «بسترهای مداخلۀ کیفری در حوزۀ فقر از سیاست جنگ با فقر تا سیاست جنگ با فقرا»، مجلۀ پژوهشهای کیفری، سال هفتم، ش ۲۸، صص۷۵-۱۰۸.
15
16.غلامی، حسین (1390)، «اصل حداقلبودن حقوق جزا»، فصلنامۀ پژوهش حقوق کیفری، سال اول، ش 2، صص 41-65.
16
17.قاسمزاده، سیدمرتضی (1378)، «مسئولیت مدنی شخص خوددار (تقصیر از نوع فعل سلبی یا ترک فعل)»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش 44، ش پیاپی 816، صص 41-64.
17
18.قماشی، سعید، (۱۳۹۱)، «کرامت انسانی مانع گسترش جرمانگاری»، فصلنامۀ پژوهش حقوق کیفری، سال اول، ش ۱، صص۱۳۷-۱۵۸.
18
19.قماشی، سعید (1393)، کرامت انسانی و نقش آن در جرمانگاری، چ 1، تهران: نشر میزان.
19
20.قماشی، سعید؛ عارفی، مرتضی (1396)، «موانع سیاسی و اقتصادی پیشگیری اجتماعی از جرم»، آموزههای حقوقی کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ش 13، صص 85-112.
20
21.کلارکسون، کریستوفر (1395)، تحلیل مبانی حقوق جزای عمومی، ترجمۀ حسین میرمحمدصادقی، چ 2، تهران: انتشارات جنگل.
21
22.کلارکسون، کریستوفر (1391)، حقوق جزای اختصاصی انگلستان و نقش حقوق جزا در جامعه، ترجمۀ حسین میرمحمدصادقی، چ 2، تهران: انتشارات جنگل.
22
23.کوک، مایکل (1384)، شایست و ناشایست در اندیشۀ اسلامی، ترجمۀ محمدحسین ساکت، تهران: نشر نگاه معاصر.
23
24.لازرژ، کریستین (۱۳۹۲)، درآمدی بر سیاست جنایی، ترجمۀ علیحسین نجفی ابرندآبادی، چ 4، تهران: نشر میزان.
24
25.محسنی تبریزی، علیرضا؛ صداقتیفرد، مجتبی (1390)، «پژوهشی در مورد بیتفاوتی اجتماعی در ایران (مورد پژوهش شهروندان تهرانی)»، مجلۀ جامعهشناسی کاربری، سال بیستودوم، ش چاپی43، ش 3، صص 1-22.
25
26.محقق داماد، مصطفی (1384)، قواعد فقه، ج 4، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
26
27.محمودی جانکی، فیروز (1393)، «جرمانگاری حقمدار با تأکید بر نظریۀ آلمانی مصالح حقوقی»، پژوهش حقوق کیفری، سال سوم، ش 9، صص 83-110.
27
28.محمودی جانکی، فیروز (1382)، مبانی، اصول و شیوههای جرمانگاری، رسالۀ دکتری حقوق جزا و جرمشناسی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
28
29.محمودی جانکی، فیروز (1386)، «مبانی فلسفی منع حقوقی و کیفری ایراد ضرر به خود (مطالعۀ موردی الزام استفاده از کمربند و کلاه ایمنی در رانندگی)»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، سال سیوهفتم، ش 1، صص 117-157.
29
30.مصدق، محمد (1394)، آیین دادرسی کیفری، چ 6، تهران: انتشارات جنگل.
30
31.مقدسی، محمدباقر؛ یزدانی، جواد (۱۳۹۷) «مداخلۀ کیفری در حوزۀ خانواده از منظر مبانی جرمانگاری»، فصلنامۀ فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، سال بیستوسوم، ش 69، صص ۱۴۵-۱۷۲.
31
32.مکارم شیرازی، ناصر (1394)، قواعد مهم فقهی، ترجمۀ محمدجواد نوری همدانی، ج 1، قم: انتشارات امام علی(ع).
32
33.منصورآبادی، عباس (1396)، حقوق جزای عمومی 1، ج 1، چ 1، تهران: نشر میزان.
33
34.میرزاپوری، جابر (1395)، بیتفاوتی اجتماعی در ایران، چ 1، قم: پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق، انتشارات زمزم هدایت.
34
35.میرمحمدصادقی، حسین (1397)، جرائم علیه اشخاص، چ 25، تهران: نشر میزان.
35
36.نبوی، عبدالحسین؛ نواح، عبدالرضا؛ امیرشیرزاد، نرگس (1393)، «بررسی عوامل مؤثر بر بیتفاوتی اجتماعی (مورد مطالعه: شهروندان 18 سال به بالای شهر دزفول )»، مجلۀ جامعهشناسی ایران، دورۀ 15، ش 3، صص132-161.
36
37.نجفی ابرندآبادی، علیحسین؛ هاشمبیگی، حمید (1397)، دانشنامه جرمشناسی، چ 5، تهران: انتشارات گنج دانش.
37
38.نجفیتوانا، علی؛ فدایی، حسن (1387)، «الزام افراد عادی به گزارش جرم در حقوق ایران و فرانسه»، فقه و حقوق، سال پنجم، ش 19، صص 165-192.
38
39.نوبهار، رحیم (1383)، «بررسی فقهی الزام به ادای شهادت در دعاوی کیفری»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، دورۀ 7، ش 4، صص 93-153.
39
40. یزدیان جعفری، جعفر (1393)، «بررسی جرم خودداری از کمک به افراد در معرض خطر»، فصلنامۀ حقوق پزشکی، سال هشتم، ش 31، صص 115-147.
40
41. Chinama, G. Alexander (2014), Living in the Age of Apathy, America xlibris Pub.
41
42. Duff.R.A, Green.S.P. (2005), Defining Crimes: Essays on the Special part of criminal law, 1st Edition pob, Oxford University Press.
42
43. Gamson. W. A (1976), Power and discontent, Hornewood, Il: Dorsey press.
43
44. Groninger, Jennifer L (1999), No Duty to Rescue: can Americans Really Leave a victim lying in the street? What is left of the American Rula, and will it survive unabated, LRev.2, Vol.263. pp: 353-377.
44
45. Haffman, Susan, (1984), "Making Apathy Criminal", Kentucky College of law, Kentucky law journal, pp: 1-29.
45
46. Hayman, david, A. (2005), Rescue without law: An empirical perspective one the Duty to Rescue, illionis law and economics working papers, series, university of illionis, college of law.
46
47. Latane, BiBB, Darley, John. M (1969), "Bystander apathy", American Scientist, 57/2, pp: 244-268.
47
48. Macpherson, C.B (1962), The political theory of possessive individualism, London, Oxford University Press.
48
49. Mendes, Silvia.M (2004), “Certainty Severity and Relative Deterrent Effects”, Questioning and Implication of role of Risk in Criminal Detterence Policy, The Policy Study Journal, Vol. 32, pp: 59-74.
49
50. Pgarsky, Greg (2002), “Identify Deterable Offenders”, Implications for Research on Deterrence, Justice, Quarterly, pp: 431-452.
50
51. Robinson, Paul. H (1984), “Criminal Liability for omission”, Newyork Law school, review, Vol. 29, pp: 101-126.
51
52. Schonsheck, Jonatan (1994), On Criminalization: An Essay in the Philosophy of Criminal law, London: Kluwer Academic pub.
52
ORIGINAL_ARTICLE
اِکوساید (بوم زدایی): جنایتی علیه توسعة پایدار
بر مبنای آموزة توسعة پایدار، هر نسل بشری مکلّف است از منابعِ زمین بهگونهای بهرهبرداری نماید که ضمن تأمین نیازهای خود (انصافِ دروننسلی)، به منابعِ لازم جهت تأمین نیازهای نسلهای آینده (انصافِ میاننسلی) آسیبی نرساند. در پرتو این آموزة نوپیدا، که به الگوی جهانی و مطلوبِ توسعه در جامعة بینالمللی نیز تبدیل شده است، مفهومِ توسعه، معنا و گسترة متفاوتی پیدا میکند؛ بهاینصورتکه، افزون بر جنبة اقتصادی، توسعه، دو ساحتِ اجتماعی و محیطزیستی نیز دارد. در این چهارچوبِ تحلیلی، اِکوساید را باید تهدید جدّی علیه توسعة پایدار دانست. زیرا، اِکوساید، محیطزیست و منابعِ طبیعیِ ملّتها را بهشدّت تخریب نموده و افزون بر تهدیدِ امنیّتِ محیط-زیستی، پایههای امنیّتِ اقتصادی و اجتماعی را نیز به لرزه درمیآورد. پیامدِ مستقیمِ اِکوساید، فروپاشیِ امنیّتِ اقتصادیِ جوامع است، که این امر بهنوبة خود منجر به بروز یا گسترشِ بحرانهای اجتماعیِ شدیدی مانندِ فقر، بیکاری، بیخانمانی، بزهکاری، آوارگی، پناهندگی، درگیریِ قومی، مخاصمة مسلّحانه و ... نیز میگردد. ازاینروی، ضروری است که جرمانگاری آن در کانون توجّه نظامهای حقوقیِ داخلی، منطقهای و بینالمللی قرار گرفته و سیاستِ جناییِ مشترکی در برابرِ آن اتّخاذ گردد تا از وقوع اِکوساید پیشگیری گردیده و به بی-ترمیممانیِ قربانیان و بیکیفرمانیِ مرتکبینِ آن پایان داده شود.
https://jqclcs.ut.ac.ir/article_78719_dd65d301ceef9a3beb8874dea08867e7.pdf
2020-08-22
137
162
10.22059/jqclcs.2020.293108.1501
اِکوساید
محیطِزیست
امنیّتِ محیطِزیستی
اقتصادِ سبز
جرایم علیه توسعة پایدار
باقر
شاملو
b-shamloo@sbu.ac.ir
1
دانشیار گروه حقوق جزا و جرمشناسیِ دانشکدة حقوقِ دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
غلامرضا
قلی پور
yasseen1365@gmail.com
2
حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
1. بابایی، مهدی (1396)، بررسی جرمشناختی جرائم زیستمحیطی (اکوساید)، پایاننامة دورة کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکدة حقوق و علوم اجتماعی، گرایش حقوق جزا و جرمشناسی، بهمن ماه.
1
دایموند، جَرِد (1397)، فروپاشی: چگونه جوامع راه فنا یا بقا را برمیگزینند، ترجمة فریدون مجلسی، چ 1، تهران: نشر نو.
2
درویش، علیرضا؛ جنتیپور، محمد؛ داداشدوست، زهرا؛ نجفی، حسن (مترجمین) (1397)، تأملی بر جرمشناسی انتقادی با رویکردی بر جرمشناسی سبز، چ 1، تهران: انتشارات مهر کلام.
3
رمضانی قوامآبادی، محمدحسین؛ شفیقفرد، حسن (1395)، «توسعة پایدار و حق بر محیطزیست سالم: چشمانداز نسلهای آینده»، فصلنامة سیاست جهانی، ش 15، بهار، صص 299-267.
4
رئیسدانا، فریبرز (1383)، جهانیسازی قتلعام اقتصادی، چ 1، تهران: مؤسسة انتشارات نگاه.
5
زاکس، ولفگانگ (الف) (1377)، «جهان واحد»، نگاهی نو به مفاهیم توسعه، ترجمة فریده فرهی و وحید بزرگی، چ 1، تهران: نشر مرکز.
6
زاکس، ولفگانگ (ب) (1377)، «محیطزیست»، نگاهی نو به مفاهیم توسعه، ترجمة فریده فرهی و وحید بزرگی، چ 1، تهران: نشر مرکز.
7
زرشناس، شهریار (1389)، توسعه، چ 1، تهران: انتشارات کتاب صبح.
8
زمانی، سیدقاسم (1388)، «جرمانگاری تخریب محیطزیست در حقوق بینالملل»، حقوق محیطزیست: نظریهها و رویهها، چ 1، تهران: انتشارات خرسندی.
9
سالین، مونا (1391)، «پیشبرد توسعة پایدار در سوئد»، نهادینهسازی توسعة پایدار، ترجمة یحیی کمالی، چ 1، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
10
سلیم، امیل (1391)، «پارادایم توسعة پایدار»، نهادینهسازی توسعة پایدار، ترجمة یحیی کمالی، چ 1، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
11
سِن، آمارتیا (1381)، توسعه بهمثابة آزادی، ترجمة سید احمد موثقی، چ 1، تهران: انتشارات دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
12
شیوا، واندانا (1377)، «منابع»، نگاهی نو به مفاهیم توسعه، ترجمة فریده فرهی و وحید بزرگی، چ 1، تهران: نشر مرکز.
13
عبدالهی، محسن (1388)، «جنایت بر ضد محیطزیست در حقوق بینالملل»، حقوق کیفری محیطزیست: ملاحظات و راهکارها، چ 1، تهران: انتشارات روزنامة رسمی جمهوری اسلامی ایران.
14
کالیون، کِنِت مَک (1383)، «اجرای عدالت دربارة محیطزیست بینالمللی: حقوق و راهحلها»، ترجمة محمدحسین زاهدین لباف، مجلة حقوقی [بینالمللی]، ش 31، صص 171-185.
15
گِرین، پِنی؛ وارد، تونی (1398)، جرم دولتی: (حکومتها، خشونت و فساد)، ترجمة معاذ عبدالهی و بهار محمدی، چ 1، تهران: انتشارات مهر کلام.
16
محمدعلیخانی، ندا؛ محمدعلیخانی، مرتضی (1396)، «تبیین مفاهیم جنایت علیه محیطزیست»، فصلنامة مطالعات بینالمللی پلیس، سال هفتم، ش 30، تابستان، صص 219-193.
17
محمودی، محمدمهدی (1388)، توسعة مسکن همساز با توسعة پایدار، چ 1، تهران: مؤسسة انتشارات دانشگاه تهران.
18
مَک-نیل، جیم (1391)، «راهبری برای توسعة پایدار»، نهادینهسازی توسعۀ پایدار، ترجمة یحیی کمالی، چ 1، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
19
نصیری، حسین (1379)، توسعة پایدار: چشمانداز جهان سوم، چ 1، تهران: انتشارات فرهنگ و اندیشه.
20
هِگِر، مارتین (1398)، «قاچاق پسماندهای خطرناک و بهرهبرداری غیرقانونی از منابع طبیعی»، دیوان کیفری آفریقا: تفسیر پروتکل مالابو، ترجمة پیمان نمّامیان، چ 1، تهران: نشر میزان.
21
22. Bilotta, Ari, “Should the Rome statute Include the Crime of Ecocide?”, 28 August 2019, Available at: https://www.e-ir.info/2019/08/28/should-the-rome-statute-include-the-crime-of-ecocide/, last visited: 10 december 2019.
22
Crasson, Audrey (2017), “The case of Chevron in Ecuador: The Need for an International Crime against the Environment”, Amsterdam Law Forum, Vol. 9: 3, pp: 29-48.
23
Drumbl, Mark A. (1998), “Waging War Against the World: The Need to Move from War Crimes to Environmental Crimes”, Fordham International Law Journal, Vol. 22, Issue 1, Article 3, pp: 121-153.
24
Falk, Richad A. (1973), “Environmental Warfare and Ecocide: Facts, Appraisal and Proposals”, March, Vol. 4, pp: 80-96.
25
Falk, Richard A. (1974), “Ecocide, Genocide, and the Nuremberg Tradition of Individual Responsibility”, In: Philosophy, Morality, and International Affairs: Essays Edited for the Society for Philosophy and Public Affairs, edited by Virginia Held, New York, Oxford University Press, pp: 123–137.
26
Falk, Richard A. (2018), Revisiting the Vietnam War and International Law: Views and Interpretations of Richard Falk, Edited by Stefan Anderson, Cambridge University Press, First Publication.
27
Gauger, Anja et al (2012), The Ecocide Project: ‘Ecocide is the missing 5th crime against peace’, Human Rights Consortium, School of Advanced Study, University of London.
28
Higgins, Polly et al. (2012), “Protecting the planet after Rio – the need for a crime of ecocide”, Centre for Crime and Justice Studies, No. 90, December, pp: 4-5.
29
Higgins, Polly et al. (2013), “Protecting the planet: a proposal for a law of ecocide”, Crime, Law and Social Change, Vol. 59, No. 1, pp: 1-17.
30
International Law Commission (1996), “Document on Crimes against the environment by Mr. Christian Tomuschat, Member of the Commission”, Extract from the Yearbook of the International Law Commission, Vol. II(1), pp: 16-27.
31
Kalkandelen, Kübra et al. (2017), “On ecocide: toward a conceptual framework”, Distinktion: Journal of Social Theory, Vol. 18, No. 3, pp: 333-349.
32
Katz, Rebecca S. (2012), “Environmental pollution: Corporate crime and cancer mortality”, Contemporary Justice Review, Routledge Taylor & Francis Group, Vol. X, No. X, XXXX 2012, XXX-XXX, March, pp: 1-30.
33
Lawrence, Jessica C. et al. (2007), “The First Ecocentric Environmental War Crime: The Limits of Article 8(2)(b)(iv) of the Rome Statute”, Georgetown International Environmental Law Review, Fall, pp: 1-40.
34
Lopez, Aurelie (2006), “Criminal Liability for Environmental Damage Occurring in Times of Non-International Armed Conflict: Rights and Remedies”, Fordham Environmental Law Review, Vol. 18, No. 2, pp: 231-271.
35
McLaughlin, Eugene; John Muncie (eds.) (2019), The SAGE Dictionary of Criminology, London, Sage Publications Ltd, Fourth Edition.
36
Metha, Sailesh et al. (2015), “Ecocide – a new crime against peace”, Environmental Law Review, Vol. 17 (1), pp: 3-7.
37
Office of the Prosecutor (2016), “Policy Paper on Case Selection and Prioritisation”, 15 September, Available at: https://www.icc-cpi.int//Pages/item.aspx?name=policy-paper-on-case-selection-and-prioritisation.
38
Peter Donatus (2016), Ecocide in the Niger delta, Apr 21, 2016, https://www.pambazuka.org/global-south/ecocide-niger-delta, last visited: 17 January 2019.
39
Sadyrova, Anar T., et al. (2016), “Myth and Historical Facts About Rome and the Huns Leader Attila”, International Journal of Environmental & Science Education, Vol. 11, No. 12, pp: 5299-5310.
40
Schabas, William A. (2000), Genocide in International Law: the Crimes of Crimes, United Kingdom, Cambridge University Press, First Publication.
41
Tabary, Camille (2015-2016), Should large – scale environmental crimes be recognized as a ‘core crime’ protected under the Rome Statute?, Master Thesis, L.L.M International Criminal Law, Columbia Law School and Universiteit Van Amsterdam.
42
White, Rob (2018), Climate Change Criminology (New Horizons in Criminology), Bristol University Press, Bristol, First publication.
43
Wijdekop, Femke (2016), AGAINST ECOCIDE: “Legal Protection for Earth”, 13 November 2016, Available at: https://www.green-technology.org/magazinenews/against-ecocide-legal-protection-for-earth/, last visited: 13 December 2017.
44
Zierler, David (2011), The invention of ecocide: agent orange, Vietnam, and the scientists who changed the way we think about the environment, The University of Georgia Press, First publication.
45
Zwijnenburg, Wim et al. (2017), “Living under a black sky: Conflict pollution and environmental health concerns in Iraq”, Pax, The Netherlands, November, pp: 1-36.
46
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی رویکرد بازپروری در کیفرگذاری جرایم اطفال و نوجوانان
در سالهای اخیر ضمانتاجراهای کیفری ناظر بر جرایم اطفال و نوجوانان در بسیاری از کشورها تحت تاثیر رویکردهای بازپرورانه شکل گرفته و تلاش شده است تا از کیفرهای سختگیرانه اجتناب شود. این رویکرد در نظام عدالت کیفری ایران نیز الهامبخش تحولات جدیدی در حوزه کیفرگذاری بوده است. در چنین شرایطی، مساله با اهمیت این است که سیاستگذاران تا چه اندازه متعهد به سیاست بازپروری اطفال و نوجوانان بزهکار بوده و در راستای تامین آن رفتار کردهاند. برای پاسخگویی به این پرسش، روش تحلیل محتوای کیفی قوانین کیفری (تحلیل مضمون قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی کیفری)به عنوان شیوه جمعآوری دادهها استفاده شده است. همچنین، به مناسبت و در جهت تایید نتایج تحلیل محتوا، به یافتههای حاصل از مشاهده غیر مشارکتی دادگاههای اطفال و نوجوانان (۲۰ جلسه) استناد شده است.یافتههای حاصل از پژوهش بیانگر نوعی آشفتگی در کیفرگذاری است که بر مبنای آن مدل بازپروری در مرحله قانونگذاری تاکنون نتوانسته است به الگوی اصلی در این حوزه مبدل شود. تعیین کیفر بر اساس شدت جرم، تاکید بر نگهداری در موسسات اطفال و نوجوانان (کانون اصلاح و تربیت) به عنوان ضمانتاجرای غالب، عدم استفاده از کیفرهای تجربهمحور، کماهمیتی ابعاد درمانی اصلاحی ضمانتاجراها و توجه ناکافی به کیفرهای اجتماعی و کاستیهای آن، مواردی هستند که شاخصهای التزام به بازپروری را کمرنگ جلوه میدهند. بنابراین، ضروری است تا با استفاده از رویههای تجربهمحور، غنی بخشیدن به رویکردهای نظری و فراهم آوردن بسترهای اجراییِ، ابعاد بازپرورانه کیفرهای جرایم اطفال و نوجوانان را تقویت کرد.
https://jqclcs.ut.ac.ir/article_78720_0e0e4ee4d45203597c31468d7ce55192.pdf
2020-08-22
163
179
10.22059/jqclcs.2020.277504.1404
اطفال و نوجوان بزهکار
کیفرگذاری
نگهداری در کانون اصلاح و تربیت
کیفرهای اجتماعی
بازپروری
آزاده
صادقی
sadeghiazade@yahoo.com
1
استادیار دانشگاه مازندران
LEAD_AUTHOR
1. آشوری، محمد؛ عظیمزاده، شادی (۱۳۹۲)، «جایگاه پروندۀ شخصیت در فرایند پیشگیری از پایدارشدن بزهکاری جوانان»، فصلنامۀ حقوق، دورۀ ۴۳، ش ۱، صص ۱۹5-۲۱۳.
1
توجهی، عبدالعلی (۱۳۹۴)، آسیبشناسی قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، چ 1، تهران: انتشارات قوۀ قضاییه.
2
سرمد، زهره؛ بازرگان عباس؛ حجازی، الهه (۱۳۸۶)، روشهای تحقیق در علوم رفتاری، چ 14، تهران: انتشارات آگاه.
3
غلامی، حسین (۱۳۹۲)، «الگوها یا گونههای عدالت کیفری اطفال»، مجلۀ آموزههای حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ش 6، صص ۸۹-۱۰۶.
4
فرجیها، محمد؛ مقدسی، محمدباقر (۱۳۸۹)، «رویکرد عوامگرایی کیفری به عدالت کیفری نوجوانان و جوانان»، مجلۀ آموزههای حقوقی، ش ۱۴، صص ۳-۲۷.
5
مؤمنیراد، اکبر؛ علیآبادی، خدیجه؛ فردانش، هاشم؛ مزینی، ناصر (۱۳۹۲)، «تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج»، فصلنامۀ اندازهگیری تربیتی، سال چهارم، ش ۱۴، صص ۱۸۷-۲۲۲.
6
نجفی ابرندآبادی، علیحسین (۱۳۸۶-۱۳۸۷)، تقریرات درس جرمشناسی بازپروری بزهکاران، دورۀ دکتری دانشگاه تربیت مدرس.
7
Bishop, D. M.; Leiber, M. and Johnson, J. (2010), “Contexts of decision making in the juvenile justice system: An organizational approach to understanding minority overrepresentation”, Youth violence and juvenile justice, 8(3), pp: 213-233.
8
Blackshaw, J; Ritchie-Wearn, M. (2001), “Introducing Evidence-Based Practice Into Youth Justice Services In The Department Of Families, Queensland”, In conference The Character, Impact and Prevention of Crime in Regional Australia convened by the Australian Institute of Criminology, in Townsville, Australia.
9
Drake, K.; Aos, S and Millerm M, G. (2009), “Evidence-based public policy options to reduce crime and criminal justice costs: Implications in Washington State”, Victims and offenders 4, no. 2, pp: 170-196.
10
Dufour, I.; Villeneuve, M. P. and Lafortune, D. (2018), “Does the “last chance” sentence work? Ten years of failures and successes under a juvenile intermediate sanction in Canada”, Punishment & Society, 20(5), pp: 539-561.
11
Dünkel, F. (2014), “Juvenile Justice Systems in Europe–Reform developments between justice, welfare and ‘new punitiveness’”, Criminological studies. 1(1), pp: 31-76.
12
Ellis, S.; Gately, N.; Rogers, S. and Horrigan, A. (2018), “Give them a chance: public attitudes to sentencing young offenders in Western Australia”, Youth Justice, 18(2), pp: 169-187.
13
Farrell, H. (2018), Rehabilitation in Washington’s Juvenile Justice System: How Longer Sentences may be Well-Intentioned yet Ineffective. Washington State Legislative Internship Program University of Washington, Seattle.
14
Holloway, E. D.; Cruise, K. R.; Downs, S. M.; Monahan, P. O., and Aalsma, M. C. (2017), “Juvenile probation officer self-assessed mental health competency as a predictor of case management practices”, Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research, 44(4), pp: 534-546.
15
Lipsey, M. W.; Conly, C. H.; Chapman, G. and Bilchik, S. (2017), Juvenile justice system improvement: Implementing an evidence-based decision-making platform. Center for Juvenile Justice Reform, Georgetown University.
16
Lowenkamp Christopher T.; Anthony W. Flores; Alexander M. Holsinger; Matthew D. Makarios d and Edward J. Latessa (2010), “Intensive supervision programs: Does program philosophy and the principles of effective intervention matter?”, Journal of Criminal Justice. 38(4), pp: 368-375.
17
Mathys, C. (2017), “Effective components of interventions in juvenile justice facilities: How to take care of delinquent youths?”, Children and Youth Services Review,73, pp: 319-327.
18
McLaughlin, E. and Muncie, J. (2012), The Sage dictionary of criminology, Sage.
19
Mears, D. P.; Cochran, J. C.; Stults, B. J.; Greenman, S. J.; Bhati, A. S. and Greenwald, M. A. (2014), “The “true” juvenile offender: Age effects and juvenile court sanctioning”, Criminology, 52(2), pp: 169-194.
20
Mears, D. P.; Cochran, J. C.; Greenman, S. J.; Bhati, A. S. and Greenwald, M. A. (2011), “Evidence on the effectiveness of juvenile court sanctions”, Journal of Criminal Justice, 39(6), pp: 509-520.
21
Păroşanu, A.; Pruin, I. R.; Grzywa-Holten, J. and Horsfield, P. (2014), Alternatives to Custody for Young Offenders and the Influence of Foster Care in European Juvenile Justice, Brüssel: International Juvenile Justice Observatory.
22
Petrosino, A.; Boruch, R. F.; Soydan, H.; Duggan, L. and Sanchez-Meca, J. (2001), “Meeting the challenges of evidence-based policy: The Campbell Collaboration”, The ANNALS of the American academy of political and social science, 578(1), pp: 14-34.
23
Ryon, S. B.; Early, K. W. and Kosloski, A. E. (2017), “Community-based and family-focused alternatives to incarceration: A quasi-experimental evaluation of interventions for delinquent youth”, Journal of Criminal Justice, 51, pp: 59-66.
24
Schwalbe, C. S.; Ibrahim, R. W.; Brewer, K. B.; MacKenzie, M. J., and Gearing, R. E. (2013), “Is program structure related to stigma and community acceptance of justice-involved adolescents?”, Children and Youth Services Review, 35(5), pp: 871-876.
25
Young, S.; Greer, B. and Church, R. (2017), “Juvenile delinquency, welfare, justice and therapeutic interventions: a global perspective”, BJPsych bulletin, 41(1), pp: 21-29.
26
Underwood, L. A.; Von Dresner, K. S. and Phillips, A. L. (2006), “Community treatment programs for juveniles: A best-evidence summary”, International Journal of Behavioral Consultation and Therapy, 2(2), pp: 286-304.
27
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی تحقیقات جنایی پرونده های مرگ در زندان در پرتو اصول و موازین بین المللی
انجام تحقیقات جنایی در پروندههای مرگ در زندان، مستلزم رعایت شرایطی است تا در پرتو آنها، شاکیان این پروندهها بتوانند از حق شکایت کیفری خود بهره گیرند. در اسناد حقوق بشری، نظر به اهمیت رعایت حق سلامت جسمانی محکومان و بازداشتشدگان از سوی مقامات زندان، استانداردهایی چون اصل سرعت در انجام تحقیقات، استقلال آن و نیز مشارکت شاکیان در فرایند تحقیقات، پیش-بینی شده است. با این حال برخی نظامهای کیفری، در عمل با ایجادِ نظاممندِ برخی موانع، دسترسی بازماندگان و بزهدیدگان مرگ در زندان به عدالت را محدود میسازند. به حاشیهراندن خانوادهها و وکلای بزهدیدگان به بهانة محرمانه بودن تحقیقات، فقدان ساختارهای سازمانی مستقل و غیروابسته برای انجام تحقیقات، و به طور کلی ایجاد موانع و اختلال در مسیر تحقیقات جنایی کارآمد، کشف حقیقتهای پروندههای مرگ در زندان را با چالشهای اساسی روبرو میسازد. پرسش اصلی این مقاله این است که اصول پذیرفتهشده در ارتباط با تحقیقات جنایی این پروندهها تا چه اندازه مورد پذیرش نظام عدالت کیفری ایران قرار گرفته است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد رعایت استانداردهای موردبحث در پروندههایی که تحقیقات مربوط به آن به طور انحصاری توسط نظام قضایی انجام میپذیرد در مقایسه با پروندههایی که از دخالت فراقوهایِ کمیتههای ویژة دولت و مجلس در انجام تحقیقات برخورداند دارای اختلافی معنادار هستند.
https://jqclcs.ut.ac.ir/article_78721_834a20a1a006c16d8b90e85c74b5a5d4.pdf
2020-08-22
181
205
10.22059/jqclcs.2020.266064.1348
تحقیقات جنایی
مرگ در زندان
فوریت
استقلال
جامعیت
مشارکت بزهدیدگان
محمد
فرجیها
mohammadfarajiha@gmail.com
1
دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
مهدی
غلامپور
mahdigholampour66@gmail.com
2
دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
١. آخوندی، محمود ( 1384 )، آیین دادرسی ک یفری، ج 5، چ 1، تهران: مجد .
1
گفتوگو با محسنی اژهای، دادستان » ،(1389/4/ ٢. پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضر ت آیتاللهالعظمی خامنهای ( 26
2
دسترسی ،« کل کشور دربارة مسائل انتخابات ریاست جمهوری، حادثۀ کهریزک و عملکرد خودیها در جریان اتفاقات سال 88
3
.1397/05/ آخرین بازدید 01 ،www.farsi.khamenei.ir : در
4
8511 ، دسترسی - کد خبر: 03312 ،«. بهرامیان از احضارش به دادسرای کارکنان دولت خبر داد » ،(1385/11/ ٣. خبرگزاری ایسنا ( 7
5
. 1397/05/ آخرین بازدید 24 ،www.isna.ir : در
6
، کد خبر 91103017855 ،«. پروندة مرگ ستار بهشتی هنوز به دادگاه ارسال نشده است » ،(1391/10/ ۴. خبرگزاری ایسنا ( 30
7
.1397/03/ آخرین بازدید 15 ،www.isna.ir : دسترسی در
8
8304 ، دسترسی در : - کد خبر 10777 ،« دومین دادگاه علنی پرونده زهرا کاظم ی » ،(1383/4/ ۵. خبرگزاری ایسنا ( 27
9
.1397/05/ آخرین بازدید 04 ،www.isna.ir
10
8208 ، دسترسی در: - کد خبر 03069 ،«. سعید مرتضوی : کمیسیون اصل 90 را صالح نمیدانم » ،(1382/8/ ۶. خبرگزاری ایسنا ( 7
11
.1397/03/ آخرین بازدید 04 ،www.isna.ir
12
.« گزارش هی ئت ویژة رئیسجمهوری برای رسیدگی به مسئلۀ فو ت خانم زهرا کاظمی » ،(1382/4/ ٧. خبرگزاری ایسن ا ( 29
13
کد ،« متن کامل گزارش کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی در مورد پروندة زهرا کاظمی » ،(1382/8/ ٨. خبرگزاری ایسن ا ( 6
14
.1397/03/ آخرین بازدید 01 ،www.isna.ir : 8208 ، دسترسی در - خبر: 02264
15
کد خبر 92100603204 ، دسترسی در: ،« ناگفتههایی از پروندة مرگ ستار بهشتی » ،(1392/10/ ٩. خبرگزاری ایسنا ( 6
16
.1397/05/ آخرین بازدید 04 ،www.isna.ir
17
204 دو رة 50 ، شمارة 1، بهار و تابستان 1399
18
کد خبر ،«. وکیل مدافع خانوادة اکبر محمدی: منتظر اعلام نظر معاون دادستان هستیم » ،(1386/1/ ١٠ . خبرگزاری ایسن ا ( 21
19
.1397/03/ آخرین بازدید 04 ،www.isna.ir : 8601 ، دسترسی در -06656
20
، کد خبر 77905 ،« اطلاعیۀ مهم سازمان قضایی نیروهای مسلح در مورد پروندة کهریزک » ،(1388/9/ ١١ . خبرگزاری تابناک ( 28
21
.1397 /4/ آخرین بازدید 16 ،www.tabnak.ir : دسترسی در
22
،www.tabnak.ir : کد خبر 13611 ، دسترسی در ،«. پروندة زهرا بن ییعقوب مختومه شد » ،(1387/4/ ١٢ . خبرگزاری تابنا ک ( 20
23
.1397/4/ آخرین بازدید 16
24
دسترسی ،« گزارش خبرگزاری تس نیم از چهلوهشتمین نشست خبری سخنگوی قوة قضاییه » ،(1392/4/ ١٣ . خبرگزاری تسنیم ( 10
25
. 1397/6/ آخرین بازدید 15 ،www.tasnimnews.com : در
26
استمداد خانوادة دکتر زهرا بن ییعقوب از مردم ایران: آیا فریادرسی در این کشور » ،(1387 /8/ ١۴ . خبرگزاری عصر ا یران ( 6
27
. 1397/06/ آخرین بازدید 10 ،www.asriran.com : کد خبر 55199 ، دسترسی در ،«؟ هست
28
اظهار بیاطلاعی سخنگوی قوة قضاییه از تشکیل کمیتۀ ویژة رسیدگی به پروندة جانباز رجب ی » ،(1383/9/ ١۵ . خبرگزار ی مهر ( 17
29
. 1397 /4/ آخرین بازدید 16 ،www.mehrmews.ir : کد خبر 137149 ، دسترسی در ،« ثانی
30
، کد خبر 2029108 ،«. توصیۀ علی مطهری به پلیس فتا: مطالب ستار بهشتی چندان مهم نبود » ،(1392/1/ ١۶ . خبرگزاری مهر ( 20
31
.1397/4 / آخرین بازدید 16 ،www.mehrmews.ir
32
حق و مصلحت، ج 2، چ 3، تهران: نشر نی. ،«؟ حق یا ارزش حیات » ،( ١٧ . راسخ، محمد ( 1393
33
کد خبر 52941 ، دسترسی ،«. کمیتهای مسئول پیگیری پروندة جانباز رجبی ثانی شد » ،(1383/9/ ١٨ . روزنامۀ جامجم ( 7
34
.1397/05/ آخرین بازدید 12 ،www.jamejamonline.or : در
35
،«. در نامه به رئیس قوه قضاییه، رئیسجمهور خواستار تعیین مقصر مرگ زهرا کاظمی شد » ،(1382/04/ ١٩ . روزنامۀ همشهری ( 31
36
. شمارة 3114
37
،« رعایت موازین قانونی در فرایند تحقیقا ت پ لیسی؛ سازوکارهای درون سازما نی » ،( ٢٠ . فرجیها، محمد؛ مقدسی ، محمدباقر ( 1388
38
فصلنامۀ مطالعا ت پیشگیری از جرم، سال چهارم، ش 11 ، تابستان.
39
٢١ . قاری سیدفاطمی، سیدمحمد ( 1390 )، حقوق بشر در جهان معاصر، دفتر اول، چ 3، تهران: شهر دانش.
40
٢٢ . گال، مردیت و دیگرا ن ( 1383 )، رو شهای تحقیق کمی و ک یفی در علو م ترب یتی و روانشناسی، ترجمۀ احمدرضا نصر و
41
دیگران، ج 2، چ 1، تهران: سمت و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
42
1382 )، مشروح مذاکرات مجلس /8/ ٢٣ . گزارش کمی سیون اصل نود مجلس شورای اسلامی در مور د پروندة زهر ا کاظمی ( 21
43
شورای اسلامی، دورة ششم، جلسۀ 367 ، روزنامۀ رسمی .
44
1388 )، مشروح /10/ ٢۴ . گزارش کمیسیون ام نیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی دربارة بازداشتگاه کهریزک ( 20
45
. مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دورة هشتم، جلسۀ 160 ، روزنامۀ رسمی، شمارة 18909
46
1391 )، مشروح /10/ ٢۵ . گزارش کمیسیون امنیت م لی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در مورد مرگ ستار بهشتی ( 17
47
. مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دورة نهم، جلسۀ 55 ، روزنامۀ رسمی، شمارة 19793
48
٢۶ . هس، کارن؛ میلر، ل یندا اس ( 1382 )، پلیس در اجتماع، ترجمۀ رضا کلهر، ج 1، چ 1، انتشارا ت دانشگاه علوم انتظامی ناجا.
49
27. Adeleke, A.; Ni Aingleis, B.; Cooney, L.; Lynch, J.; Murray, N.; Sheedy, K. and Yousef, A.
50
(2015), Deaths in Custody; Is Ireland’s Investigative Process Compliant with Article 2 of
51
the European Convention on Human Rights?.
52
28. Amnesty International (1997), Australia- Death in custody: How many more?.
53
29. Angiolini, E. (2017), Report of the independent review of deaths and serious incidents in
54
police custody.
55
30. Beckett, C. (1999), “Deaths in custody and the inquest system”, Critical Social Policy, 19(2),
56
pp: 271-280.
57
ارزیابی تحقیقات جنایی پروندههای مرگ در زندان در پرتو اصول و موازین بینالمللی 205
58
31. Chavalier-Watts, J. (2010), “Effective investigations under article 2 of the European
59
Convention on Human Rights: securing the right to life or an onerous burden on a State?”,
60
European journal of international law, 21(3), pp: 701-721.
61
32. Easton, j. (2017), The impact of bereaved family participation in the inquest process in
62
England and Wales following a death in custody, Doctoral dissertation, University of
63
33. Edwards v UK (2002), 35 EHRR 487.
64
34. European Court of Human rights (2018), Guide on Article 2 of the convention – Right to
65
35. International committee of red cross (2013), Guidelines for investigating deaths in custody.
66
36. House of Lords/House of Commons Joint Committee on Human Rights (2004), Deaths in
67
Custody, Third Report of Session 2004–05.
68
37. Independent office for police conduct (2017), Deaths during or following police contact,
69
statistics for England and Wales 2017/18.
70
38. INQUEST (2016), Trust, justice and accounability, INQUEST’s submission to CQC
71
Review of investigations into deaths in nhs trusts.
72
39. Lindon, G. and Roe, S. (2017), Deaths in police custody: A review of the international
73
40. Marc Bollmann; Morris Tidball-Binz; Bernice Elger and Patrice Mangine (2018),
74
Investigation of death in custody, monitoring Detention, Custody, torture and Ill-
75
41. Martynowicz, A. (2011), “Oversight of prison conditions and investigations of deaths in
76
custody: international human rights standards and the practice in Ireland”, The Prison Journal,
77
91(1), pp: 81-102.
78
42. Review of the investigative process following a death associated with police contact (2011).
79
43. Rogan, M. (2012), Deaths in prison custody: Information for Families and Others
80
44. Shaw, H. and Coles, D. (2007), Unlocking the truth: Families' Experiences of the
81
Investigation of Deaths in Custody. Inquest.
82
45. The Minnesota protocol on the investigation of potentially unlawful deaths (2016).
83
46. Wangmo, T.; Ruiz, G.; Sinclair, J.; Mangin, P. and Elger, B. S. (2014), “The investigation of
84
deaths in custody: a qualitative analysis of problems and prospects”, Journal of forensic and
85
legal medicine, 25, pp: 30-37.
86
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل تلفیقی جرم حکومتی در پرتو فنون خنثی سازی و مکانیسم های دفاعی
جرمِ حکومتی به معنای ایرادِ آسیب و صدمه به حقوق بنیادین بشر از سوی سازمانِ حکومت در راستای اهداف و منافع خویش، با برپایی نخستین حکومتها متولد شد. وانگهی علی رغمِ اهمیّت و گستردگی، تاکنون ابعاد مختلف و به ویژه تبیین جرم شناختی این جرایم، چنان که باید، مورد مداقه ی پژوهشگرانِ علوم جنایی قرار نگرفته است. در میانِ رویکردهای مختلفی که می توان از آن ها برای توضیح جرمِ حکومتی بهره جست، پژوهش پیش رو با استفاده از راهبرد تلفیق و فایده ستانی از نظریه فنون خنثی سازی و مکانیسم های دفاعی به عنوان دو دیدگاه مکمل به دنبالِ تبیینِ تلفیقی جرم حکومتی با استفاده از روش تلفیق مفهومی است. یافته های حاصل از پژوهش حاکی از آن است که حکومت ها طی یک فرآیند مبتنی بر روش های انکار و توجیه مبادرت به ارتکاب جرایم حکومتی می کنند. بدین ترتیب در قدم نخست اصلِ وجودِ جرایم حکومتی انکار می شود، در مرحله ی بعدی ناچیز انگاری زیا های وارده بر بزه دیدگان و سپس مسئولیت گریزی در دستور کار قرار می گیرد. از سوی دیگر در کنار روش های انکار، ابزارهای های موجه سازی(مکانیسم های دفاعی) نظیر فرافکنی، عقلانی سازی، دلیل تراشی و... نیز می توانند با ایفای نقش توجیه کنندگی زمینه ی ارتکاب و یا استمرار جرایم حکومتی را مهیا سازند.
https://jqclcs.ut.ac.ir/article_78722_a7d770bcecd4b4c40cb84c6bb2e80fad.pdf
2020-08-22
207
230
10.22059/jqclcs.2020.288752.1470
جرم حکومتی
جرم شناسی نظری
تلفیق نظری
فنون خنثی سازی
مکانیسم های دفاعی
حسین
غلامی دون
gholami1970@yahoo.com
1
گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
AUTHOR
حسین
جوادی حسین آبادی
hossein_javadi@ymail.com
2
گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
1. ابراهیمی، شهرام (1392)، «تحلیل جرمشناختی جرائم ماموران نظام مالیاتی از منظر فنون خنثیسازی»، ارتقاء سلامت اداری نظام مالیاتی (مجموعه مقالات همایش چالشها و فرصتهای فراروی سلامت نظام مالیاتی کشور با تأکید بر پیشگیری از تخلف)، به کوشش شهرام ابراهیمی، چ 1، تهران: نشر میزان، صص 30-15.
1
احمدوند، محمدعلی (1368)، مکانیسمهای دفاعی روان، چ 1، تهران: نشر بامداد.
2
اخوان علیزاده، الهه (1374)، «مکانیزمهای دفاعی»، مجلۀ تربیت، سال یازدهم، ش 3، صص 20-25.
3
آقاحسینی، علیرضا، محمدیفر، نجات؛ نجفی، داوود (1392)، «بررسی رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی و مشروعیت نظام سیاسی» (مطالعۀ موردی: دانشگاه اصفهان)، فصلنامۀ توسعۀ اجتماعی، دورۀ هفتم، ش 3، صص 181-155.
4
الوارز، الکس (1396)، «اندیشههای ویرانگر، نسلزدایی و نقش ایدئولوژی»، ترجمۀ رحیم نوبهار و فاطمه نوبهار، در: سمولرز، آلت؛ هاومن، رولف، جرمشناسی فراملی بهسوی جرمشناسی جنایات بینالمللی، به کوشش حمیدرضا نیکوکار، چ 1، تهران: نشر میزان، صص 377-346.
5
ایکرز، رونالد؛ سلرز، کریستین (1395)، نظریهها و نظریهپردازان جرمشناسی، ترجمۀ غلامرضا محمد نسل، چ 1، تهران: نشر دادگستر.
6
باراک، گرگ (1396)، «بهسوی مطالعۀ تلفیقی جنایات بینالمللی و بزهکاری دولتی- شرکتی: رویکردی دوسویه به نقض آشکار حقوق بشر»، ترجمۀ حامد صفایی آتشگاه، در: سمولرز، آلت؛ هاومن، رولف، جرمشناسی فراملی بهسوی جرمشناسی جنایات بینالمللی، به کوشش حمیدرضا نیکوکار، چ 1، تهران: نشر میزان، صص 689-656.
7
بشیریه، حسین (1381)، «بحران دولتهای ایدئولوژیک»، مجلۀ بازتاب اندیشه، ش 28، صص 22-17.
8
بلک من، جی اس (1396)، 101 مکانیسم دفاعی (ذهن چگونه از خود دفاع میکند)، ترجمۀ زینب فرزادفر و محمود دژکام، چ 2، تهران: نشر رشد.
9
جهان، فائزه؛ مهرافزون، داریوش؛ حسینی، شراره (1397)، «اثربخشی حساسیتزدایی با حرکات چشم و بازپردازش مجدد بر تنظیم هیجان، مکانیسم دفاعی و کیفیت زندگی در دختران نوجوان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی»، روشها و مدلهای روانشناختی، سال نهم، ش 33، صص 70-51.
10
دارابی، شهرداد (1398)، بزهکاری یقهسرخها، چ 1، تهران: نشر میزان.
11
دارابی، شهرداد (1397)، «پیشگیری از جرائم خونین یقهسرخها»، پژوهشنامۀ حقوق کیفری، سال نهم، ش 2، صص 154-133.
12
راس، جفری ایان (1393)، تحولات جرم سیاسی، ترجمۀ حسین غلامی، چ 3، تهران: انتشارات سمت.
13
رحیمینژاد، اسماعیل؛ آقایاری، مهدی؛ قلیپور، غلامرضا (1394)، «نظریۀ خنثیسازی جرم و ارتباط آن با عدالت ترمیمی»، فصلنامۀ پژوهش حقوق کیفری، سال سوم، ش 11، صص 112-85.
14
روستائی، علیرضا؛ آرشپور، علیرضا (1395)، «پاکسازی قومی مسلمانان میانمار؛ جنایت علیه بشریت یا نسلزدایی؟»، فصلنامۀ پژوهش حقوق کیفری، سال چهارم، ش 15، تابستان، صص 73-45.
15
سلیمی، علی؛ داوری، محمد (1393)، جامعهشناسی کجروری، چ 6، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
16
سمولرز، آلت؛ هاومن، رولف (1396)، جرمشناسی فراملی، بهسوی جرمشناسی جنایات بینالمللی، ترجمۀ گروهی از پژوهشگران علوم جنایی، به کوشش حمیدرضا نیکوکار، چ 1، تهران: نشر میزان.
17
صدری، شمین؛ پزشک، شهلا؛ طیبلی، معصومه (1395)، «ویژگیهای شخصیتی و مکانیسمهای دفاعی بزهکاران پسر کانون اصلاح و تربیت بر اساس نوع جرم»، فصلنامۀ روانشناسی افراد استثنایی، سال ششم، 23، صص 179-197.
18
عبدالهی، معاذ (1397)، تأثیر مدلهای حکومتی در جرمانگاری جرائم دولتی، رسالۀ دکتری رشتۀ حقوق جزا و جرمشناسی، پردیس فارابی دانشگاه تهران.
19
غلامی، حسین (1390)، مقدمه در «درآمدی بر سیاست جنایی توتالیتر: جرم و مجازات در کرۀ شمالی (با تکید بر نقش پلیس)»، مین یون وو، فصلنامۀ مطالعات پیشگیری از جرم، ش 19، تابستان، صص 218-191.
20
غلامی، نبیاله (1398)، پیشگیری از جرائم حکومتی در پرتو مؤلفههای حکمرانی خوب، رسالۀ دکتری رشتۀ حقوق جزا و جرمشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
21
فروید، آنا (1395)، من و سازوکارهای دفاعی، ترجمۀ محمد علیخواه، چ 1، تهران: نشر مرکز.
22
فروید، زیگموند (1395)، مکانیزمهای دفاع روانی، ترجمۀ سیدحبیب گوهری راد و محمد جوادی، چ 1، تهران: نشر رادمهر.
23
قماشی، سعید (1394)، «از جرمشناسی علتشناختی تا جرمشناسی شناختی»، فصلنامۀ تحقیقات حقوقی، دورۀ 18، ش 2، صص 271-247.
24
قمری، حسین؛ رستمی، مریم؛ نادر، مقصود؛ ایل بیگی قلعه نی، رضا (1389)، «مقایسۀ ویژگیهای شخصیتی و مکانیزمهای دفاعی در افراد معتاد و غیرمعتاد»، فصلنامۀ اعتیاد پژوهی سوءمصرف مواد، سال چهارم، ش 15، صص 71-81.
25
قورچی بیگی، مجید (1395)، «جرمشناسی جرائم دولتی: از غفلت جرمشناسی تا جرمشناسی آیندهنگر»، علوم جنایی تطبیقی در پرتو همکاریهای بینالمللی (مجموعه مقالات نکوداشت دکتر سیلویا تلنباخ)، چ 1، تهران: نشر میزان.
26
قورچی بیگی، مجید (1394)، جرمشناسی جرائم یقهسفیدها، چ 1، تهران: انتشارات دادگستر.
27
کوزلاریچ، دیوید؛ ماتئو، ریک؛ جی میلر، ویلیام (1389)، «بزهدیدهشناسی جرائم دولت»، ترجمۀ مجید قورچی بیگی، فصلنامۀ اطلاعرسانی حقوقی، ش 22-21، صص 117-138.
28
کوزلاریچ، دیوید (1396)، «بزهدیدگی و جرمشناسی فراملی»، ترجمۀ مهرداد رایجیان اصلی و مهران پرسته، در: سمولرز، آلت؛ هاومن، رولف، جرمشناسی فراملی بهسوی جرمشناسی جنایات بینالمللی، به کوشش حمیدرضا نیکوکار، چ 1، تهران: نشر میزان، صص 689-656.
29
گرین، پنی؛ وارد، تونی (1398)، جرم حکومتی (دولتها، خشونت، فساد)، ترجمۀ نبیاله غلامی، چ 1، تهران: انتشارات مجد.
30
لسلت، کریستین (1397)، «رویکرد جرمشناختی به جرائم دولتی و پاسخ به آنها»، ترجمۀ آزاده صادقی و جمشید غلاملو، رویکردهای جرمشناختی به حقوق بینالمللی کیفری، به کوشش حمیدرضا نیکوکار، چ 1، تهران: نشر میزان.
31
مفتح، محمدهادی (1393)، «سبک زندگی مدیران زمینهساز»، فصلنامۀ علمی- پژوهشی مشرق موعود، سال هشتم، ش 31، صص 131-153.
32
مهاجری، علی؛ خانلری، عبدالرضا (1388)، جرائم شغلی کارکنان دولت، تهران: شرکت انتشارات کیهان.
33
مهرینژاد، ابوالقاسم؛ شریفی، مهشید (1396)، «رابطۀ مکانیسمهای دفاعی سازگارانه و ناسازگارانه با دینداری در دانشجویان»، دوفصلنامۀ علمی- ترویجی علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، سال پنجم، ش 8، صص 117-138.
34
میرمحمدصادقی، حسین؛ قدیری؛ بهرامآبادی، رشید (1394)، «نقش و جایگاه سیاست در عدالت کیفری حاکم بر جرائم تروریستی»، فصلنامۀ پژوهش حقوق کیفری، سال چهارم، ش 13، صص 49-9.
35
میرمحمدصادقی، حسین (1392)، جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی، چ 24، تهران: نشر میزان.
36
نجفی ابرندآبادی، علیحسین (1391)، تقریراتدرسجامعهشناسیجنایی (جامعهشناسی جرم)، تهیه و تنظیم: مهدی صبوری پور، بازبینی و ویرایش: مجید صادقنژاد نائینی و حامد صفایی آتشگاه.
37
نجفی ابرندآبادی، علیحسین (1395)، تقریرات درس جرمشناسی نظری، تهیه و تنظیم: محبوبه منفرد و انسیه حسینی، مقطع دکتری حقوق جزا و جرمشناسی، دانشگاه شهید بهشتی.
38
نجفی ابرندآبادی، علیحسین (1396)، «جنایات بینالمللی و جرمشناسی»، دیباچه در: جرمشناسی فراملی بهسوی جرمشناسی جنایات بینالمللی، به کوشش حمیدرضا نیکوکار، چ 1، تهران: نشر میزان.
39
نظامزاده، ضرغام؛ قمری گیوی، حسین (1387)، «سازوکارهای دفاعی و راههای مقابله در افراد مبتلا به اختلال اضطراب منتشر و افسردگی اساسی»، مجلۀ روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال چهاردهم، ش 1، صص 38-33.
40
وایت، راب؛ هینز، فیونا (1395)، جرم و جرمشناسی، نظریههای جرم و کجروی، ترجمۀ علی سلیمی، چ 8، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
41
ولد، جرج؛ برنارد، توماس؛ اسنیپس، جفری (1391)، جرمشناسی نظری (گذری بر نظریههای جرمشناسی)، ترجمۀ علی شجاعی، چ 5، تهران: انتشارات سمت.
42
وودوارد، باب (1387)، حکومت انکار: بوش در جنگ، ترجمۀ فریدون دولتشاهی، چ 1، تهران: انتشارات اطلاعات.
43
ویژه، محمدرضا (1389)، «نگرش تطبیقی بر مبانی و ساختار دولت حقوقی»، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی (پژوهشهای حقوق تطبیقی)، دورۀ 14، ش 4، صص 191-167.
44
ویلیامز، فرانک پی؛ مک شین، ماری لین دی (1395)، نظریههای جرمشناسی، ترجمۀ حمیدرضا ملک محمدی، چ 6، تهران: نشر میزان.
45
هویسمان، ویم (1396)، «شرکتها و جنایات بینالمللی»، ترجمۀ رسول عابد، در: سمولرز، آلت؛ هاومن، رولف، جرمشناسی فراملی به سوی جرمشناسی جنایات بینالمللی، به کوشش حمیدرضا نیکوکار، چ 1، تهران: نشر میزان، صص 346-298.
46
یون وو، مین (1390)، «درآمدی بر سیاست جنایی توتالیتر: جرم و مجازات در کره شمالی (با تکید بر نقش پلیس)»، ترجمۀ حسین غلامی، فصلنامۀ مطالعات پیشگیری از جرم، ش 19، صص 218-191.
47
48. اربی، علی بن عیسی (1381)، کشف الغمه فی معرفه الائمه، تبریز: مکتبه بنی هاشم.
48
هیثمی، أبو الحسن نورالدین علی بن أبی بکر بن سلیمان (1414ه.ق)، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، ج 5، القاهرة: نشر مکتبة القدسی.
49
50. Akers, R. L. and Sellers, C. S. (2009), Criminological theories: Introduction, Evaluation, and Application, (5thed.), Oxford: Oxford University Press.
50
51. Barak, Gregg (1990), “Crime, criminology and human rights,towards an understanding of state criminality”, Journal of Humanjustice, (2)1, pp: 11-28.
51
52. Bowins, Brad (2004), “Psychological Defense Mechanisms: A New Perspective”, The American Journal of Psychoanalysis, Vol. 64, No. 1, pp: 1-26.
52
53. Chambliss, William and Moloney, Chris (2015), State Crime, Routledge.
53
54. Cohen, Stanley (1993),“Human rights and crimes of the state: the culture of denial, australian and New Zealand Journal of Criminology”, Vol. 26, Issue 2, pp: 97-115.
54
55. Dawn, L Rothe and Jeffrey, Ian Ross (2008), “The Marginalization of State Crime in Contemporary Introductory Textbooks in Criminology”, Critical Sociology, Vol. 34, Iss. 5, pp: 741-752 .Available at: http://works.bepress.com/jeffreyianross/57
55
56. Doig, Alan (2011), State Crime, Taylor & Francis e-Library.
56
57. Gellerman, Saul W. (2003), “Why Corporations Can’t Control Chicanery.” Business Horizons, 46 (3), pp: 17–24.
57
58. Geva, Aviva (2006), “A Typology of Moral Problems in Business: A Framework for Ethical Management”, Journal of Business Ethics, 69 (2), pp: 133–47.
58
59. Green, Penny & Ward, Tony (2004), State crime: governments, violence and corruption, Pluto Press.
59
60. Grohol, John M. (2016), “15 Common Defense Mechanisms”, Available at: psychcentral.com/lib/15-common-defense-mechanisms
60
61. Hamm, M. S. (2002), “Stanley Cohen, States of Denial: Knowing About Atrocities and Suffering”, Critical Criminology, 11(2), pp: 177-183.
61
62. Henry, Stuart and Eaton, Roger (1999), Degrees of Deviance: Student Accounts of Their Deviant Behavior, Salem: Sheffield Publishing. Available at: https://doi.org/10.1080/1057610X.2018.1452754
62
63. Kaptein, Muel and Helvoort, Martien (2018), “A Model of Neutralization Techniques”, Deviant Behavior, volume 39. Available at: https://doi.org/10.1080/01639625.2018.1491696
63
64. Kauzlarich, D. and Kramer, R. C. (1998), Crimes of the American nuclear state: At home andabroad, Boston: Northeastern University Press.
64
65. Kieffer, Scott M and Sloan, John J. (2009), “Overcoming Moral Hurdles: Using Techniques of Neutralization by White-Collar Suspects as an Interrogation Tool”, Security Journal, 22, pp: 317 – 330.
65
66. Michalowski, Raymond (2013), What is Crime? Why is Criminology?, Northern Arizona University.
66
67. Moran, Richard (1974), Political crime, doctoral dissertation, University of ennsylvania.
67
68. Nicholson, Jason and Higgins, George E. (2017), “Neutralization/Drift Theory”, In The Encyclopedia of Juvenile Delinquency and Justice, John Wiley & Sons Inc, 1 edition.
68
69. Pruitt, William R. (2014), “How Criminology can engage in the Theorizing on Genocide”, International Journal of Criminal Justice Sciences, Vol 9 Issue.
69
70. Rothe ,Dawn L. (2009), State Criminality: The Crime of All Crimes. Lexington Books.
70
71. Rothe, Dawn L and Kauzlarich, (2010), David. State Crime Theory and Control in Criminology and Public Policy, Edited by Hugh D. Bar low and Scott H. Decker. Temple University.
71
72. Rothe, Dawn L. and Mullins ,Christopher W. Southern Illinois University , Carbondale(2009), “Toward a Criminology of International Criminal Law: An Integrated Theory of International Criminal Violations”, International Journal of Comparative and Applied Criminal Justice. Volume 33, Issue 1, pp: 97-118.
72
73. Rothe, Dawn L and Ross, Jeffrey Ian (2008), “The Marginalization of State Crime in Introductory Textbooks on Criminology”. Critical Sociology 34(5), pp: 741-752.
73
74. Ross, Jeffrey Ian (ed.) (2000), Varieties of State Crime and Its Control, Monsey, NJ: Criminal Justice Press.
74
75. Shigihara, Amanda M. (2013), “It’s Only Stealing a Little a Lot: Techniques of Neutralization for Theft amongRestaurant Workers”, Deviant Behavior 34 (6), pp: 494–512.
75
76. Sykes, Gresham M and David Matza. (1957), “Techniques of Neutralization: A Theory of Delinquency”, American Sociological Review 22 (6), pp: 664–70.
76
77. Ward, Tony and Green, Penny (2000), “Ligitimacy, Civil Cociety and State Crime”, Social Justice, 27(4), pp: 76-93.
77
78. Whyte, David (2016), “It’s common sense, stupid! Corporate crime and techniques of neutralization in the automobile industry”, Crime, Law and Social Change, Volume 66, Issue 2, pp: 165–181.
78
79. Williams, K. S. (2010), “State crime”, In F. Brookman, M. Maguire, & T. Bennett (Eds.), Handbook on crime, Cullompton, England: Will, pp: 742–761.
79
ORIGINAL_ARTICLE
ضرورت پیادهسازی الگوی کیفردهی رهنمودمحور در تعزیرات
کیفردهی یکی از مهمترین مراحل فرآیند کیفری و تجلیگاه اهداف کیفرگذاری است. تعدد عوامل، افراد، نهادها و گسترة آزادی عمل کیفردهندگان سامانبخشی این حوزه را ضروری مینماید. یکی از راهبردهای ساماندهی به این فرآیند در چارچوب الگوی کیفردهی معین، بهکارگیری اصول راهنما یا رهنمودهای کیفردهی است. رهنمودهای کیفردهی مجموعه معیارهاییاند که بهمنظور ایجاد رویههای کیفردهی عقلانی و سازگار و ساختارمند کردن صلاحدید قضایی بهکار میروند. این رهنمودها براساس مخاطب، قدرت الزامآوری و گسترة آزادی عمل مقام کیفردهنده به رهنمودهای هیئتهای آزادی مشروط، رهنمودهای اختیاری و رهنمودهای اجباری تفکیک میشوند. همچنین رهنمودهای کیفردهی براساس شیوة اتخاذی در تعیین کیفر به دو گونة رهنمودهای مبتنی بر جدول و رهنمودهای بدون جدول یا روایی تقسیم میشوند. درحالحاضر استفاده از رهنمودهای کیفردهی در نظامهای مختلف آنچنان رواج یافته که امروزه با الگوی مستقل رهنمودمحور کیفردهی مواجه هستیم. پژوهشها حاکی از افزایش یکدستی، انسجام و پیشپینیپذیری در کیفردهی بدین شیوه هستند. نظام کیفردهی در حوزة تعزیرات از الگوی معین تبعیت میکند، با این حال کاربست نهادهای کیفردهی نامعین و اختیارات گستردة قضات در چارچوب کیفردهی معین، کیفردهی را با چالشهای گوناگونی روبهرو کرده است که نبود سازوکار و چارچوب قانونی سامانبخشْ در موارد بسیاری ناهمسانی، عدم پیشبینیپذیری و تشتت آراء را بهبار میآورد. نوشتار حاضر با مطالعة انواع رهنمودهای کیفردهی و با بهتصویر کشیدن ضرورت ساماندهی به فرآیند کیفردهی در حوزة تعزیرات و خلأ قانونی و ساختاری در این حوزه، کاربست و پیادهسازی رهنمودهای کیفردهی با ساختار روایی را پیشنهاد میدهد.
https://jqclcs.ut.ac.ir/article_78723_72d8bf5b729d4c35309e06b990e43fe9.pdf
2020-08-22
231
256
10.22059/jqclcs.2020.296459.1520
الگوی کیفردهی رهنمودمحور
رهنمودهای اختیاری
رهنمودهای اجباری
تعیین کیفر براساس/بدون جدول
کیفردهی در حوزة تعزیرات
فیروز
محمودی جانکی
firouzmahmoudi@ut.ac.ir
1
عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی
AUTHOR
سمانه
طاهری
samaneh_taherie@yahoo.com
2
دانشجوی دکترای دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
۱. الهام، غلامحسین؛ کریمی، مهدی (۱۳۹۴)، «تأثیر عوامل فراقانونی و قانونی خاص بر تفاوت آرا در تعیین مجازات قضایی در جرائم مشابه»، مطالعات حقوق کیفری و جرمشناسی، دورة ۲، ش ۴ و ۵، صص 193-۲۱۲.
1
۲. الهام، غلامحسین؛ نصیری، مصطفی (۱۳۹۵)، «آزادی عمل قضایی در صدور قرارهای تأمین کیفری»، مجلس و راهبرد، سال ۲۳، ش ۸۷، صص ۱۳۷-۱۶۲.
2
۳. صبوریپور، مهدی (۱۳۹۷)، «نظاممندسازی کیفرگزینی تعزیری در حقوق ایران»، مطالعات حقوق کیفری و جرمشناسی، دورة ۴۸، ش ۱، صص ۱۲2-۱۴۳.
3
۴. خالقی، علی(۱۳۹۴)، نکتهها در قانون آیین دادرسی کیفری، چ 5، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهردانش.
4
۵. محمودی جانکی، فیروز (۱۳۸۸)، «نظام کیفردهی؛ هدفها و ضرورتها»، تازههای علوم جنایی، زیر نظر علیحسین نجفی ابرندآبادی، تهران: نشر میزان.
5
۶. مهرا، نسرین (۱۳۸۶)، «کیفر و چگونگی تعیین آن در فرایند کیفری انگلستان (با تأکید بر کارکردهای کیفر)»، فصلنامة تحقیقات حقوقی، دورة ۱۰، ش ۱۳۷، صص 49-۹۶.
6
۷. مهرا، نسرین (۱۳۸۹)، «رهنمودهای تعیین مجازات در انگلستان و ولز»، فصلنامة حقوق، دورة ۴۰، ش ۳، صص 335-۳۵۳.
7
۸. مهرا، نسرین؛ قورچیبیگی، مجید؛ مؤذن، عباس (۱۳۹۶)، «تحلیل تطبیقی الگوهای کیفردهی در نظام کیفری ایران و انگلستان»، پژوهش حقوق کیفری، سال 6، ش 20، صص 105-۱۴۰.
8
۹. مهرا، نسرین؛ یکرنگی، محمد؛ مؤذن، عباس (۱۳۹۷)، «سیاست کیفری ایران بعد از انقلاب در تعزیرات»، مجلة حقوقی دادگستری، سال 82، ش 103، صص 175-۲۰۰.
9
۱۰. میرمجیدی، سپیده؛ غلاملو، جمشید، (۱۳۹۷)، «گسترة مشروعیت آزادی عمل قضایی در پرتو اصل حاکمیت قانون (مطالعة موردی پروندههای رابطة نامشروع)»، مطالعات حقوق کیفری و جرمشناسی، دورة ۴۸، ش ۲، صص 447-۴۷۱.
10
11. Ashworth, Andrew (2015), Sentencing and criminal Justice, sixth edition, Cambridge university press.
11
12. Ashworth, Andrew and Roberts. V Julian (2013), “The Origins and Nature of the Sentencing Guidelines in England and Wales”, in: Ashworth, Andrew and Roberts. V Julian (eds), Sentencing Guidelines Exploring the English Model, Oxford, Oxford university press, pp: 1-11.
12
13. Burglary Offences Definitive Guideline (2011). Available at: https://www. sentencingcouncil.org.uk/wp-content/uploads/Burglary-definitive-guideline-Web.pdf
13
14. Frase, S. Richard (2013), Just Sentencing, principles and procedures for a workable system, Oxford, Oxford University Press.
14
15. Frase, S. Richard (2005), “State Sentencing Guidelines: Diversity, Consensus, and Unresolved Policy Issues”, 105 Colum. L. Rev., pp: 1190-1229. Available at: http://scholarship.law.umn.edu/faculty_articles/507.
15
16. Gutiérrez, David (April, 2019), Paroles Guidelines Annual Report FY 2018, The Texas Board of Pardons and Paroles.
16
17. Kramer, H. John (2009), “Mandatory sentencing guidelines: The framing of justice”, Criminology & Public Policy, Volume 8, Issue 2, pp: 313-321.
17
18. Mitchell, Lyn Kelly (2017), “Sentencing Commissions and Guidelines By the Numbers: Cross-Jurisdictional Comparisons Made Easy By the Sentencing Guidelines Resource Center”, the Robina Institute in Criminal Law and Criminal Justice. Available at: https://sentencing.umn.edu/
18
19. Minn. Sentencing Guidelines and Commentary, Sentencing Guidelines Grid – Eff. (August 1, 2019). Available at: https://mcaa-mn.org/news/463875/2019-MN-Sentencing-Guidelines-and-Commentary.htm
19
20. Reitz, R. Kevin (2013), “Comparing Sentencing Guidelines: Do US Systems Have Anything Worthwhile to Offer England and Wales?”, in: Ashworth, Andrew & Roberts, Julian, Sentencing Guidelines, Exploring the English Model, Oxford, Oxford university Press, pp:182-201.
20
21. Roberts, Julian V. (2013), “Sentencing Guidelines in England and Wales: Recent Developments and Emerging Issues”, 76 Law and Contemporary Problems, pp: 1-25.
21
22. Sparks, F. Richard, “The Construction of Sentencing Guidelines— A Methodological Critique”, in: Blumstein, Alfred & et al (eds), Research on Sentencing: The Search for Reform: Volume II, National Academy Press, Washington, D.C. 1983, pp: 194-264.
22
23. Tonry, Michael (2016), Sentencing fragments, Oxford, Oxford university press.
23
24. Tonry, Michael (1996), Sentencing matters, Oxford, Oxford university press.
24
25. Wasik, Martin (2014), A Practical approach to sentencing, fifth edition, Oxford, Oxford University Press.
25
26. Weisberg, Robert (2012), “The Sentencing Commission Model, 1970s To Present”, in Petersilia, Joan and Reitz R. Kevin(eds), The Oxford Handbook of Sentencing and Corrections, Oxford, Oxford University Press.
26
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی نتایج مداخله کیفری در پرونده های خشونت جنسی: بازتعریف عدالت برای بزه دیدگان خشونت جنسی
به گواهی مطالعات تجربی تلاش گفتمان تقنینی در بستر سازوکارهای رسمی عدالت برای حمایت موثر از بزه دیدگان خشونت های جنسی به تنهایی کافی به مقصود نبوده است. از آن جهت که نظام عدالت کیفری ظرفیت های محدودی برای تأمین نیازها و مطالبات این بزه دیدگان دارد که همین امر منجر به دگرگونی قابل فهم و روشنی در پاسخ به جرایم جنسی منطبق با مولفه ها و معیارهای عدالت ترمیمی در بیشتر نظام های حقوقی شده است. نتیجه این مقاله که از نظر نوع کیفی و به لحاظ روش توصیفی تحلیلی است، با بکارگیری یکی از رایج ترین ابزارهای گردآوری اطلاعات یعنی مصاحبه با 20 قاضی دادگاه کیفری یک استان تهران و 15 بزه دیده خشونت جنسی در کنار مطالعه چندین ساله رویه شعب مختلف دادگاه مزبور، نشان می دهد عدالت از منظر این بزه دیدگان متناظر با مولفه های عدالت ترمیمی است و قضات نیز در وضعیت کنونی نظام عدالت کیفری ایران هرچند ناآگاهانه، تصمیماتی به مراتب همسوتر با اقتضائات عدالت ترمیمی در پرونده های خشونت جنسی اتخاذ می کنند.
https://jqclcs.ut.ac.ir/article_78724_abbd030310351e24c68653851cf9291c.pdf
2020-08-22
257
277
10.22059/jqclcs.2020.293842.1506
بزه دیده
خشونت جنسی
عدالت ترمیمی
مرتکب
مداخله کیفری
نیازها و منافع
سپیده
میرمجیدی
sepideh.mirmajidi@gmail.com
1
پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و علوم انسانی
LEAD_AUTHOR
1. آذری، هاجر؛ بابازاده، زهرا (1398)، «حمایت از زنان بزهدیده خشونت جنسی خانگی در نظام عدالت کیفری ایران»، مطالعات حقوق کیفری و جرمشناسی، دورۀ 49، ش 2، صص 259-280.
1
2. استرنگ، هتر (1395)، «نشستهای عدالت ترمیمی، یافتههای پژوهشی دهساله»، چکیده مقالات همایش بینالمللی عدالت ترمیمی و پیشگیری از جرم، چ 1، تهران: نشر میزان.
2
3. بابازاده، زهرا (1396)، خشونت جنسی خانگی در نظام حقوقی ایران، پایاننامه برای اخذ مدرک کارشناسیارشد، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
3
4. جوانجعفری، عبدالرضا؛ ساداتی، سیدمحمدجواد (1391)، «سزاگرایی در فلسفۀ کیفر»، پژوهشنامۀ حقوق کیفری، سال سوم، ش 1، صص 59-81.
4
5. رضایی، مهدی؛ آبدار، شیرین (1396)، «خشونت جنسی در خانواده: یک پژوهش کیفری»، پژوهشنامۀ زنان، سال هشتم، ش 1، صص 35-59.
5
6. زینستاخ، استل (1395)، «عدالت ترمیمی در پروندههای خشونت جنسی: ظرفیتها، چالشها و مسیر پیشرو»، چکیده مقالات همایش بینالمللی عدالت ترمیمی و پیشگیری از جرم، چ 1، تهران: نشر میزان.
6
7. عباسی، مصطفی (1382)، «عدالت ترمیمی، دیدگاه نوین عدالت کیفری»، پژوهش حقوق و سیاست، دوره پنجم، ش 9، صص 85-129.
7
8. موریس، آلیسون؛ ماکسول، گابریل (1382)، «عدالت ترمیمی؛ الگوی جدید تفکر در امور کیفری»، ترجمۀ حسین غلامی، پژوهش حقوق و سیاست، ش 9، صص 183-204.
8
9. ناظریان، محمد؛ فرجیها، محمد؛ حبیبزاده، محمدجعفر (1398)، «موانع دسترسی زنان متهم به جرائم جنسی به عدالت در پرتو نظریۀ «مدونا-حور»»، مطالعات حقوق کیفری و جرمشناسی، دورۀ 49، ش 1، صص 209-221.
9
10. Backer, D. (2004), The human face of justice: victims’ responses to South Africa’ Truth and Reconciliation Commission process, unpublished PhD thesis, University of Michigan, Ann Arbor, Michigan
10
11. Bennett, C. (2007), “Satisfying the needs and interests of victims”, in G. Johnstone & D. Van Ness (eds.), Handbook of restorative justice, Collumpton: Willan Publishing, pp: 247-264.
11
12. Chantal Barone, Alexandra (2016), An Alternative Response: Developing Restorative Justice for Sexual Violence on BC University Campuses,Master of Public Policy, Simon Fraser University.
12
13. Clark, H. (2015), “A fair way to go: justice for victim-survivors of sexual violence”, in A. Powell, N. Henry & A. Flynn (eds.), Rape justice: beyond the criminal law, Basingstoke: Palgrave Macmillan, pp: 18-35.
13
14. Daly, Kathleen (2001), Sexual Assault and Restorative Justice, Paper presented at Restorative Justice and Family Violence Conference, Australian National, University, Canberra, July 2000, Fourth Revision.
14
15. Daly, Kathleen (2016), Sexual Violence and Victims’ Justice Interests, Paper prepared for Estelle Zinsstag and Marie Keenan (eds.), Sexual Violence and Restorative Justice: Legal, Social and Therapeutic Dimensions. London: Routledge (forthcoming, 2017).
15
16. Henry, N. (2009), “Witness to rape: the limits and potential of international war crimes trials for victims of wartime sexual violence”, The International Journal of Transitional Justice, 3, pp: 114-134.
16
17. Herman, J. (2005), “Justice from the victim’s perspective”, Violence against Women, 11(5), pp: 571-602.
17
18. Keenan, Marie; Zinsstag, Estelle (2014), Restorative Justice and Sexual Offences: Can Changing Lenses be Appropriate in this case too?, Monatsschrift fur Kriminologie und Strafrechtsreform.
18
19. Koss, M. (2010), “Restorative justice for acquaintance rape and misdemeanor sex crimes”, in J. Ptacek (ed.), Restorative justice and violence against women, pp: 218-238. Available at: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195335484.003.0010
19
20. Koss, M. and Achilles, M (2008), Restorative Justice Approaches to Sexual Violence, Harrisburg, PA: VAWnet, a project of the National Resource Center on Domestic Violence/PennsylvaniaCoalition against Domestic Violence. Available at: http://www.vawnet.org
20
21. Marsh, Francesca; Wager, Nadia M. (2015), “Restorative justicein cases of sexual violence: Exploringthe views of the publicand survivors”, Probation Journal, The Journal of Community and Criminal Justice, Vol. 62(4), pp: 336–356.
21
22. Mcglynn, Clare (2011), “Feminism, Rape and the Search for Justice”, Oxford Journal of Legal Studies, pp: 1–18.
22
23. Mercer V, Sten Madsen K. Keenan M and Zinsstag E. (2015), Doing restorative justice in cases of sexual violence: a practice guide, Leuven: University ofLeuven. Available at: http://www.euforumrj.org/wp content/uploads/2015/09/Doingrestorative-justice-in-cases-of-sexual-violence_practice-guide_Sept2015-1.pdf.
23
24. Miller, Susan (2011), After the Crime: the Power of Restorative Justice Dialogues Between Victims and Violent Offenders, New York University Press.
24
25. Murphy, J, (1988), The retributive emotions. In J.G. Murphy & J.Hampton, forgiveness and mercy, Cambridge University press.
25
26. Payne, Sara (2009), Redefining Justice: Addressing the Individual Needs of Victims and Witnesses, Ministry of Justice, 11.
26
27. Strang, H. (2002), Repair or revenge: victims and restorative justice. Oxford: Oxford University Press.
27
28. Zehr, H. (2001), Transcending: Reflections of crime victims, Intercourse, PA: Good Books.
28
29. Zehr, H. (1990), Changing lenses: a new focus for crime and justice, Scottdale: Herald Press.
29
30. Zinsstag, Estelle (2017), How Appropriate is the Use of Restorative Justice in Cases of Sexual Violence?, Scottish Justice Matters, V. 5, N.1.
30